تاریخ انتشار: ۱۶:۵۶ - ۱۴ بهمن ۱۴۰۳
اقتصاد۲۴ گزارش می‌دهد؛

محمود اول سلجوقی کیست و دوران سلطنتش چگونه گذشت؟

محمود اول به‌عنوان یک پادشاه سلجوقی، در تاریخ‌نگاری‌های مختلف به‌عنوان فردی مدبر و جاه‌طلب شناخته شده است. او تلاش کرد با سیاست‌های میانجی‌گرانه، از شدت گرفتن اختلافات درونی جلوگیری کند. با این حال، محدودیت‌های اقتصادی و نظامی آن دوره باعث شد که نتواند دستاورد‌های بزرگی مانند اجداد خود به دست آورد.

محمود اول سلجوقی کیست و دوران سلطنتش چگونه گذشت؟

اقتصاد۲۴- هدی کاشانیان: محمود اول سلجوقی یکی از پادشاهان سلسله سلجوقیان بود که در دوره‌ای پرفراز و نشیب به قدرت رسید و نقش مهمی در تاریخ این سلسله ایفا کرد. محمود اول، که گاه به نام غیاث‌الدین محمود نیز شناخته می‌شود، در سده ششم هجری قمری به سلطنت رسید. این دوره از تاریخ سلجوقیان با چالش‌های داخلی و خارجی فراوانی همراه بود، از جمله اختلافات درون‌خاندانی و فشار‌های سیاسی و نظامی از سوی دولت‌های همسایه.

زندگینامه محمود سلجوقی

محمود اول فرزند ملکشاه سلجوقی و ترکان خاتون بود. مادرش ترکان خاتون همسر اول ملکشاه و شاهدختی از سلسله قراخانیان بود. وی زن بسیار زیرک و سیاستمداری بود و در امور سیاسی و نظامی مملکت دخالت کاملاً مستقیم داشت. تاجایی که برای ولیعهدی محمود اول دستور قتل خواجه نظام الملک توسی، وزیر ملکشاه را صادر کرد. محمود اول بیشتر اوقات را در اصفهان و گاهی در بغداد بسر می‌برد، وی داماد سلطان سنجر بود و دختر آن پادشاه مشهور سلجوقی بنام ماه ملک یا مهملک خاتون زوجه او بود که در سن ۱۷ سالگی درگذشت. 

درباره فرزندان محمود اول نیز اطلاعات کاملی در دست نیست، اما بر اساس سنت‌های سلطنتی سلجوقیان، فرزندان او احتمالاً درگیر رقابت‌های درون‌خاندانی برای جانشینی بوده‌اند. این رقابت‌ها از ویژگی‌های بارز خاندان سلجوقی پس از مرگ ملکشاه بزرگ بود و پس از مرگ محمود نیز همچنان ادامه داشت. یکی از فرزندان معروف او، داود بن محمود، در برخی منابع تاریخی ذکر شده است. او پس از مرگ محمود، به‌عنوان یکی از مدعیان سلطنت مطرح شد، اما به دلیل رقابت‌های داخلی و فشار‌های سیاسی نتوانست قدرت قابل توجهی به دست آورد.

به پادشاهی رسیدن محمود سلجوقی

در سال ۵۱۱ هجری قمری، ملکشاه به جهت جلوگیری از مناقشات پس از مرگش، در هنگام حیات احمد را به ولیعهدی انتخاب کرد، اما پس از یک سال احمد فوت کرد و برکیارق به‌عنوان فرزند ارشد ولیعهد شد و خواجه نظام‌الملک از وی حمایت کرد. پس از مرگ نظام‌الملک، ملکشاه با تحریک وزیر ابوالغنائم و ترکان خاتون، برکیارق چهارده ساله را عزل و محمود خردسال را به ولیعهدی برگزید. پس از فوت پادشاه، ترکان خاتون مرگ او را تا مدتی مخفی نگاه داشت. وی با ترغیب امرای درباری و سران سپاه سلجوقی، از آنها برای پسرش بیعت گرفت و از خلیفه درخواست کرد که بنام فرزند خردسالش خطبه خوانده و او را به رسمیت بشناسد. محمود پسر وی در آن زمان چهار سال و نیم بیشتر نداشت؛ لذا خلیفه بنام وی خطبه خوانده و او را به ناصرالدنیا و الدین ملقب کرد.

پس از درگذشت محمد بن ملکشاه، محمود اول به‌عنوان جانشین پدرش بر تخت نشست. وی در شرایطی به سلطنت رسید که سلجوقیان پس از مرگ ملکشاه بزرگ وارد دوره‌ای از تضعیف و رقابت داخلی شدند. اختلافات بین اعضای خاندان سلجوقی بر سر قدرت باعث شده بود تا حکومتی که زمانی بر مناطق وسیعی از خاورمیانه و آسیای مرکزی حکومت می‌کرد، به چندین بخش تجزیه شود. اما این جانشینی با مخالفت برادرانش رو‌به‌رو شد و رقابت‌های درونی میان شاهزادگان سلجوقی باعث شد محمود سال‌های ابتدایی سلطنت خود را درگیر جنگ‌های داخلی باشد.

یکی از مهم‌ترین چالش‌های محمود، مقابله با شورش‌ها و تلاش برای حفظ یکپارچگی قلمرو بود. در این زمان، حکومت سلجوقیان از نظر سیاسی و نظامی ضعیف شده بود و تعدادی از فرمانداران محلی نیز به دنبال استقلال بودند. محمود تلاش کرد با اعمال سیاست‌های هوشمندانه و همچنین استفاده از نیروی نظامی، کنترل خود را بر مناطق کلیدی گسترش دهد.

او برای تقویت جایگاه خود، از حمایت علما و مشروعیت دینی استفاده کرد. در این دوره، نزدیکی به نهاد‌های دینی و تلاش برای جلب حمایت آنها یکی از ابزار‌های اصلی پادشاهان سلجوقی برای کنترل اوضاع بود.

رویارویی محمود سلجوقی با دشمنان خارجی

علاوه بر مشکلات داخلی، محمود اول با تهدید‌های خارجی نیز رو‌به‌رو بود. از یک سو، صلیبیون در غرب منطقه شام و آسیای صغیر قدرت گرفته بودند و از سوی دیگر، قدرت‌های محلی مانند اتابکان در عراق و آذربایجان به دنبال استقلال یا گسترش نفوذ خود بودند. یکی از اقدامات قابل توجه محمود، تلاش برای بازپس‌گیری مناطق تحت تصرف صلیبیون و تحکیم مرز‌های شرقی قلمرو سلجوقیان بود. با این حال، موفقیت او در این زمینه محدود بود، چرا که منابع و نیرو‌های او بیشتر درگیر مسائل داخلی بودند.

ویژگی‌های شخصیتی و حکومتی محمود سلجوقی

محمود اول به‌عنوان یک پادشاه سلجوقی، در تاریخ‌نگاری‌های مختلف به‌عنوان فردی مدبر و جاه‌طلب شناخته شده است. او تلاش کرد با سیاست‌های میانجی‌گرانه، از شدت گرفتن اختلافات درونی جلوگیری کند. با این حال، محدودیت‌های اقتصادی و نظامی آن دوره باعث شد که نتواند دستاورد‌های بزرگی مانند اجداد خود به دست آورد.

مرگ محمود سلجوقی

محمود اول در سال ۵۲۵ هجری قمری براثر بیماری آبله درگذشت. مرگ او باعث شد اختلافات بر سر جانشینی دوباره شدت بگیرد و قلمرو سلجوقیان وارد دوره‌ای جدید از تزلزل شود، اما در نهایت برادرش برکیارق بر همه مسلط شد و تاج پادشاهی را بر سرگذاشت. هرچند محمود اول نتوانست قدرت و عظمت دوران ملکشاه را احیا کند، اما تلاش‌هایش برای حفظ ثبات و جلوگیری از فروپاشی کامل حکومت قابل تقدیر است.

ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت سکه و طلا امروز جمعه ۱۹ بهمن ۱۴۰۳ + جدول

قیمت دلار و یورو امروز جمعه ۱۹ بهمن ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز جمعه ۱۹ بهمن ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو امروز جمعه ۱۹ بهمن ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ هدیه تروریستی نتانیاهو به ترامپ

عکس/ مهدی هاشمی و همسر جدیدش در جشنواره فیلم فجر

عکس/ استقلال و مس رفسنجان از نگاه آمار

عکس/ استایل عجیب عیسی آل‌کثیر در جشن تولدش

عکس/ اولین تصویر دیدار فرماندهان نیروی هوایی ارتش با رهبری

اینفوگرافی/ برق ایران کجا مصرف می‌شود؟

عکس/ پوستر استقلال برای دیدار با مس رفسنجان

دیدار فرماندهان نیروی هوایی ارتش با رهبر انقلاب

عکس/ حمله جدید رسایی به ظریف

عکس/پرتره جدیدی از پارسا پیروزفر

عکس/ میزان بارش برف در ارومیه

عکس/ بارش برف در گلسار مشکین شهر

اینفوگرافی/ هر ساعت در هر کشور چند نفر متولد می‌شوند؟

جدول لیگ برتر در پایان مسابقات امروز

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

فیلم/ راه‌کاری برای از بین بردن جوش های سر سیاه صورت

نمک کم سدیم یا نمک پتاسیم چیست؟

هوس شیرینی را چطور مدیریت کنیم؟

هنگامی‌که شکست عشقی می‌خوریم چه بر سر مغز و بدن ما می‌آید؟

تاثیر رسانه ها بر دیدگاه های اقتصادی مردم چیست؟

چالش طلای آنلاین؛ از بی‌پشتوانه بودن تا کمبود طلا در کشور/ چرا دولت مانع فعالیت پلتفرم‌ های فروش آنلاین طلا شد؟

آیا زمان مشکلات را حل می‌کند؟

مبتلایان به دیابت مراقب اسپایک قندی باشند

توییت مهم همتی درباره راهبرد وزارت اقتصاد

ترامپ: برای اجرای طرح غزه عجله‌ای ندارم

تردد در این جاده‌ها ۲ روز ممنوع شد

عکس/ تصویری خاص از ایلان ماسک روی جلد نشریه تایم

فیلم/ بغض مریلا زارعی حین صحبت درباره فیلم موسی کلیم الله

خط‌ونشان النصر برای پرسپولیس

دیدار معاون اول رئیس‌جمهور با کروبی در حصر

کاپیتان استقلال: به جان مادرم می‌روم

واکنش مهدی فضائلی به توئیت حسام الدین آشنا درباره سخنان امروز رهبر انقلاب + عکس

فیلم/ برف‌بازی و شادی دانش‌آموزان‌ کرمانی، پیش از حادثه تلخ تصادف

استعفای بختیاری‌زاده از هدایت استقلال

دستگیری لیدر اصلی عرفان حلقه در اصفهان

از تعطیلی ۲ روز آخر هفته چه خبر؟

وزیر کشور خطاب به مردم: سفرهایتان را لغو کنید

واحد‌های قضایی و اداری قوه قضاییه تهران تعطیل شد

برگشت اضافه برداشت مالیاتی از حقوق

تالارهای بورس، فردا ۲۰ بهمن تعطیل شدند

تصویری تازه‌ای از سیدمحمد خاتمی

رد صلاحیت کفاشیان و عزیزی خادم

خریداران طلا این خبر را از دست ندهند

پیش بینی قیمت دلار فردا ۲۰ بهمن ۱۴۰۳/ قیمت دلار گران می‌شود؟

فیلم/ هوای مه‌آلود و برفی در توچال

فیلم/ خلاصه بازی مس رفسنجان ۰ - ۰ استقلال

جدول لیگ برتر در پایان مسابقات امروز

عکس/ بارش برف در برخی مناطق استان تهران

دارندگان این تلفن‌ همراه غرامت می‌گیرند

بانک‌های تهران فردا تعطیل شدند

مرغ رمضان آماده است؛ هیچ کمبودی نداریم

مدارس این شهرها و استان‌ها فردا تعطیل شد

دلیل واژگونی اتوبوس دانش‌آموزان کرمانی اعلام شد

عکس/ پیربازار رشت ونیز شد

ادارات و مدارس تهران فردا تعطیل شد

فیلم/ رژه کاروان‌ ایران در افتتاحیه بازی‌های آسیایی زمستانی

بیانات رهبر انقلاب درباره مذاکره با آمریکا، تیتر یک رسانه‌های جهان

طغیان رودخانه‌ها در این شهر؛ خانه‌ها زیر آب رفت

سازمان هواشناسی اطلاعیه داد

امام جمعه کرج: بعد از بیان رهبری سخن گفتن از مذاکره خیانت است

فیلم/ آژیر خطر برج میلاد به صدا در آمد

ارتش شاه چگونه به انقلاب ۵۷ پیوست؟

پیش بینی قیمت طلا و سکه فردا ۲۰ بهمن ۱۴۰۳/ قیمت طلا ترمز برید؛ هر گرم طلا ۶ میلیون!

فیلم/ بدل صدام به سینمای ایران پا گذاشت

اینفوگرافی/ هر ساعت در هر کشور چند نفر متولد می‌شوند؟