چرا درآمد دولت کم شد؟

آخرین بررسی ها حاکی از این است که نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی با کاهش چشمگیر به زیر پنج درصد در ایران رسیده است حال آن که میانگین کشورهای توسعه یافته ۲۶ و کشورهای در حال توسعه بیش از ۲۶ درصد است.

اقتصاد۲۴ – سازمان همکاری و توسعه اقتصادی به تازگی نتیجه بررسی درآمدهای مالیاتی و نسبت درآمد مالیاتی به تولید ناخالص داخلی هفده کشور آسیا و اقیانوسیه را در گزارشی منتشر کرده است.

نسبت درآمدهای مالیاتی به کل تولید ناخالص داخلی در یک سال، شاخصی است که در آن کشورهای مختلف را از نظر چتر مالیاتی و سهم درآمدهای دولت از این محل با یکدیگر مورد مقایسه می کند. بر این اساس کشورهای مورد بررسی در سازمان همکاری و توسعه اقتصادی اخیرا این شاخص را در ۱۷ کشور آسیایی و اقیانوسیه را بررسی کردند که بر این اساس شاخص فوق از ۱۱.۵ درصد در اندونزی تا ۳۲ درصد در نیوزلند متفاوت بوده است. براین اساس نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی در تمام اقتصادی آسیایی از رقم متوسط جهانی که ۳۴.۲ درصد کمتر است. در ۱۱ اقتصاد از ۱۷ کشور مورد بررسی نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی در سالهای ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۷ افزایش یافته است. اما کشورهایی نظیر استرالیا، اندونزی، قزاقستان، پاپوا گینه نو، نیوزلند و وانواتو با کاهش این نسبت مواجه شده اند.

لازم به توجه است که در کشورهای اقیانوسیه به جز استرالیا و پاپوا گینه نو، مالیات بر ارزش افزوده حداقل ۲۵ درصد از کل درآمد مالیاتی است اما در اقتصادهای آسیایی جز اندونزی مالیات بر ارزش افزوده کمتر از ۲۵ درصد است.

در ایران درآمدهای مالیاتی با کاهش ۶ درصدی نسبت به سال ۹۶ به حدود ۱۰۹ هزار میلیارد تومان بود حال آن که رقم درآمدهای نه ماهه ۹۷ از رشد ۱۲.۸ درصدی نسبت به سال قبل تر آن برخوردار بوده است. کاهش ۶ درصدی درآمد مالیاتی در سال ۹۷ مربوط به کاهش قابل توجه ۴۰ درصدی این درآمدهای در فصل چهارم پارسال است.

در کشورهای اقیانوسیه به جز استرالیا و پاپوا گینه نو، مالیات بر ارزش افزوده حداقل ۲۵ درصد از کل درآمد مالیاتی است، اما در اقتصادهای آسیایی جز اندونزی مالیات بر ارزش افزوده کمتر از ۲۵ درصد است.

با توجه به اعلام سازمان امور مالیاتی، وصول بخش از مالیات های مستقیم در سال گذشته رقمی معادل ۶۴ هزار میلیارد تومان بود که ۱۰۱ درصد تحقق و ۱۵ درصد رشد نسبت به سال ۹۶ را نشان می دهد. همچنین در سال گذشته ۴۵ هزار میلیارد تومان مالیات بر کالا و خدمات وصول شد که تحقق ۹۱ درصدی و رشد ۱۱ درصدی را نشان می دهد. این گزارش که توسط بخش پژوهشی اتاق تهران منتشر شده، تحلیل می کند احتمالا دلیل درآمدهای مالیاتی به کاهش قابل توجه مالیات بر درآمد واردات مربوط است.

در این میان نسبت درآمدهای مالیاتی به تولید ناخالص داخلی در سال گذشته با کاهش شدید ۲.۳ واحد درصدی نسبت به سال ۹۶ به حدود ۴.۵ درصد رسیده حال آن که این رقم خود چند برابر پایین تر از میانگین جهانی و حتی کشورهای توسعه یافته است.