طرح « اقدام ملی مسکن » جوابگوی نیاز بازار نیست/ زمین و مصالح ارزان برای انبوه‌ساز، گرانی برای مصرف کننده

دولت های حسن روحانی تاکنون نتوانسته است در زمین مسکن سیاست های موفقی را به مرحله اجرا برساند، این در حالی است که دولت دوازدهم با دو طرح مسکن امید و اقدام ملی مسکن سعی در رونق بخشی در حوزه ساخت و ساز و مسکن دارد، اما این طرح ها شاید به عمر دولت کفاف ندهد.

رامین بیات، اقتصاد 24- با توجه به وضعیتی که بر وضعیت مسکن کشور حاکم است، دولت قصد دارد طرح اقدام ملی مسکن را اجرایی کند. بر اساس این طرح تولید و عرضه مسکن، یکی از مهم‌ترین اقدامات فعلی وزارت راه و شهرسازی برای رونق دادن به تولید مسکن در کشور است؛ طرحی که بر مبنای آن قرار است ۴۰۰ هزار واحد مسکونی تا سال ۱۴۰۰ در کشور ساخته شود که از این تعداد ۲۰۰ هزار واحد در شهرهای جدید و ۱۰۰ هزار واحد در بافت فرسوده ساخته خواهد شد و تولید ۱۰۰ هزار واحد مسکونی دیگر را بنیاد مسکن عهده‌دار خواهد بود.

طرح اقدام ملی مسکن جوابگوی نیاز بازار نیست

در این رابطه افشین پروین‌پور کارشناس اقتصاد مسکن در گفتگو با اقتصاد 24 با اشاره به اینکه ساخت 400 هزار واحد در قالب طرح اقدام ملی مسکن جوابگوی نیاز واقعی بازار نیست، اظهار داشت: در حال حاضر نیاز بازار سالی دو میلیون واحد مسکونی است که اگر بخواهیم حساب کنیم که در قالب اقدام ملی مسکن تا سال 1400 سالیانه حدود 135 هزار واحد ساخته شود، این عدد در برابر نیاز واقعی بازار بسیار کم است.

وی افزود: این در حالی است که بر اساس پروانه های ساختمانی صادر شده نیز بخش خصوصی سالیانه 300 هزار واحد مسکونی را می سازد که این رقم نیز بسیار کم است و نیاز واقعی بازار خیلی بیشتر از اینها است.

طرح اقدام ملی مسکن در اندازه کوچکتر از مسکن مهر

پروین پور با اشاره به اینکه این طرح در قیاس با مسکن مهر در اندازه بسیار کوچک تری اجرایی می شود، افزود: این موضوع که با اجرای طرح اقدام ملی مسکن نقدینگی بسیار زیادی ایجاد می شود، درست نیست چرا که حجم مسکن مهر در ابعاد بسیار گسترده ای انجام شد و نقدینگی زیادی را وارد جامعه کرد، اما طرح اقدام ملی مسکن در این ابعاد نیست و نقدینگی زیادی را وارد جامعه نمی کند.

انبوه ساز مالک است

این کارشناس مسکن با اشاره به اینکه در طرح مسکن مهر دولت کارفرما بود و انبوه سازان به عنوان پیمانکار در پروژه حاضر بودند و دولت زمین و مصالح را در اختیار انبوه ساز می گذاشت و مسکن به قیمت تمام شده به متقاضیان واگذار شد، گفت: اما در این طرح انبوه ساز به عنوان مالک پروژه از دولت زمین و مصالح ارزان را دریافت می کند اما مسکن را نه به قیمت تمام شده بلکه به قیمت بازار به متقاضیان می دهد و این امر برای مصرف کننده نهایی بسیار مشکل ساز می شود.

پروین پور تاکید کرد: دولت فعلی در چند سالی که بر مسند کار حضور دارد با توجه به مسیری که طی کرد، دوباره به سمت مسکن مهر آمد ولی با اسمی دیگر، اما این طرح در مقیاس کوچکتر انجام می شود و قیمت ها نیز افزایش پیدا کرده است.

آخر و عاقبت اخذ مالیات از خانه های خالی

وی همچنین در پاسخ به این پرسش که در صورتی که اخذ مالیات بر خانه های خالی اجرایی شود، آیا قیمت مسکن کاهش خواهد یافت؟ اظهار داشت: بله به طور مثال در تهران که بیش از 500 هزار واحد خالی وجود دارد، اگر مالیات از آنها گرفته شود، به طور قطع قیمت ها بیش از 50 درصد کاهش خواهد یافت.

به گفته این کارشناس، به دلیل عدم وجود اراده در دولت برای اجرای این طرح شاهد آن هستیم عملیاتی شدن این موضوع هر سال به تعویق می افتد و تا زمانی که این طرح اجرایی نشود، مسکن ارزان نخواهد شد، از سویی در دیگر کشورها نیز طرح های اینچنینی انجام شده و آنها مسئله مسکن را حل کرده اند.

پروین پور اضافه کرد: از سال 93 تاکنون به انحای مختلف اجرای این طرح عقب افتاده که این امر نشانگر آن است که هیچ اراده و عزمی جدی برای سامان دادن به خانه های خالی وجود ندارد، حال باید دید آیا در نهایت این طرح به مرحله اجرا در خواهد آمد؟

سرانجام مسکن امید

طرح مسکن امید یا «برنامه ملی بازآفرینی شهری» در برنامه ششم توسعه نیز گنجانده شده و بر اساس آن، برنامه بازسازی سالانه ۲۷۰ محله طی 10 سال تصریح شده است. در این طرح، به دستور رئیس جمهور دو هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان از صندوق توسعه ملی و ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان دیگر از سوی شبکه بانکی در اختیار بانک عامل برای «اهرم کردن» تسهیلات صندوق توسعه ملی در راستای اجرای برنامه ملی بازآفرینی شهری قرار می‌گیرد.

از سویی، پروژه مسکونی کوچک مقیاس (۳۲۴ واحدی) در منطقه ۱۸ تهران با عنوان پروژه بهاران شرقی به عنوان نخستین پروژه نوسازی بافت فرسوده با به بهره برداری رسید.

این مجموعه، نخستین محصول طرح مسکن امید است که در روزهای پایانی بهمن ماه سال ۹۶ در زمان وزارت عباس آخوندی در راه و شهرسازی و با حضور رئیس جمهور اجرای آن کلید خورد.

مطابق با اهداف تعریف شده سهم شهر تهران از این برنامه حدود ۵۰ هزار واحد مسکونی تعریف شد و اجرای آن، از طریق اعلام و افتتاح سه پروژه الگو در «محله سیروس از سوی دولت»، «محله تختی از سوی شهرداری» و «واگذاری ۱۵ قطعه زمین به‌صورت مشترک از سوی دولت و شهرداری» کلید خورد، اما آنچه به‌عنوان محصول نخست طرح ملی بازآفرینی شهری افتتاح شد هیچ‌یک از این سه پروژه نیست. به‌طوری که مطابق با اعلام شهرداری تهران پروژه‌ مسکونی که در قالب مرحله نخست اجرای طرح ملی بازآفرینی شهری افتتاح شد «بهاران شرقی» نام دارد که در محدوده یافت آباد در منطقه 18 واقع شده است و تنها در قالب اولین پروژه مسکن امید افتتاح شده و در برنامه ابتدایی این طرح جایی نداشته است. حال یکی از مشاورین املاک این منطقه در گفتگو با اقتصاد 24 با اشاره به اینکه این پروژه از سال 91 در این منطقه از سوی شهرداری تهران اجرایی شده است، گفت: آن زمان برای نوسازی بافت های فرسوده این طرح کلنگ زنی شده که حدود هفت سال به طول انجامید و در فروردین ماه امسال و بعد از عید نوروز این طرح با حضور مسئولان افتتاح شد.

این مشاور املاک با اشاره به اینکه طرح افتتاح شده در سطح خرد بوده و با توجه به گرانی های اخیر مسکن تاثیر چندانی بر قیمت خانه در محدوده یافت آباد نداشته است، گفت: اینکه مسکن امید قرار است در تهران اجرایی شود، اما تاکنون انجام آن به تاخیر افتاده را باید مسئولان پاسخگو باشند، اما در مورد اینکه این طرح طرح چه تاثیری بر روی قیمت مسکن می گذارد باید طرح ها آماده تحویل شوند، بعد در این مورد اظهار نظر کرد.