تکرار روز‌های سخت برای رانندگان تاکسی، این‌ بار در سایه جنگ/ غیبت نهادهای حمایتی و رانندگانی که خانه‌ نشین شده‌اند

اقتصاد۲۴- روز‌هایی که تهران در التهاب حملات موشکی و سایه سنگین جنگ میان ایران و اسرائیل قرار گرفته، یکی از گروه‌های فراموش‌شده در این وضعیت بحرانی، رانندگان تاکسی‌های شهری و اینترنتی هستند؛ کسانی که درآمدشان به‌صورت مستقیم به پویایی زندگی شهری، تردد روزمره مردم و ثبات روانی جامعه وابسته است. تجربه تعطیلی ناگهانی شهر و کاهش رفت‌وآمد‌ها در روز‌های ابتدایی جنگ، بسیاری از رانندگان را خانه‌نشین یا مجبور به کار در شرایط خطرناک کرده است.

درآمد وابسته به شهر زنده

از تعداد سفر‌ها با تاکسی اینترنتی در تهران آمار دقیقی در دسترس نیست. بنابر اظهارات رئیس کمیسیون حمل و نقل و ترافیک شورای شهر تهران در دی ماه سال ۱۴۰۲، روزانه ۲۰۰ هزار تاکسی اینترنتی بیش از یک و نیم میلیون سفر را انجام می‌دهند. تعداد دقیق رانندگان تاکسی‌های اینترنتی در تهران مشخص نیست، اما طبق گزارشات، در حال حاضر حدود ۹ میلیون نفر در پلتفرم‌های مختلف تاکسی اینترنتی در ایران ثبت نام کرده‌اند که حدود ۵ میلیون نفر از آنها فعال هستند.

با توجه به اینکه تهران یکی از بزرگترین شهر‌های ایران و مقصدی برای بسیاری از رانندگان از شهر‌های دیگر است، می‌توان تخمین زد که بخش قابل توجهی از این رانندگان در تهران فعالیت می‌کنند. این در حالی است که ناوگان نیرو‌های فعال اوبر که بزرگ‌ترین شرکت تاکسی اینترنتی در دنیاست و در ۷۰ کشور فعالیت دارد، دارای حدود ۷.۸ میلیون نفر راننده است.

بیشتر بخوانید: بازگشت اقتصاد ایران به مدل دهه ۶۰ در میانه جنگ با اسرائیل کارساز است؟/ ارائه کوپن به مردم بهترین راه حل در شرایط فعلی است

درآمد روزانه بخش قابل‌توجهی از این رانندگان به تعداد سفر وابسته است و بر اساس گزارش اسنپ، رانندگان به‌طور میانگین روزانه درآمدی بین ۵۰۰ هزار تومان تا ۱.۲ میلیون تومان دارند. البته این درآمد در ساعات پیک و در شهر‌های بزرگ مانند تهران، اصفهان و مشهد به طور چشمگیری افزایش می‌یابد. از این رو با آغاز حملات نظامی و خلوت شدن شهر تهران، این عدد برای بسیاری از رانندگان به صفر نزدیک شده است.

مقایسه با دوران کرونا؛ آیا چیزی تغییر کرده است؟

در زمان شیوع ویروس کرونا نیز تهران تعطیل شد. اما در آن زمان، دولت بسته‌هایی حمایتی برای رانندگان تدارک دید، اما فعلا هیچ بسته حمایتی فوری یا مشخصی از سوی دولت یا شهرداری اعلام نشده است. این در حالی است که شرایط امنیتی فعلی و جو روانی ناشی از تهدید‌های موشکی، بسیاری از رانندگان تاکسی را از فعالیت بازداشته است.

افزایش هزینه‌ها در نبود درآمد

یکی دیگر از تفاوت‌های جدی بین وضعیت فعلی و دوران کرونا، روند صعودی هزینه‌های معیشت است. نرخ تورم نقطه به نقطه در اردیبهشت ۱۴۰۴ به حدود ۳۸.۷ درصد رسیده است. بخش قابل‌توجهی از رانندگان تاکسی اینترنتی تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی نیستند.

آخرین آمار سازمان تامین اجتماعی نشان می‌دهد کل بیمه‌شدگان اجباری این سازمان در سال ۱۴۰۳ حدود ۱۶ میلیون نفر بوده است؛ اگر این رقم را در کنار جمعیت فعال کشور یعنی حدود ۲۴ میلیون و ۲۹۵ هزار نفر در زمستان ۱۴۰۳ قرار دهیم، یعنی بیش از ۱۰ میلیون از جمعیت فعال کشور تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی نبوده‌اند. فقدان بیمه و عدم تضمین درآمد پایه باعث می‌شود بسیاری از رانندگان تاکسی و تاکسی‌های اینترنتی در مواجهه با بحران جنگ، هیچ نوع پشتیبانی نداشته باشند.

خلا سیاستی در میانه جنگ

تداوم جنگ در شهر و احتمال گسترش درگیری‌ها منجر به تبدیل وضعیت رانندگان تاکسی در تهران به یکی از گسل‌های خاموش معیشتی شده است. در حالی‌که دولت در دوران کرونا با وجود تمام محدودیت‌ها، حمایت‌هایی حداقلی برای مشاغل آسیب‌پذیر در نظر گرفت، اکنون در برابر بحرانی عمیق‌تر، برنامه حمایتی مشخصی وجود ندارد.

برای گروهی که نه کارمند رسمی هستند، نه بیمه دارند و نه پشتوانه‌ای برای روز مبادا، غیبت نهاد‌های حمایتی می‌تواند به فاجعه‌ای خاموش ختم شود.