قیمت محصولات کشاورزی از مزرعه تا خرده فروشی‌ها 12 برابر می‌شود/ استارت‌آپ‌های کشاورزی می‌توانند دلالان را حذف کنند؟

یک فعال در حوزه استارت‌آپ کشاورزی گفت: محصولات کشاورزی از سر مزرعه تا مراکز خرید عمده دست‌کم 170 درصد افزایش قیمت دارند و وقتی این محصول به خرده‌فروشی‌ها می‌رسد افزایش قیمتی سرسام‌آور تا 12 برابر را تجربه می‌کند.

امیرحسین احمدی، اقتصاد24- بخش زیادی از استارت‌آپ‌های کشاورزی موجود در کشور با هدف حذف واسطه‌ها از بازار کشاورزی و ایجاد ثبات در این بازار تشکیل شده‌اند اما باید پرسید که استارت‌آپ‌ها برای تحقق هدف خود به چه چیزهایی نیاز دارند و اصلا استارت‌آپ‌ها بنا دارند چگونه فعالیت کنند؟

عرفان میرطالبی، مدیرعامل یکی از استارت‌آپ‌های کشاورزی در اینباره به اقتصاد 24 گفت: کار ما این است که محصول را از مزرعه به کارخانه‌ها و بازارهای میوه و تره بار برسانیم و در همین بازه بر اساس رصدهایی که داشتیم فهمیدیم محصولات کشاورزی از سر مزرعه تا مراکز خرید عمده دست‌کم 170 درصد افزایش قیمت دارند و وقتی این محصول به خرده‌فروشی‌ها می‌رسد افزایش قیمتی سرسام‌آور تا 12 برابر را تجربه می‌کند.

وی افزود: مسئله اصلی این است که خود کشاورز با مفاهیم اقتصادی و با بحث عرضه و تقاضا آشنا شود و تلاش بعضی از استارت‌آپ‌ها این است که بتوانند درباره فروش محصولات و بازاریابی به کشاورزان مشاوره دهند، برای مثال وقتی که کشاورز می‌خواهد محصولش را بفروشد و دلال سرزمین او آمده است اگر یک استعلام قیمت بگیرد و مقایسه کند که هزینه تمام شده اینکه خودش محصولش را به بازار ببرد، از فروش محصول به دلال سود بیشتری دارد، محصول خود را به دلال نمی‌فروشد.

بنیانگذار یکی از استارت‌آپ‌های کشاورزی همچنین بیان کرد: بازار میوه و تره بار دسترسی وسیعی به اطلاعات ندارد و همچنین دلال‌ها، در گردش اطلاعات اختلال ایجاد می‌کنند و به همین دلیل کارخانه‌های فرآوری محصولات کشاورزی نمی‌توانند به درستی اطلاعات دریافت کنند؛ برای مثال کارخانه‌هایی در ارومیه مجبورند که فصلی کار کنند چرا که محصول مورد نیاز آن‌ها در همه فصول به دستشان نمی‌رسد و این در حالی است که محصول مورد نیاز آن‌ها در تمام فصل‌های سال در مناطق مختلف کشور تولید می‌شود و مازاد هم دارد و قیمت آن بسیار پایین می‌آید.

این ایده‌پرداز استارت‌آپ‌های کشاورزی ادامه داد: بهترین روشی که پیدا کردیم این است که گردش اطلاعات ایجاد کنیم که کشاورز بتواند به بازارها دسترسی پیدا کند و کارخانه دار نیز بتواند محصولات مورد نیاز خود از کشاورز را به راحتی خریداری کند و در این میان یک فضای اعتماد نیز ایجاد شود.

میرطالبی، مسئله دیگر عرضه و تقاضا محصولات کشاورزی را نبود اطلاعات در بازارهای سنتی این محصولات دانست و گفت: مسئله اصلی این است که هیچ یک از بازارهای محصولات کشاورزی از تکنولوژی استفاده نمی‌کنند و به همین دلیل وسعت دید آن‌ها از استارت‌آپ‌های کشاورزی کمتر است.

وی افزود: هر یک از خریداران محصولات کشاورزی اعم از دلال یا سلف‌خر یا بارفروش، منطقه خاصی را تحت اشراف دارند و فقط از آن منطقه محصولات کشاورزی را خریداری می‌کنند و یکی از مسائل مهمی که باید آن به آن توجه کنیم آمایش محصولات کشاورزی است چرا که نمی‌دانیم در کدام منطقه کدام محصول کشت یا برداشت می‌شود و هر کدام از افرادی که در میادین یا مکان‌های مختلف هستند اشرافی جزئی نسبت به محصولات منطقه دارند برای مثال ما با بازار تهران صحبت می‌کنیم و می‌گوییم زردآلو از استان لرستان داریم اما می‌گویند مگر لرستان زردآلو دارد؟

میرطالبی ادامه داد: دومین مسئله این است که خریداران و کشاورزان نیازمند به خرید فیزیکی هستند در حالی که فناوری اطلاعات نه تنها اطلاعات را در دسترس قرار می‌دهد بلکه باعث کاهش هزینه‌ها می‌شود.

این فعال استارت‌آپی راه حل کوتاه شدن دست واسطه‌ها از محصولات کشاورزی را استفاده از فناوری‌های اطلاعاتی دانست و اظهار کرد: در کشوری که همیشه دمای 25 درجه دارید نباید پیاز با قیمت 15 هزار تومان عرضه شود در حالی که با شیوه‌های ساده و استفاده از سامانه‌های مختلف می‌توان از اینکه کشاورز چه میزان از چه محصولی را کاشته است مطلع شد و بر اساس پیش‌بینی از میزان برداشت برای بازار برنامه‌ریزی کزد که در صورت وجود مازاد تولید برای صادرات و صنایع تبدیلی برنامه ریزی کرد و در صورت کمبود محصول با توجه به میزان مصرف مردم که آمار آن در بانک مرکزی یا سایر نهادهای مربوط موجود است برای واردات یا هر راه‌حل دیگری اقدامات لازم را انجام داد که البته چنین پیش‌بینی‌هایی نیاز به همکاری دستگاه‌های اطلاع دارد چراکه بخشی زیادی از داده‌ها و اطلاعات این دستگاه‌ درباره محصولات کشاورزی در دسترس قرار نمی‌گیرد.

میرطالبی همچنین درباره اظهارات رییس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی درباره استارت‌آپ‌ها مبنی بر اینکه کار استارت‌آپ‌ها باید با مجوز این اتحادیه باشد، تصریح کرد: استارت‌آپ‌ها با مدلی که دلال‌ها یا اتحادیه‌‌ها کار می‌کنند مشغول به کار هستند و در حال حاضر با روش دلال ها یا تعاونی ها کار می‌کنند و روش جدیدی که بیانگر تحول در بازار باشد را ابداع نکردند و همه با شرایط فعلی بازار کار می‌کنند. وقتی عرف و روش بازار همین شکلی هستند ما هم مثل بقیه‌ هستیم و آیا دلال‌ها مجوزهای لازم را می‌گیرند؟