نگهبانان میراث فرهنگی غایب و حجاب‌بانان حاضر؛ بودجه مراقبت از میراث فرهنگی صرف چه کاری شد؟

اقتصاد۲۴-فیلمی به تازگی در فضای مجازی به عنوان مصداق بی‌فرهنگی منتشر شده است. مردی بر روی دیوار طبقه دوم سی‌وسه پل اصفهان یادگاری می‌نویسد و هیچ نگهبانی برای تذکر به او وجود ندارد. کاربران شبکه‌های اجتماعی با انتشار این فیلم به عملکرد میراث فرهنگی اصفهان در زمینه حفاظت از آثار نقد کرده‌اند. این فقط یکی از موارد خسارت به آثار باستانی اصفهان است. به برخی اتفاقات دیگر هم اشاره می‌کنیم.

مشاهدات خبرنگار «شرق» در شب چهارشنبه‌سوری هم حاکی از آن است که عده‌ای با انفجار مواد محترقه، سلامت پل‌های تاریخی را به خطر انداخته‌اند، اما نگهبان کافی برای جلوگیری از این وضعیت وجود نداشته است. در نوروز ۱۴۰۴ در ورودی بیشتر آثار تاریخی اصفهان حجاب‌بان‌ها مستقر بودند و هیچ زنی بدون حجاب مدنظر این افراد اجازه ورود به آثار تاریخی را نداشت. این حجاب‌بان‌ها به حدی در کار خود سختگیر بودند که حتی در مواردی با مردم درگیر شدند و فیلم‌های منتشرشده از چهلستون اصفهان نشان داد که آنها چند زن را از مجموعه چهلستون بیرون کردند بدون اینکه به آنها اجازه بازدید بدهند. با افزایش تعداد این تصاویر کاربران معتقدند اداره میراث فرهنگی اصفهان وظیفه اصلی یعنی حفاظت از آثار تاریخی را فراموش کرده و بودجه‌ای را که باید برای استخدام نگهبان برای جلوگیری از دیوارنویسی و تخریب آثار در نوروز صرف می‌کرد، برای مورد دیگری صرف کرده است.

نهاد‌های استان با میراث فرهنگی همکاری نمی‌کنند

مدیر روابط عمومی اداره میراث فرهنگی اصفهان در پاسخ به سؤال خبرنگار «شرق» درباره وضعیت دیوارنویسی بر آثار تاریخی اصفهان و نبود محافظ کافی گفت: «بار‌ها و بار‌ها بحث دیوارنویسی مطرح شده است. در شهر اصفهان پنج پل تاریخی وجود دارد که به عنوان معبر شهری مورد استفاده عموم مردم است». شهرام امیری ادامه داد: «این پل‌ها به دلیل اینکه معبر هستند در اختیار اداره میراث فرهنگی اصفهان نیستند که بتوانیم از آنها محافظت مستقیم کنیم. ما کالبد آنها را حفاظت و مرمت می‌کنیم و تمام هزینه‌های نگهداری بر عهده اداره میراث است، اما به طور مستقیم نمی‌توانیم از آن حفاظت کنیم». او اذعان کرد: «ما بار‌ها از مدیریت شهری اصفهان درخواست کرده‌ایم که در این حفاظت به ما کمک کنند، اما متأسفانه تاکنون این اتفاق نیفتاده است. چند سال است اداره میراث اصفهان در این زمینه با استانداری و شهرداری بحث دارد و به نتیجه نرسیده است».

او درباره انفجار مواد محترقه در چهارشنبه‌سوری گفت: «ما امسال در تمام پل‌های تاریخی نیرو گذاشته بودیم. سال‌های گذشته شاهد بودیم که به بنای کاخ هشت‌بهشت و خواجو ترقه زدند، اما امسال این اتفاق نیفتاد». او افزود: «امسال یگان حفاظت را در یک اقدام پیشگیرانه در پل‌ها مستقر کردیم. با این حال متأسفانه شاهد بودیم که عده‌ای در بستر زاینده‌رود و در نزدیکی پل‌ها آتش روشن کردند که این بستر در اختیار ما نیست و در اختیار شهرداری و آب منطقه‌ای است». او بیان کرد: «در تمام آثار تاریخی مانند مساجد که در اختیار ماست حفاظ شیشه‌ای نصب شده و چند سال است حتی آسیب کوچکی به بدنه این بنا‌ها وارد نشده است».

بودجه حجاب‌بان‌ها را چه کسی تأمین کرد؟

او درباره حضور حجاب‌بان‌ها در آثار تاریخی گفت: «حجاب‌بان‌ها از نیروی انتظامی نبودند بلکه از ستاد امر به معروف و نهی از منکر آمده بودند. ما برای دو هفته عید با آنها قرارداد بسته بودیم تا در بنا‌های تاریخی مستقر شوند».

بیشتر بخوانید:فیلم/ پیگرد قانونی تخریب گر سی و سه پل اصفهان

در پاسخ به سؤال خبرنگار «شرق» درباره اینکه اگر اداره میراث امکان همکاری با نهاد‌های دیگر برای حضور حجاب‌بان‌ها را دارد، پس می‌تواند برای حفاظت از آثار هم با نهاد‌های انتظامی همکاری کند، گفت: «این افراد دو هفته حضور داشتند، اما ما بودجه اضافه نداریم تا بتوانیم بنا‌هایی که به طور کامل در اختیار ما نیستند را همیشه کنترل کنیم». او ادامه داد: «به اندازه دو هفته از ستاد سفر‌های نوروزی برای نیرو‌های حجاب‌بان بودجه گرفته شده بود ولی برای حفاظت از پل‌های تاریخی در تمام سال نیاز به بودجه زیادی است».

امیری گفت: «زمانی که رودخانه خشک است متأسفانه انواع آلودگی‌ها در زیر سی‌و‌سه پل وجود دارد. عده‌ای آنجا اتراق می‌کنند، حتی به عنوان سرویس بهداشتی از آن استفاده می‌کنند و خرید و فروش مواد مخدر هم انجام می‌شود. ما این موارد را به نهاد‌های مختلف اعلام کرده‌ایم، اما وقتی با ما همکاری نمی‌کنند، نمی‌توان پلی را که روزانه چند صد هزار نفر از روی آن عبور می‌کنند، کنترل کرد». او ابراز امیدواری کرد با استاندار جدید که مدیر میراث‌دوستی است اقدامات جدیدی انجام شود.

بی‌تفاوتی به سخنان رئیس‌جمهور

با این حال حضور حجاب‌بان‌ها در ورودی آثار تاریخی اصفهان در حالی است که رئیس‌جمهور پیش از این بار‌ها بر جمع‌آوری گشت ارشاد و حجاب‌بان‌ها تأکید کرده است. به‌نظر می‌رسد در اصفهان عده‌ای اختیارات خود را فراتر از رئیس‌جمهور کشور می‌دانند و تصمیماتی بالاتر از دستورات او می‌گیرند و پرسش این است که چرا رئیس‌جمهور در برابر این نقض آشکار دستور خود در اصفهان ساکت است؟