سه شرط اساسی برای موفقیت خصوصی‌سازی در صنعت خودرو

یک کارشناس صنعت خودرو گفت: سوابق و تاریخچه خصوصی‌سازی صنعت خودرو در ایران نشان می‌دهد که این موضوع تا به حال فرایند موفقیت‌آمیزی نداشته است و به نظر نمی‌رسد خصوصی‌سازی صنعت خودرو در ایران موفقیت‌آمیز باشد.

مینا علیزاده، اقتصاد۲۴- این روزها صحبت از خصوصی‌سازی در صنعت خودرو می‌شود؛ امری که خیلی‌ها آن را محال می‌دانند و معتقدند دولت‌ها به این سادگی دست از تصدی‌گری در بازار خودرو برنمی‌دارد و راضی به واگذاری کامل سهام شرکت‌های بزرگ خودروسازی نیست.

حسن کریمی سنجری با اشاره به بحث واگذاری سهام دو شرکت بزرگ خودروسازی یعنی ایران خودرو و سایپا به خبرنگار اقتصاد 24 گفت: سوابق و تاریخچه خصوصی سازی صنعت خودرو در ایران نشان می دهد که این موضوع تا به حال فرایند موفقیت آمیزی نداشته است و به نظر نمی‌رسد خصوصی‌سازی صنعت خودرو در ایران موفقیت‌آمیز باشد.

وی با اشاره به پیچیده بودن صنعت خودرو و تفاوت این صنعت با صنایع دیگر خاطرنشان کرد : صنعت خودروسازی با سایر صنایع متفاوت است، شرکت‌های خودروسازی از یک پیچیدگی خاصی در تمامی فرآیندهای خود برخوردارند؛ طراحی، تولید و حتی بازاریابی در این شرکت‌ها بر پایه موارد پیچیده‌ای بنیان نهاده و بر اساسی فاکتورهای دشواری چیده می‌شود که از عهده هر کس بر نمی‌آید. اگر در دنیا هم بررسی شود حدود دو یا سه دهه است که هیچ برند جدیدی در صنعت خودرو متولد نشده است حتی چینی‌هایی که برندهای جدیدی را روانه بازار کرده‌اند در سایه برندهای مطرح آمریکایی و اروپایی قرار دارند.

این کارشناس صنعت خودرو گفت: این صنعت پیچیده و سرمایه‌بر است، بنابراین منطقی نیست که نهادهایی با عنوان‌های مختلف مانند تشکل قطعه سازان به خودرو‌سازی ورود پیدا کرده و قصد داشته باشند تا مدیریت را در این عرصه به دست بگیرند اگر این اجازه را بدهیم نباید انتظار توسعه و پیشرفت در این صنعت را داشته باشیم.

سه شرط برای موفقیت خصوصی‌سازی صنعت خودرو

کریمی سنجری سه شرط اساسی را جهت به سرانجام رسیدن صنعت خودروسازی در ایران لازم دانست و گفت: اگر قرار است بخش خصوصی در ایران صنعت خودرو را در دست بگیرد سه شرط را باید در نظرداشته باشیم؛ اول اینکه این بخش باید صاحب بازار در عرصه جهانی باشد به این معنا که اگر بخش خصوصی تنها به بازار کشور که با وجود وسیع بودن دارای یک انتها است چشم دوخته باشند سریعا شکست می خورد. با وجود این، شرکتی باید وارد کار شود که در بازارهای بین المللی به خصوص بازارهای منطقه صاحب نفوذ بوده، برند شناخته شده و مشتری داشته باشد.

وی اضافه کرد: دومین نکته این است که این شرکت ها باید صاحب سرمایه کافی باشند به اندازه ای که بتوانند از پس هزینه های پلت فرم و تولید برآیند، به ویژه اینکه این شرکت‌ها میان‌انباشته‌ای در حدود 14 هزار میلیارد دارند که باید پاسخگوی سهامداران زنجیره تامین و سیستم بانکی باشند. آن شرکتی که روی کار می‌آید علاوه بر اینکه باید بتواند از عهده این میان‌انباشته برآید باید توانایی سرمایه گذاری در این شرکت‌ها را داشته باشد و نقدینگی وارد کند.

این کارشناس صنعت خودرو در ادامه گفت : سومین شرط دارا بودن برند است. بخش خصوصی می‌تواند صاحب بازار و سرمایه باشد که برای خود برندی تعریف کرده باشد اگر شرکت را به بخشی واگذار کنیم که تازه می‌خواهد برندسازی کند با وجود اینکه در سه دهه اخیر برندی در صنعت خودرو نداشتیم دچار ضرر خواهیم شد.

کریمی سنجری با بیان اینکه هیچ شرکت خصوصی در ایران وجود ندارد که این سه شرط را داشته باشد خاطرنشان کرد : با این تعاریف باید گفت که این شرایط را هیچ شرکت خصوصی در ایران ندارد و دولت باید به جای اصرار بر فروش سهام دخالت های خودش را در این حوزه کم کند و به جای سهام‌فروشی سهم‌خواهی خود را از این شرکت‌ها کاهش دهد و مدیریت این شرکت‌ها را به بخش خصوصی که توانمند باشد و بتواند این شرکت‌ها را با تمام پیچیدگی‌های موجود اداره کند، واگذار کرده یا اجاره بدهد.

وی با تاکید بر اینکه این شرکت‌ها به لحاظ صورت‌های مالی از شرایط خوبی برخوردار نیستند و فروش سهام آن‌ها به صلاح صنعت خودروسازی کشور نیست افزود : این شرکت‌ها در دو بلوک سهام دارند، در یکی 5/18 و در یکی 5/14 درصد، اصرار وزارت‌خانه به فروش این دو بلوک سهام است.

دولت در صنعت خودروسازی بیش از سهام ظاهری سهم دارد

این کارشناس صنعت خودرو با اشاره به اینکه دولت در صنعت خودروسازی بیش از سهام ظاهری سهم دارد گفت : همه به این موضوع واقف هستند که این سهام‌های یاد شده سهام ظاهری است و در واقع دولت بیش از یک سهام اسمی در شرکت‌های خودروسازی نفوذ دارد به این صورت که شرکت ایکس یک گروه سرمایه‌گذاری در دل خود به وجود آورده و بخش زیادی از سهام خود را به این گروه واگذار می‌کند. اگر هدف این است که سهام اسمی واگذار شود به تبع آن سهام فرزند هم واگذار می‌شود.

کریمی سنجری تصریح کرد: طبق تصمیمات گرفته شده قرار بر خصوصی‌سازی تا پایان سال 98 بود، اما اکنون اعلام کرده‌اند این اتفاق تا آخر سال 99 صورت می‌گیرد، بعید می دانم این موضع صحت داشته باشد که اگر این اتفاق رخ دهد تصمیم غلطی است.