گزارش یک مرگ در بازداشتگاه؛ بررسی ابعاد حقوقی فوت جوان لاهیجانی در بازداشت پلیس

اقتصاد ۲۴- خبر‌ها حاکی از آن است که محمد میرموسوی یک شهروند اهل شهرستان لاهیجان در استان گیلان در پاسگاه روستای «ناصرکیاده» از توابع شهرستان لاهیجان پس از بازداشت فوت کرده است. تصاویر تکمیلی هم نشان می‌داد که پلیس این پاسگاه خاص در لاهیجان با این شهروند، برخورد‌های تند و غیرمتعارفی داشته است. خبرگزاری میزان اعلام کرد: «پلیس ادعا می‌کند که «منشا درگیری مرحوم میرموسوی بوده و خودروی متوفی همان طور که در تصاویر به صورت مستند مشخص است کاملا تخریب شده و در آتش می‌سوزد.»

در این میان افکار عمومی منتظر واکنش دولت چهاردهم به عنوان دولتی است که در شعارهایش دم از حاکمیت قانون و استیفای حقوق شهروندی می‌زد. واکنش مقامات اجرایی، اما در نوع خود جالب توجه بود، الیاس حضرتی رییس شورای اطلاع‌رسانی دولت، نقش محوری را در فرآیند اطلاع‌رسانی این پرونده ایفا کرد و روند لحظه به لحظه تصمیمات را به سمع و نظر ایرانیان رساند. حلقه مفقوده‌ای که در نمونه‌های قبلی همواره فقدان آن احساس می‌شد، اما توجهی به آن صورت نمی‌گرفت. این بار بر خلاف ماجرای مرگ مهسا امینی مجموعه‌ای از تصمیمات حقوقی، قضایی و قانونی اتخاذ شدند که با تجربه‌های قبلی تفاوت‌های معناداری داشت.

دستور ویژه رییس‌جمهور برای تشکیل کمیته‌ای ویژه برای بررسی موضوع، نخستین گامی بود که در این زمینه برداشته شد. در مرحله بعد رییس شورای اطلاع‌رسانی دولت با تشریح ابعاد مختلف موضوع، زوایای تاریک این پرونده را شفاف در معرض داوری افکار عمومی قرار داد و اطلاع‌رسانی کاملی از ابعاد مختلف پرونده صورت داد. در مرحله بعد خبر رسید که وزارت کشور یک هیات ویژه را عازم لاهیجان کرده تا از نزدیک موضوع را ارزیابی کرده و تصمیمات لازم را اتخاذ کند. همزمان با اقدامات اجرایی شفاف، دستگاه قضایی نیز با ورود به پرونده اقدامات عاجلی در این خصوص صورت داد.

آغاز پیگیری‌های قضایی و انتظامی

هفتم شهریورماه بود که دادستان عمومی و انقلاب لاهیجان از بازداشت ۵ نفر از کارکنان نیروی انتظامی در جریان پرونده فوت این جوان تحت نظرگاه (مکانی که متهمان ۲۴ ساعت در آن بازداشت می‌مانند) فرماندهی انتظامی این شهرستان خبر داد. روز پنجشنبه هم رسانه‌ها به نقل از ابراهیم انصاری، دادستان عمومی و انقلاب شهرستان لاهیجان خبر دادند که متهمان با صدور حکم قرار موقت به زندان معرفی شده‌اند. به گزارش خبرگزاری قوه قضاییه، ابراهیم انصاری با اشاره به تعیین بازپرس ویژه برای این پرونده بیان کرد: در این خصوص برای ۵ نفر از افسران نیروی انتظامی قرار بازداشت موقت صادر شده است. این موضوع در کمیته پیگیری وقایع خاص دادگستری گیلان نیز با حضور مسوولان قضایی استان مطرح شد و مورد رسیدگی و نظارت ویژه قرار گرفت. دادستان عمومی و انقلاب شهرستان لاهیجان خاطرنشان کرد: هیات حقوق شهروندی استان گیلان به لاهیجان عزیمت کرده و تحقیقات و بررسی‌های دقیق قضایی نیز ادامه دارد.

اما مهم‌ترین واکنش‌ها از منظری خاص مرتبط با واکنش سردار رادان، فرمانده نیروی انتظامی کشور بود. واکنش‌هایی که می‌توان آن را ماحصل همه تلاش‌های قضایی و اجرایی برای صیانت از حقوق شهروندان و پایان دادن به برخی رویه‌های غیرقانونی در نهاد‌های انتظامی و امنیتی دانست. بر این اساس بود که دیروز اعلام شد: «در پی فوت متهمی در پاسگاهی در لاهیجان بادستور سردار رادان، رییس پاسگاه عزل شد. همچنین دادستان از بازداشت ۵ پلیس خبر داد. ضمن اینکه فراجا علت حادثه را عدم کنترل خشم برخی کارکنان و این رفتار را برخلاف مشی پلیس دانست.» دستیابی به یک چنین محتوایی بخش قابل توجهی از مطالباتی است که مردم طی سال‌های اخیر همواره از نهاد‌های اجرایی، قضایی و انتظامی طلب کرده کرده‌اند. اینکه در بدو امر به دنبال اصلاح رویه‌های غلط و خشک کردن بستر‌های بروز برخورد‌های سلبی و تند باشند و در مرحله بعد در صورت بروز یک چنین تخلفاتی، رویه‌های شفافی را در پیش بگیرند و مطابق قانون متخلفان را به پای میز محاکمه بکشانند.

واکنش فعالان سیاسی و تحلیلگران

واکنش فعالان سیاسی و تحلیلگران هم به موضوع بازخورد‌های بسیاری پیدا کرد. معصومه ابتکار با انتشار توییتی در این زمینه نوشت: «نحوه اطلاع‌رسانی دولت‌ها همیشه محل مناقشه بوده؛ اینک، اما حضور آقای الیاس حضرتی - که شخصیتی شجاع، پیشرو و پای کار روزنامه‌نگاری و روزنامه‌نگاران بوده - به عنوان رییس شورای اطلاع‌رسانی دولت، نشان از رویکرد درست و اطلاع‌رسانی موفق دارد، ان‌شاءالله.» 

بیشتر بخوانید:الیاس حضرتی رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت و فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت شد

غلامحسین کرباسچی در شبکه اجتماعی ایکس با انتشار فیلمی از نطق دفاعیه مسعود پزشکیان در مجلس، نوشت: «فاجعه‌ای که برای محمد میرموسوی رخ داده (به هر دلیل دستگیر شده باشد) بدترین رخداد روز‌های آغاز به کار این دولت است. خوشبختانه رییس‌جمهور مجدانه مساله را پیگیری کرده است. امیدواریم در اسرع وقت و بسیار شفاف نتیجه را اعلام کنند که مقتضای اجرای همین حرف‌هاست که بار‌ها زده‌اند.» باید دید نهایتا پیگیری‌های مرتبط با این پرونده چه سرنوشتی پیدا کرده و آیا افکار عمومی در این زمینه اقناع می‌شوند یا نه؟»

حضرتی اعلام کرد: دستور رییس‌جمهور برای بررسی جوانب حادثه لاهیجان

رییس شورای اطلاع‌رسانی دولت اعلام کرد: در پی فوت یک متهم تحت فرماندهی نیروی انتظامی لاهیجان، رییس‌جمهور، وزیر کشور را مامور کرد تا هیاتی را برای بررسی دقیق موضوع به این شهرستان اعزام کند.

به گزارش ایرنا، الیاس حضرتی روز پنجشنبه در این باره اظهار داشت: در پی حادثه تلخ لاهیجان، رییس‌جمهور به وزیر کشور دستور داد با تشکیل و اعزام کمیته‌ای به لاهیجان تمامی جوانب حادثه را بررسی و گزارش و نتیجه بررسی را در اسرع وقت به هیات وزیران اعلام کند. به دنبال فوت یک متهم تحت نظرگاه فرماندهی انتظامی شهرستان لاهیجان، تاکنون ۵ نفر از کارکنان فراجا در این شهرستان از سوی دادستان عمومی و انقلاب لاهیجان بازداشت شده‌اند. تحت نظرگاه مکانی است که متهمان حسب مورد به دستور مقام قضایی یا در جرایم مشهود به موجب قانون براساس گزارش کتبی ضابطان و مقامات ذی‌صلاح قانونی تا تسلیم به مقام قضایی و حداکثر تا مدت ۲۴ ساعت در آن محل نگهداری می‌شوند.