تاریخ انتشار: ۲۲:۱۳ - ۲۷ آذر ۱۴۰۳
اقتصاد۲۴ گزارش می‌دهد؛

بهرام شاپور کیست و درباره پادشاه کمتر شناخته شده ساسانی چه می‌دانیم؟

بهرام یکم بزرگ‌ترین پسر شاپور یکم، چهارمین شاهنشاه امپراتوری ساسانی بود. بهرام سه برادر کوچکتر به نام‌های هرمز، نرسه و شاپور داشت، اما شاپور یکم پسر چهارم خود هرمز شاپور را به ولیعهدی انتخاب کرد. دلیل این امر احتمالاً تبار سطح پایین مادر بهرام بوده است.

بهرام شاپور که بود؟

اقتصاد۲۴- هدی کاشانیان: بهرام شاپور یکی از شخصیت‌های کمتر شناخته‌شده در تاریخ سلسله ساسانی است. با این حال، اطلاعات تاریخی محدودی درباره وی در دسترس است و بیشتر موارد به کتیبه‌ها یا منابع غیرمستقیم برمی‌گردد. در ادامه، نگاهی کلی به این شخصیت و جایگاه احتمالی او در تاریخ ساسانی خواهیم داشت.

زندگینامه بهرام شاپور

بهرام یکم بزرگ‌ترین پسر شاپور یکم، چهارمین شاهنشاه امپراتوری ساسانی بود. بهرام سه برادر کوچکتر به نام‌های هرمز، نرسه و شاپور داشت، اما شاپور یکم پسر چهارم خود هرمز شاپور را به ولیعهدی انتخاب کرد. دلیل این امر احتمالاً تبار سطح پایین مادر بهرام بوده است. در دوران سلطنت شاپور یکم، بهرام به‌عنوان فرماندار منطقه تازه فتح شده گیلان، واقع در کرانه جنوب‌غربی دریای خزر منصوب شد و لقب «گیلانشاه» (شاه گیلان) را گرفت. نام او در ضلع شرقی سنگ‌نبشته شاپور یکم در کعبه زرتشت در نقش رستم نیز ذکر شده است. بهرام یکم علاقمند به شکار، برگزاری ضیافت‌های شاهانه و بزم‌های درباری بود. در منابع زرتشتی بهرام به دلیل نیکوکاری و دادگری‌اش ستایش شده است.

پادشاهی بهرام شاپور 

شاپور یکم در سال ۲۷۰ میلادی درگذشت و هرمز یکم جانشین او شد. هرمز یکم از مه ۲۷۰ تا زمان مرگش در ژوئن ۲۷۱ سلطنت کرد. بهرام که در دوران پدرش هرگز یک گزینه جدی برای نشستن بر تخت به حساب نمی‌آمد، پس از مرگ برادرش، شاهنشاه ایران شد. بهرام با نرسه به توافق رسید تا او عنوان «بزرگ ارمنشاه» (شاه بزرگ ارمنستان) را نگه دارد و در عوض از ادعایش بر تاج و تخت ایران چشم پوشی کند. اگرچه نرسه اقدامی علیه بهرام نکرد و به ارمنستان بازگشت، اما هرگز بهرام را یک شاهنشاه قانونی نمی‌دانست و به او به چشم یک غاصب نگاه می‌کرد.

نظام مذهبی بهرام شاپور

در دوران بهرام شاپور، «کرتیر» روحانیت زرشتی را شکل داد و خود او در پی تثبیت مجموعه‌ای از قوانین، به محوریت اوستا و نیز خلق یک آیین مشترک و وحدت بخش و سرانجام در پی تثبیت یک نظام طبقاتی زرتشتی وابسته به حکومت بود. همزمان مانی از میانرودان ظهور کرد و مبشر دینی شد که از همه نظر «جهانی» شمرده می‌شد. در زمان بهرام یکم و با به قدرت رسیدن کرتیر، اوضاع مانی نیز شروع به تغییر کرد.

در سال ۲۷۴ میلادی، مانی از شرق به پیشگاه بهرام یکم فراخوانده شد، متنی مانوی نیز از برخورد شدید شاه با پیامبر مزبور در دست است، در دربار او را به شدت نکوهش کردند که نه پزشک خوبی است و نه بهره‌اش به کسی می‌رسد. سرانجام هم بهرام فرمان دستگیری و زندانی کردن مانی را صادر کرد. سپس کرتیر و دیگر موبدان، بهرام را متقاعد کردند که مانی را به اعدام محکوم کند و بدین ترتیب مانی کشته شد. در پی مرگ مانی، پیروانش توسط کرتیر و روحانیون زرتشتی تحت تعقیب، شکنجه و آزار قرار گرفتند. روحانیون زرتشتی، مانی را فیلسوفی ناهمگون و بت‌پرست می‌دانستند که برداشت‌های مبهمی از دین زرتشت ارائه می‌کرد که به اندیشه‌های مسیحی، یهودی و بودایی آلوده بود.

در دوره بهرام یکم عنوان‌های کرتیر زرق و برق‌دارتر شده‌اند، بهرام نه تنها ابتدا او را به یکی از نخبگان تبدیل کرد، بلکه عنوان دادور کل قلمرو شاهنشاهی را نیز به او اهدا کرد. کرتیر با حمایت بهرام یکم پایه‌های آتشکده دولتی زرتشتی را بنا نهاد که مانند کلیسای کاتولیک رم بود و این امر باعث شد که بهرام در منابع ساسانی به‌عنوان «پادشاهی نیکوکار و شایسته» مورد تشویق قرار گیرد. با این حال، بهرام یکم مانند پیشینیانش یک زرتشتی میانه‌رو بود.

ضرب سکه بهرام یکم

در زمان بهرام یکم، پشت سکه‌ها برخلاف سکه‌های ضرب شده در زمان شاپور اول دو خدمتکار به جای اینکه روبروی محراب آتشکده باشند، پشت به آن هستند. روی سکه‌های بهرام یکم نشان می‌دهند که تاج بر سر او مخالف میترا است. تاجی که تزئین آن با میخ‌های پرتوی شکل انجام شده بود. سکه‌ای از بهرام ظاهراً در بلخ در باختر ضرب شده است که آن را اولین سکه شاهنشاهی ساسانی می‌دانند که در قلمرو‌های سابق امپراتوری کوشان ضرب شده و فرمانروایی مستقیم ساسانیان را در منطقه تحت رهبری بهرام یکم تأیید می‌کند. 

درگذشت بهرام یکم

بهرام یکم در سپتامبر ۲۷۴ به مرگ طبیعی درگذشت و پسرش بهرام دوم به جای او برتخت نشست. یکی دیگر از فرزندان بهرام، هرمز یکم کوشانشاه بود که به‌عنوان فرمانروای دولت ساسانیان هند در قسمت شرقی شاهنشاهی ساسانی برگزیده شده بود، اما پس از به قدرت رسیدن برادرش، بر او حمله کرد و خودش را در بلخ شاهنشاه اعلام کرد. با این حال بهرام دوم با موفقیت این شورش را سرکوب کرد. بهرام سوم نوه بهرام یکم آخرین شاه از خانواده وی بود که بر ایران حکومت کرد. در سال ۲۹۳ نرسه با حمایت بزرگان و اشراف، به سمت تیسفون به راه افتاد و با برکناری نوه بهرام یکم، یعنی بهرام سوم، خود را شاهنشاه اعلام کرد. پس از برکناری بهرام سوم از سلطنت، خط جانشینی ساسانیان از بهرام یکم به نرسه و فرزندانش منتقل شد و تا زمان سقوط شاهنشاهی ساسانی در ۶۵۱ میلادی ادامه داشت.

ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.
خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

اسپانسر پیراهن پرسپولیس تغییر می‌کند؟

عکس/ آفرود سواری پس امین حیایی در دل طبیعت

عکس/ محمدرضا پهلوی ۶۷ سال پیش در دفتر کارش

عکس/ بازدید فرمانده کل ارتش از پایگاه‌ هوایی شهید لشگری

عکس/ حمایت محمد مهاجری از عباس عراقچی

رضا غندی‌پور به شباب‌الاهلی امارات پیوست

عکس/ خروج اتباع غیرمجاز افغانستانی از مشهد

تکذیب درگیری سپاه با عوامل موساد در آزادراه تهران-کرج

عکس/ مسعود کیمیایی، عباس کیارستمی، جعفر پناهی و مانی حقیقی ۲۲ سال پیش سر صحنه فیلم

عکس/ استایل خاص نیکول کیدمن و تام کروز ۳۵ سال پیش

عکس/ ییلاق زیبای اوپرت در مرز مازندران و سمنان

اینفوگرافی/ اتباع افغان بیشتر در کدام استان‌های کشور پخش شده‌اند؟

روزبه چشمی استقلالی ماند

معوقات حقوق بازنشستگان پرداخت شد

عکس/ دونالد ترامپ سوپرمن شد!

عکس/ چهره خاص گوگوشِ در کنار پدرش ۶۰ سال پیش

عکس/ حضور قالیباف بر مزار شهدای جنگ ۱۲ روزه

عروسک لابوبو چیست و چرا اینقدر محبوب است؟

علت کاهش صادرات فرش ایرانی در یک دهه اخیر چیست؟

فیلم/ شوخی پیمان یوسفی با مدیرعامل استقلال

پ.ک.ک رسما خلع سلاح را آغاز کرد

واکنش قالیباف به اقدام خبرساز بازیکنان تیم ملی والیبال

اصفهان در محاصره کانون‌های بحرانی گرد و غبار

عکس/ چهره محمود کریمی مداح معروف ۴۳ سال پیش در جبهه

عکس/ استایل جذاب فرشته حسینی در کنار علی شادمان

انتقاد شدید لاوروف از حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران

زمان پخش قسمت پایانی سریال تاسیان اعلام شد

اعلام زمان دریافت کارت ورود به جلسه کنکور سراسری

خسارت‌های هوایی ایران از جنگ ۱۲ روزه چقدر بود؟/ درآمدی که از آسمان رفت و مسافرانی که چشم‌انتظار بازپرداخت پولشان هستند

قتل پسر جوان به‌خاطر خودنمایی در اینستاگرام!

سفر وزیر جنگ اسرائیل به واشنگتن درباره ایران

عکس/ واکنش آذری جهرمی به اظهارات کواکبیان

طالبان: سیل پناهجویان بازگشته از ایران فراتر از ظرفیت ماست

پیشنهاد اعطای جایزه صلح نوبل ۲۰۲۶ به فرانچسکا آلبانیز

عکس/ استایل جذاب حدیث فولادوند به سبک زنان قشقایی

عکس/ صادق آهنگران در کنار سردار سلیمانی ۳۵ سال پیش با لباس شخصی

مسعود پزشکیان در سالی پر فراز و نشیب؛ از جستجوی وفاق ملی تا ورود به میدان تنش‌های سیاسی

ترامپ: از روسیه ناامید شده‌ام

عکس/ واکنش عبدالله گنجی به ادعای عجیب کواکبیان

قیمت طلا بازهم افزایشی شد

بازگشت پرقدرت نهنگ‌های دوج کوین

عکس/ مقصد تفریحی جالب سردار آزمون

پسر فردین از ایران رفت؟

دستور وزیر دفاع آمریکا برای افزایش تولید پهپاد

عکس/ ادعای جنجالی عبدالرضا داوری درباره ترور دانشمندان هسته‌ای

قیمت سکه افزایشی شد

عکس/ تکذیب خبر برکناری وحید جلیلی از صداوسیما

جزئیات تازه از ترور ناموفق پزشکیان در دیدار با فرماندهان نظامی

توقف قیمت دلار در کانال ۸۰ هزار تومان

بایکوت مسعود پزشکیان در صدا و سیما؟