پدر علم کامپیوتر جهان کیست؟

اقتصاد۲۴- هدی کاشانیان: با پیشرفت علم و دانش، بشر به فکر اختراع ماشین‌آلات بسیاری افتاد از جمله کامپیوتر یا همان رایانه زبان فارسی که در همه ابعاد خود کمک بسیار شایانی به علم، دانش و صنعت داشته است. اما قبل از اینکه بدانیم چه کسی یا کسانی آن را اختراع کرده‎اند باید بدانیم اصلاً دستگاه کامپیوتر چیست و چگونه کنترل و پردازش می‌شود؟

کامپیوتر یک دستگاه الکترونیکی است که به کمک پردازشگر مرکز (CPU)، حافظه، و دستگاه‌های ورودی/خروجی اطلاعات را پردازش و کنترل می‌کند. این دستگاه قادر است داده‌ها را از طریق ورودی‌های مختلفی مانند صفحه کلید، ماوس، دسته بازی، دستگاه‌های اسکن و... دریافت کند، آن‌ها را توسط پردازشگر پردازش کند و سپس نتیجه را از طریق دستگاه‌های خروجی مانند نمایشگر، پرینتر، بلندگو، یا ... نمایش یا چاپ کند.

کامپیوتر‌ها به صورت متنوع و گوناگون برای اهداف مختلف استفاده می‌شوند، از جمله پردازش داده‌ها، مدیریت اطلاعات، طراحی و تولید محصولات، مهندسی، تحقیقات علمی، سرگرمی و... انواع مختلفی از کامپیوتر‌ها وجود دارد، از جمله رایانه‌های شخصی، لپ‌تاپ‌ها، تبلت‌ها، تلفن‌های هوشمند، سرورها، کامپیوتر‌های هوایی و... که هر کدام با قابلیت‌ها، اندازه‌ها، و کاربرد‌های خاص خود فعالیت می‌کنند.

کامپیوتر‌ها با توانایی پردازش بسیار بالا، سرعت عمل مناسب، و قابلیت انجام تعداد زیادی از کار‌ها به انسان‌ها کمک زیادی در زندگی روزمره، کسب و کار و پیشرفت فناوری ارائه کرده‌اند و به‌عنوان یکی از مهمترین ابزار‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات شناخته می‌شوند.

مخترع سیستم کامپیوتر کیست؟

اصطلاح «پدر علم کامپیوتر» به‌عنوان یک لقب افتخاری برای شخصیت‌هایی که نقش مهمی در توسعه و پیشرفت علم کامپیوتر داشته‌اند، استفاده می‌شود. این افراد معمولاً برای مشارکت‌ها، اختراعات، یا ارائه مفاهیم و ایده‌های نوآورانه در زمینه کامپیوتر و فناوری اطلاعات شناخته شده‌اند.

در این میان، شخصیت‌های مطرحی هستند که به عنوان «پدر علم کامپیوتر» می‌توان به آن‌ها اشاره کرد. این افراد نقش بسزایی در توسعه علم کامپیوتر داشته‌اند، از جمله:

بلز پاسکال: در مورد کامپیوتر و تاریخچه کامپیوتر می‌توان گفت که نخستین ماشین محاسبه مکانیکی توسط بلز پاسکال اختراع شد که به وسیله چند اهرم و چرخ دنده می‌توانست عملیات جمع و تفریق را انجام دهد.

لایب نیتس: لایب نیتس در سال ۱۶۹۴ توانست ماشینی را اختراع کند که هر چهار عمل اصلی حساب را انجام دهد. بخش تازه‌ای که در ماشین لایب نیتس به کار رفته بود نورد دندانه داری بود که امکان ضرب و تقسیم را هم به جز جمع و تفریق می‌داد.

چارلز بابیج: چارلز بابیج یکی از شخصیت‌های برجسته و تاثیرگذار در تاریخ علم کامپیوتر است. او در تاریخ ۱ ژوئن ۱۹۱۲ متولد شد و در تاریخ ۷ اوت ۱۹۹۲ درگذشت. بابیج اهمیت فراوانی در تاریخ علم کامپیوتر دارد و یکی از بنیان‌گذاران علم محاسبات شناخته می‌شود. او را به‌عنوان یکی از بنیان‌گذاران نظریه محاسبات و یکی از مخترعان اصلی ماشین‌های جایگزین می‌شناسند. یکی از دستاورد‌های بزرگ بابیج، ارائه مفهوم ماشین‌های جایگزین است. این مفهوم اساساً به ماشینی اشاره دارد که برای حل مسائل ریاضی استفاده می‌شود و توانایی حل مسائل با اندازه و مقدار ورودی مختلف را دارد. این ایده از اهمیت بسیاری برخوردار است و تاثیرات بزرگی در توسعه رایانه‌ها و علم کامپیوتر داشته است. این دانشمند بزرگ یکی از مشهورترین شخصیت‌های علمی و فکری قرن بیستم است و ارثیه‌ای قدرمند در زمینه علم کامپیوتر و محاسبات برای نسل‌های آینده از خود بر جای گذاشت.

آلن تورینگ: آلن تورینگ (Alan Turing)، یکی از ریاضی‌دان‌ها، منطق‌دان‌ها و علمای کامپیوتر برجسته و تاثیرگذار تاریخ علم است. او در تاریخ ۲۳ ژوئن ۱۹۱۲ درگذشته و در طی دوران زندگی‌اش میان ۱۹۱۲ تا ۱۹۵۴، دستاورد‌های بزرگی در زمینه‌های مختلف از ریاضیات، منطق، علوم رایانه، و فیزیک داشته است. او مشهورترین برنامه رایانه‌ای جهان را ایجاد کرده است و نقش بسزایی در پیشروی علم کامپیوتر و ایجاد اصول مبانی این علم داشته است. او مفاهیم و اصول مهمی مانند «ماشین تورینگ» و «تجزیه و تحلیل الگوریتم‌ها» را معرفی کرده و تاثیرات بسیار زیادی بر روی توسعه رایانه‌ها و برنامه‌نویسی داشته است. یکی دیگر از دستاورد‌های بزرگ تورینگ، کمک به کسب پیروزی متحدان در جنگ جهانی دوم بود. او در طول جنگ در تیم کریپتوگرافی در بریتانیا فعالیت کرد و در کدگشایی رمز‌های نظامی آلمانی نقش مهمی داشت که باعث شکست آلمان و پیروزی متحدان شد.

جان آتاناسف: جان آتاناسف (John Atanasoff)، عالم ریاضی و فیزیک‌دان آمریکایی بود که او را اولین توسعه دهنده کامپیوتر دیجیتال الکترونیکی می‌شناسند. او در تاریخ ۴ اکتبر ۱۹۰۳ به دنیا آمد و در تاریخ ۱۵ ژوئن ۱۹۹۵ درگذشت. زندگینامه او پر از دستاورد‌ها و نقش‌های برجسته در توسعه علم کامپیوتر است. بزرگترین دستاورد آتاناسف توسعه‌ی کامپیوتری به نام «ABC» بود که در دهه‌ی ۱۹۳۰ میلادی توسط او و همکارش کلیفورد بری استادی ساخته شد. ABC اولین کامپیوتر دیجیتال الکترونیکی بود که قابلیت انجام محاسبات با استفاده از سیستم دوجینی را داشت. این کامپیوتر برای حل معادلات خطی مورد استفاده قرار می‌گرفت و تلفیقی از ریاضیات، الکترونیک، و مکانیک بود. او به عنوان یکی از پیشگامان و بنیان‌گذاران علم کامپیوتر شناخته می‌شود.

جان ماکلی: جان ماکلی (John Mauchly)، یک مهندس و عالم کامپیوتر آمریکایی بود که به عنوان یکی از پیشگامان صنعت کامپیوتر شناخته می‌شود. او در تاریخ ۳ اوت ۱۹۰۷ متولد شد و در تاریخ ۸ ژانویه ۱۹۸۰ درگذشت. ماکلی در دوران زندگی‌اش به عنوان مخترع اولین کامپیوتر دیجیتال الکترونیکی به نام «ENIAC» معروف است. ماکلی به کمک همکارش این کامپیوتر بزرگ را در دهه ۱۹۴۰ توسعه دادند. ENIAC یکی از اولین کامپیوتر‌های دیجیتال الکترونیکی بود که برای محاسبات عددی پیچیده و استفاده در پروژه‌های نظامی طراحی شده بود. این کامپیوتر با ساختاری پیچیده از لامپ‌های الکترونیکی، رله‌ها، و ترانزیستور‌ها برای انجام محاسبات استفاده می‌کرد و توانایی انجام محاسبات با سرعت بالا را داشت.

جان ون نیومن: جان وان نویمن (John von Neumann)، عالم ریاضی، فیزیک، و کامپیوتر معروف مجارستانی-آمریکایی بود که برای توسعه‌ی مفاهیم و اصول اساسی علم کامپیوتر و فیزیک کوانتومی شناخته می‌شود. او در تاریخ ۲۸ دسامبر ۱۹۰۳ متولد شد و در تاریخ ۸ فوریه ۱۹۵۷ درگذشت. نویمن در بسیاری از زمینه‌های علمی و فنی فعالیت داشت، از جمله ریاضیات، فیزیک، الگوریتم‌ها، منطق، و کامپیوتر. او به عنوان یکی از بنیان‌گذاران علم کامپیوتر شناخته می‌شود و به خاطر ارائه‌ی مفهوم ماشین‌های تورینگی (Turing Machines) و معماری فراموش‌نشدنی فرایند‌های ذهنی (Von Neumann Architecture) در کامپیوتر‌ها به یاد مانده است. یکی از دستاورد‌های بزرگ نویمن در زمینه‌ی کامپیوتر معرفی مفهوم ماشین‌های تورینگی بود که اساس تئوری محاسبات را تشکیل می‌دهد. همچنین، او مفهوم معماری فرایند‌های ذهنی را برای سازماندهی کامپیوتر‌ها و توسعه‌ی برنامه‌های کامپیوتری معرفی کرد که به نام معماری فرایند‌های ذهنی ون نویمن شناخته می‌شود.

گریس هوپر: گریس هوپر (Grace Hopper)، یکی از شخصیت‌های برجسته در تاریخ علم کامپیوتر و فناوری اطلاعات است. او در تاریخ ۹ دسامبر ۱۹۰۶ متولد شد و در تاریخ ۱۹ ژانویه ۱۹۹۲ درگذشت. هوپر به عنوان یکی از اولین بانوان برنامه‌نویسان کامپیوتر و نویسنده اولین کد کامپیوتری شناخته می‌شود. یکی از دستاورد‌های بزرگ هوپر، معرفی زبان برنامه‌نویسی COBOL (Common Business-Oriented Language) است که برای استفاده در صنعت و تجارت توسعه یافت. این زبان برنامه‌نویسی به وسیله هوپر و تیم او طراحی شد و به دلیل قابلیت‌ها و امکاناتش برای برنامه‌نویسی در حوزه‌ی تجاری و مدیریتی، به شدت پراستفاده شد. هوپر همچنین در زمینه‌های دیگری از جمله رمزنگاری، فرایند‌های انسانی-کامپیوتر، و توسعه‌ی مفاهیم و اصول اساسی علم کامپیوتر فعالیت داشت. او یکی از اولین افرادی بود که مفهوم «انفجار اطلاعاتی» را توضیح داد و درک کاملی از اهمیت استفاده از کامپیوتر در جامعه و صنعت به دست آورد.

بنابراین، در حالی که نمی‌توان یک فرد را به طور قطعی به عنوان «پدر کامپیوتر» معرفی کرد، می‌توان گفت که افراد متعددی در طول تاریخ در پیشرفت این علم نقش کلیدی و به سزایی داشته‌اند که می‌باید همیشه از این افراد، در کنار هم نام برد تا به واقع دین در این رابطه به درستی ادا شود.