برداشت مجهول پول از صندوق توسعه ملی به اسم پرستاران/ ۵۰ هزار پرستار خانه‌نشین و ترک شغل سالانه ۴۰۰۰ نفر!

اقتصاد۲۴- مهاجرت پرستاران یکی از مباحثی است که به ویژه در طول سال‌های اخیر در کشور مطرح شده و نگرانی‌های زیادی را در حوزه سلامت ایجاد کرده است.
نداشتن امنیت شغلی و همچنین حجم کار زیاد در مقایسه با دستمزدی که به پرستاران پرداخت می‌شود از مهم‌ترین عواملی است که موجب شده تا پرستاران ایرانی اقدام به مهاجرت کنند.
محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار، در گفت‌و‌گو با خبرآنلاین، آخرین وضعیت مهاجرت پرستاران ایرانی به دیگر کشور‌ها را تشریح کرده است.

علت اصلی مهاجرت پرستاران ایرانی چیست؟

مهاجرت راهی است که دولتمردان در دولت‌های مختلف پیش روی پرستاران گذاشته‌اند. شغل پرستاری در تمام دنیا متفاوت از دیگر مشاغل است و رغبت به این شغل به خاطر پرخطر بودن آن کم است، چون پرستار با بیماران در حال جان دادن، بیماران بدحال، بیماران مبتلا با بیماری‌های پرخطر مثل ایدز، هپاتیت، کرونا، شیفت‌های غیرمتعارف، همراهان پرخاشگر بیمار و ... مواجه است و همین موارد این حرفه را متفاوت و سخت کرده است.

مهم‌ترین علت مهاجرت پرستاران تفاوت حقوق دریافتی با سایر کشورها است؛ دولت‌های دیگر دنیا در کشورهای توسعه‌یافته جذابیت‌هایی برای پرستاران ایجاد می‌کنند که افراد با انگیزه به سمت این شغل بروند و یکی از این موارد پرداخت حقوق مناسب به پرستاران در این قبیل کشورها است.

پرستاران ایرانی در حال حاضر بیشتر به کدام کشور مهاجرت می‌کنند و چرا؟

دانمارک یکی از کشورهایی است که مقصد مهاجرت پرستاران ایرانی محسوب می‌شود. در حال حاضر در دانمارک به ازای هر ۱۰۰۰ نفر بیش از ۱۰ پرستار وجود دارد؛ این در حالی است که در کشور ما به ازای هر ۱۰۰۰ نفر ۱.۷ پرستار یعنی کمتر از ۲ پرستار وجود دارد.

میزان حقوق پرداختی به پرستاران ایرانی در دانمارک چگونه است؟

حقوق پرداختی به پرستاران ایرانی که به دانمارک مهاجرت می‌کنند، ماهانه ۳۰۰۰ یورو است، در آمریکا ۶۰۰۰ هزار دلار، در استرالیا و کانادا نیز ۵ تا ۶ هزار دلار دستمزد ماهانه به پرستاران است. درست است که هزینه زندگی در این کشورها زیاد است اما باز هم پرستار ایرانی بعد از مهاجرت با همین حقوق می‌تواند در سال اول یک ماشین خوب بخرد و خانه خوبی هم اجاره کند و زندگی خود را بچرخاند و حتی پس‌انداز هم داشته باشد.

ین دستمزد در کشور خودمان چه رقمی است؟

در کشور ما هم اکنون با احتساب دلار ۸۵ هزار تومانی، به پرستاران ۲۰۰ دلار حقوق می‌دهند و البته بعضی از همکاران پرستار ما کمتر از این مبلغ هم حقوق می‌گیرند؛ خب منطق حکم می‌کند که پرستار جایی برود که ۴۰۰۰ هزار دلار به او حقوق داده می‌شود. حتی اگر از کشورهای اروپایی و آمریکایی در دستمزد پرستاران مثال نزنیم، کشورهای حوزه خلیج فارس مثل عمان به هر پرستار حداقل ۲۰۰۰ دلار یعنی ۱۰ برابر ایران حقوق پرداخت می‌کنند؛ البته این فقط دریافتی نهایی پرستاران است که سایر مزایا هم به آن اضافه می‌شود.

به جز حقوق، دیگر چه مواردی باعث مهاجرت پرستاران ایرانی شده؟

شأن اجتماعی یکی دیگر از مواردی است که باعث شده تا پرستاران ایرانی به مهاجرت روی بیاورند؛ امتیازات جانبی، رفاهی، برخورد مناسب و محترمانه هم جز عوامل تصمیم به مهاجرت است.

در کشور ما اگر پرستار به حقوق کم اعتراض کند یا به او توجه نمی‌شود و یا بعد از اعتراض دوباره و برگزاری تجمع سایر پرستاران برای کمی حقوق دریافتی، به جای اینکه بیایند و مشکل پرستار را حل و پرداخت حقوق به پرستاران را ترمیم کنند، با آن‌ها برخورد می‌کنند.

برخورد نامناسب مدیران پرستاری، رؤسای بیمارستان‌ها، مسئولان وزارت بهداشت، احضار پرستاران به هیئت‌های تخلفات، حراست و تهدید و فشار به دلیل اعتراض پرستاران هم از دیگر عواملی هستند که موجب مهاجرت پرستاران ایرانی به دیگر کشورها شده است.

پرستاران در شرایط سخت و بی‌پولی کشور مثل جنگ و ... مانند دیگر گروه‌ها پای کار هستند و با شرایط بداقتصادی کنار می‌آیند. در وزارت بهداشت، یکی علاوه بر حقوق ثابت، کارانه چند میلیونی هم در ماه می‌گیرد، یکی هم باید مثل پرستار کارانه و حقوق ناچیزی دریافت کند.

در انجام یک عمل جراحی که ۴ الی ۵ کارشناس پرستاری، کارشناس اتاق عمل، کارشناس هوش‌بری و ... حضور دارند و یک جراح  هم که ممکن است خودش اصلا در اتاق عمل حضور نداشته باشد، در پایان ماه کارانه پرستاران حاضر ۴ میلیون تومان و کارانه جراح عمل مربوطه که خودش هم حضور نداشته است ۴۰۰ میلیون تومان می‌شود. این پرداخت‌های ناعادلانه منجر به از دست رفتن انگیزه پرستاران برای کار در کشور و منتهی به مهاجرت آن‌ها می‌شود.

آماری از ترک شغل پرستاران ایرانی داریم؟

بسیاری از پرستاران هم مهاجرت نمی‌کنند و تصمیم به ترک شغل می‌گیرند؛ متاسفانه ما در طول سال شاهد ترک شغل چند هزار پرستار هستیم. خود معاونت پرستاری اعلام کرده است که ۱۸۰۰ پرستار از پرسنل رسمی که کمتر از ۵۰ درصد پرستاران را شامل می‌شوند، با وجود امنیت شغلی نسبی که در مقایسه با دیگر پرستاران داشته‌اند، شغل خود را ترک کرده‌اند.

تعدادی از پرستاران هم قرارداد رسمی نداشته‌ و با پایان قرارداد خود این شغل را ترک می‌کنند؛ اگر بخواهیم این آمار را هم به ترک شغل پرستاران رسمی اضافه کنیم، حداقل برابر همان ۱۸۰۰ پرستار است که در نهایت حدود ۴۰۰۰ هزار پرستار در سال شغل خود را ترک می‌کنند.

در حال حاضر تمایلی به شرکت در استخدام پرستاری وجود ندارد و با وجود اینکه ۵۰ هزار پرستار خانه‌نشین داریم، ترجیح می‌دهند به دلیل حقوق کم و سختی این شغل در خانه بنشینند و سرکار نیایند.

مهم‌ترین درخواست پرستاران از دولت چیست؟

در نظر گرفتن حقوق ثابت به همراه پرداخت اضافه‌کاری عادلانه به پرستاران از مهم‌ترین مطالبات و درخواست آنان است و قانون هم این اجازه را داده است که برای مشاغل خاصی چون پرستاری، تحت عنوان فوق‌العاده خاص شغل با ضریب مناسب که پیشنهاد ما ضریب ۲ بوده است، در نظر گرفته شود و مثلا به حقوق فعلی ۱۰ _ ۱۲ میلیونی پرستاران ۵ تا ۶ میلیون اضافه شود. جلسات اولیه پیگیری این موضوع را با دولت فعلی هم برگزار کردیم اما هنوز هیچ اتفاقی نیفتاده که اثرات آن قابل مشاهده باشد.

اجرای واقعی قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری به صورت واقعی دیگر مطالبه پرستاران است؛ الان یک چیزی را دارند اجرا می‌کنند که از نظر ما به عنوان کارشناس جامعه پرستاری نه قانونی و نه کارشناسی است و به هیچ عنوان نه وزارت بهداشت قبلی و نه وزارت بهداشت فعلی زیر بار آن نرفته‌اند. خواسته جامعه پرستاری این بوده که خدمات جامعه پرستاری هم مثل سایر گروه‌های پزشکی تعریف و مشخص شود.

در کتاب ارزش نسبی، ۱۰ هزار خدمت برای پزشکان و گروه‌های پزشکی و پیراپزشکی تعریف شده است و ملاک پرداخت بیمه‌ها به پزشکان است که نهایتا با ارائه خدمات به کارانه تبدیل می‌شود و تنها گروهی که خدمات تعریف شده و کارشناسی شده‌ای ندارد پرستاری است.

پیشنهادی هم به دولت داده‌اید؟

ما به دولت جدید پیشنهاد دادیم که اضافه کاری پرستاران را ساعتی ۱۵۰ هزار تومان در نظر بگیرند اما در نهایت قرار شد بابت هر ساعت اضافه کاری ۵۰ تا ۸۰ هزار تومان به پرستاران پرداخت کنند و هفته گذشته ابلاغ هم شد اما هنوز پرستاران پولی بر اساس این ابلاغیه جدید دریافت نکرده‌اند.

قبلا به پرستاران اضافه کار اجباری تحمیل می‌کردند و بعد از شکایت پرستاران در دیوان عدالت، رأی دیوان این بود که اضافه کار نمی‌تواند اجباری باشد و باید با توافق طرفیت باشد.

آیا پرستاران از استخدام رسمی استقبال می‌کنند؟

پرستاران دیگر با حقوق کم و متغیر حاضر به استخدام نیستند و آن تعداد کمی هم که مثلا در استان تهران برای استخدام می‌روند، مثل آبی است که در آبکش است. پرستاران با همین مبلغ ۵۰ تا ۸۰ هزار تومان به ازای هر ساعت اضافه کاری هم نخواهند آمد و سیستم می‌خواهد با جذابیت‌های این چنینی پرستاران را جذب کند.

بیشتر بخوانید: بودجه تهران در ۵ سال ۵ برابر شد/ سرانه حقوق در شهرداری تهران چقدر است؟ متوسط بیش از ۷۰ میلیون + جدول

متاسفانه الان بیمارستان‌های ما خالی از پرستار است و مردم آن حداقل خدماتی را که باید بگیرند، نمی‌گیرند و دچار خسارت و حتی مرگ و میر می‌شوند.

سازمان بهداشت جهانی گفته به ازای هر ۱۰۰۰ نفر باید ۳ تا پرستار داشته باشی از این میزان هر چقدر کمتر باشد، مستقیما به مردم خسارت می‌زند و مرگ و میرها را افزایش می‌دهد. کشورهایی مثل ارمنستان و گرجستان که خیلی از نظر حوزه پزشکی از کشور ما عقب‌ هستند به ازای هر ۱۰۰۰ نفر ۵ پرستار دارند. در حالی که آمار پرستار در ایران ۱.۷ (کمتر از ۲ پرستار) به ازای هر ۱۰۰۰ نفر است. وزارت بهداشت متاسفانه به جای اینکه مشکل را حل کند، می‌آید و تعداد دانشجوهای پرستاری را اضافه می‌کند.

پذیرش دانشجوی پرستاری در حال حاضر به چه میزان رسیده است؟

چند سال پیش ۷ تا ۸ هزار دانشجوی پرستاری در سال پذیرش می‌شد و الان وزارت بهداشت این آمار را به ۱۵ هزار پرستار رسانده است؛ در حالی که بستر مناسب فراهم نیست و این افزایش ظرفیت مشکلی را حل نمی‌کند و غیرقانونی است و متاسفانه سیستم حاکم اصلا پرستاری را هیچ حساب نمی‌کند.

اقدام دولت فعلی برای پرستاران چه بوده است؟

قبلا متوسط معوقه پرستاران یک سال بود و در حال حاضر این زمان به ۶ ماه کاهش پیدا کرده است و تنها کاری که انجام شد این بود که معدل معوقات پرستاران به ۶ ماه رسیده است اما همچنان معوقات ۱۲ یا ۱۴ ماهه هم داریم.

متاسفانه هرجا که می‌خواهند بودجه‌ای بگیرند، اسم پرستاری را مطرح می‌کنند؛ گفتند با اجازه رهبری از صندوق توسعه ملی پول برداشتند که به پرستار بدهند ولی این پول به جاهای دیگری که نباید رفت. همان چندرغازی که باید به پرستاران می‌دادند و ندادند را هم در بوق و کرنا می‌کنند و همکاران پرستار ما می‌گویند آش نخورده و دهن سوخته. همه فکر می‌کنند پرستاران ماهانه ۵۰ میلیون تومان حقوق می‌گیرند، در حالی که اینطور نیست و حقوق پرستاران خیلی کمتر از این رقم است.