ابزارهای کاهش فقر

اقتصاد24- ابزارهای کاهش فقر کدام است؟ در سال ۱۳۹۴ آماری مبتنی بر خط فقر منتشر شد که نشان می‌داد ۳۷ درصد خانوارهای ایرانی براساس تعریف استاندارد دهک سوم زیر خط فقر قرار دارند. این مهم در شرایط فعلی و با وجود سه برابر شدن نرخ ارز و کاهش شدید ارزش پول ملی از ابعاد تازه‌ای پرده برمی‌دارد.به نظر می‌رسد واردات‌محور بودن اقتصاد ایران و تامین بخش عمده مواد مصرفی خانوارها از طریق واردات، اقتصاد را وارد رابطه تنگاتنگی با نرخ ارز کرده است و افزایش هزینه‌های زندگی را به تبع آن به دنبال داشته است. در این شرایط سه برابر شدن نرخ ارز و تامین عمده مایحتاج عمومی از طریق واردات، قدرت خرید خانوارها را به شدت کاهش داده و شرایط لازم برای بالا رفتن خط فقر را فراهم می‌آورد.یکی از معضلات امروز اقتصاد ایران تجمع ثروت در دست گروه‌ها و دهک‌های خاص درآمدی است. این موضوع ریشه در فساد و انحصار حاکم بر ساختار اقتصادی کشور دارد که ثروت را در دست گروه‌های خاص قرار داده و به انحصار ۷۰ درصدی سپرده‌های بانکی در دست یک درصد از افراد حقیقی و حقوقی دامن زده است.از این منظر می‌توان یکی از راه‌حل‌های اساسی برای کاهش فقر را بازتوزیع ثروت به نفع گروه‌ها و دهک‌های پایین درآمدی اعلام کرد به این ترتیب که بازتوزیع ثروت از طریق ابزار مالیاتی و نظام یارانه‌ای به هدایت ثروت به سمت دهک‌های پایین درآمدی منجر شود و از تجمع آن در دست گروه‌های خاص جلوگیری کند.از سوی دیگر دولت می‌تواند نیازهای ضروری مردم را در قالب کارت‌های هوشمند تامین کند و کالاهای ضروری آنان را با چنین روشی در اختیار آنان قرار دهد. دامنه این موضوع می‌تواند گسترده‌تر شود و کنترل دقیق‌تر قیمت کالاهای اساسی و ضروری را نیز از سوی دولت به همراه داشته باشد.در حالی که دولت از تخصیص ۱۴ میلیارد دلار ارز ترجیحی برای تامین کالاهای اساسی در سال گذشته سخن می‌گوید، رانت و فسادی که در ساختار اقتصادی کشور ریشه دوانده، کالاهای مورد نیاز جامعه را با افزایش شدید قیمت همراه کرده است. این موضوع نشان می‌دهد که اصلاح نظام تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی خود می‌تواند یکی از قدم‌های بلند دولت برای کاهش و کنترل قیمت‌ها باشد.از سوی دیگر نباید از این موضوع نیز غافل شد که به دلیل بی‌ثباتی‌های موجود در اقتصاد کشور، تعطیلی بنگاه‌های تولیدی نیز مزید بر علت شده و به تعدیل نیروهای کار و افزایش فقر منجر شده است.به این ترتیب ابزارهایی که دولت می‌تواند برای کاهش فقر به کار گیرد، ابزارهای بازتوزیع ثروت و مقابله با تعطیلی بنگاه‌های تولیدی است که مستقیما از افزایش نرخ ارز آسیب می‌بینند و این مهم را به یکی از دلایل اصلی افزایش فقر در اقتصاد تبدیل کرده است.

* اقتصاددان

منبع: جهان صنعت