زمان سنجی برای انتظار خانه دار شدن، از ۴۸ سال واقعی تا ۱۱۵ سال تخمینی!

اقتصاد۲۴- مسکن، در سال‌های اخیر تبدیل به معظلی بزرگ برای تمام مردم شده است. آمارها، گواه این اتفاق هستند. خرید خانه برای مردم تبدیل به رویایی شده است که احتمال دارد در طول زندگی‌شان به آن دست نیابند. براساس گزارشی که چند ماه پیش وزارت راه و شهرسازی تهیه و منتشر کرد، متقاضیان مسکن در کشور برای خرید خانه باید ۴۸ سال در انتظار باشند. ۴۸ سال انتظاری که نتیجه سیاست‌های اشتباه، رکود تولید مسکن و تورم مسکن است.
براساس گزارش جدید بانک مرکزی (بانک مرکزی بیش از سه ماه است که داده و گزارشی از بازار مسکن ارائه نکرده است) از «تحولات معاملات بازار مسکن تهران در مرداد ۱۴۰۳» نشان می‌دهد متوسط قیمت یک مترمربع زیربنای واحد مسکونی معامله شده در شهر تهران، ۸۸میلیون و ۵۰۰هزار تومان است. این عدد نسبت به ماه مشابه سال قبل، ۱۶.۸درصد رشد داشته است.

از دیگر سو، طبق آمار رسمی که ۵۱درصد خانوار‌های تهرانی، مستاجرند که علاوه بر تحمل تورم ۴۵درصدی اجاره‌بها، باید ۴۸ سال هم در انتظار خرید خانه باشند. برنامه دولت چهاردهم برای خانه‌دار کردن مستاجران پایتخت چیست؟

حال و طبق گزارش‌های غیر موثق و یا نقل قول از سوی برخی کارشناسان، درحالی متوسط قیمت مسکن در تهران به مرز ۱۰۰ میلیون تومان رسیده که کارگران با فرض پس‌انداز کامل درآمد می‌توانند ۱۱۵ سال دیگر با نرخ‌های امروز خانه‌دار شوند.

وضعیت اقتصادی کشور طی سال‌های اخیر با چالش‌های متعددی از جمله تورم، افزایش قیمت مسکن و کاهش قدرت خرید مردم مواجه بوده است. این عوامل نه تنها باعث فشار به زندگی روزمره مردم شده، بلکه دسترسی به مسکن را برای بسیاری از اقشار جامعه به یک آرزوی دست‌نیافتنی تبدیل کرده است.
بازار مسکن یکی از بخش‌هایی است که بیشترین آسیب را از تورم و نوسانات اقتصادی دیده است. قیمت مسکن در سال‌های اخیر به شدت افزایش یافته و بسیاری از مردم به ویژه اقشار متوسط و کم‌درآمد قادر به خرید خانه نیستند.
در حال حاضر، قیمت هر مترمربع مسکن در تهران به طور متوسط به مرز ۱۰۰ میلیون تومان رسیده و این رقم در دیگر شهر‌ها به تبعیت از پایتخت به میزان قابل توجهی افزایش یافته است. در این شرایط، افراد با درآمد متوسط، که عمدتاً به حقوق ثابت وابسته هستند، برای خرید خانه مجبور به پس‌انداز مدت‌زمان طولانی خواهند بود.

بیشتر بخوانید: برآورد هزینه‌های اجاره نشینی در افسریه تهران، اسفند ۱۴۰۳ + جدول

به عنوان مثال، اگر یک کارگر با درآمد (حداقل) ماهانه ۷.۲ میلیون تومان بخواهد یک خانه ۱۰۰ متری را خریداری کند، با فرض این‌که تمام درآمد خود را پس‌انداز کند، باید حدود ۱۱۵ سال زمان صرف کند تا بتواند این واحد را (با نرخ‌های امروز) بخرد.

فعالان و کارشناسان بازار مسکن بر این باورند با چند راهکار می‌توان وضعیت موجود را بهبود بخشید؛ افزایش تولید مسکن، حمایت از اقشار کم‌درآمد جامعه، استفاده از ابزار‌های کنترلی در بازار اجاره و از همه مهم‌تر ثبات ارزی در کشور از جمله این راهکارهاست که البته بایستی توام و همزمان اجرا شود.
مسکن، سهم عمده‌ای را در سبد هزینه‌های خانوار دارد. این سهم هم برای صاحبان مسکن ملکی و هم برای مستاجران است؛ اما اقتصاد تورمی، شرایط را برای مستاجران سخت‌تر می‌کند.
گزارش شاخص‌های اقتصادی کلان مرکز آمار ایران حاکی از سهم ۳۸.۱ درصدی مسکن، در سبد هزینه خانوار‌های ایرانی است. این عدد در شهر تهران به ۵۰.۸ درصد هم رسیده است. یک خانواده تهرانی بیش از نیمی از درآمد سالانه خود را صرف هزینه مسکن می‌کند.

اگر این خانواده مستاجر باشند، نیمی از درآمد خود را از دست می‌دهند، بدون آنکه امکان پس‌انداز برایشان وجود داشته باشد. گزارش بانک مرکزی از تحولات بازار مسکن از تورم ۴۵درصدی در شهر تهران و ۴۹درصدی در تمام مناطق شهری کشور، خبر می‌دهد.
حال اگر بخواهیم گزارش واقعی وزارت راه و شهرسازی و تحلیل این وزارتخانه را بپذیریم باید گفت که همان ۴۸ سال انتظار برای خانه دار شدن هم عدد بسیار بالایی است. اما اگر بخواهیم گزارش تخمینی و بر اساس گفته‌های کارشناسان را نیز باور کنیم، باید پذیرفت که مسکن برای بسیاری از اقشار یک رویای دست نیافتنی است.