کاهش واردات داشته‌ایم یا قدرت خرید مردم کم شده؟/ نشانی‌های اشتباه دولت از تراز تجاری مثبت

طبق گفته سخنگوی دولت واردات نسبت به گذشته کاهش داشته و البته نسبت صادرات به واردات نیز بیشتر است، آیا این نتیجه گیری دولت مبنی بر اینکه وضعیت تولید در کشور بهتر شده، درست است؟

اقتصاد 24- کاهش واردات نتیجه استقبال از کالای ایرانی است؟ علی ربیعی چند روز پیش و در حاشیه جلسه هیات دولت با اشاره به اینکه امروز گزارشی از تولید ملی در این جلسه مطرح شد، گفت: بر اساس این گزارش صادرات کشور به لحاظ وزنی 29 درصد نسبت به دوره قبل بیشتر شده و تراز تجاری کشور هم مثبت است. این نشان می‌دهد که ما در دوران مقاومت، واردات کمتر و صادرات بیشتری داشته‌ایم.

حال باید پرسید کاهش واردات همیشه نشانه خوبی برای اقتصاد است و یا می تواند متغیرهای دیگری مانند کاهش قدرت خرید مردم نیز در این مسئله دخیل باشد؟ در این زمینه سیده فاطمه مقیمی عضو اتاق بازرگانی ایران معتقد است تولید داخلی نسبت به گذشته مورد توجه بیشتری قرار گرفته است. وی در گفت‌و‌گو با اقتصاد 24 گفت: به طور قطع میزان مصرف سرانه نسبت به گذشته تغییر چندانی نداشته است، بلکه تولید داخلی مورد توجه بیشتری قرار گرفته است.

مقیمی تصریح کرد: با توجه به نامگذاری سال رونق تولید و تشویق مردم به سمت کالای ایرانی، بازار مصرف به سمت کالای تولید داخل گرایش پیدا کرد و واردات به دلیل محدودیت منابع ارزی کمتر شد. از طرف دیگر وقتی واردات کاهش می یابد، منابع ارزی کمتری مصرف می شود.

وی با تاکید بر لزوم توسعه تولید صادرات محور در داخل، گفت: طبیعتاً سطح کیفی تولیدات بالاتر رفته اند و به تبع آن واردات کمتری نسبت به گذشته داشته ایم.

این عضو اتاق بازرگانی همچنین در پاسخ به این سوال که بالا رفتن قیمت ارز تاثیری در کاهش واردات داشته یا نه، گفت: قیمت ارز را باید دید بر چه مبنایی برای واردات و صادرات محاسبه می کنیم. اگر قیمت را از 18 هزار تومان به 11 هزار تومان بررسی کنیم قیمت ارز کاهش داشته است ولی اگر بر مبنای ارز 4200 تومان محاسبه کنیم متفاوت خواهد شد. به نظر می رسد این مدیریت مصرف هدفمند به سمت تولید داخل، باعث کاهش واردات نسبت به گذشته باشد.

نشانی های اشتباهی آقای سخنگو؟

اما از سوی دیگر برخی از کارشناسان معتقدند کاهش واردات لزوما نشانه رونق در تولید نیست. جمشید عدالتیان شهریاری در این زمینه به اقتصاد 24 گفت: زمانی که سخنگوی دولت با تیزهوشی این مسئله را مطرح می کند برای رد یا اثبات آن، نیاز است تا همه جوانب را در نظر بگیریم.

وی اظهار کرد: اقتصاد کشور حدود 7 درصد کوچک شده است در این شرایط چگونه می توان گفت که تولید داخل نسبت به گذشته رونق بیشتری پیدا کرده است. واقع بینانه بخواهیم به مسئله نگاه کنیم واردات نیز باید 7 درصد کاهش پیدا کند.

عدالتیان شهریاری افزود: از سوی دیگر بسیاری از کالاها نیز برای ترخیص در گمرک آنقدر دچار مشکل می‌شوند که یا وارد نشده اند و یا از مجاری غیر رسمی وارد کشور شده‌اند که این نیز خود مزید علت برای کاهش واردات می شود.

قدرت خرید مردم کم شده، تولید رونق نگرفته است

این عضو سابق اتاق بازرگانی تصریح کرد: وجه دیگر ماجرا آن است که بالا رفتن قیمت ها نیز باعث کاهش قدرت خرید مردم چه در کالای وارداتی و چه برای خرید تولید داخل شده است.

وی یادآور شد: در شرایط فعلی اقتصاد و با قیمت ارز و البته با کاهش قدرت خرید مردم، صادرات از واردات به صرفه تر است و مردم البته توان خریدشان کاهش پیدا کرده است، اما همه اینها به معنای رونق تولید نیست بلکه مردم کمتر خرید می کنند.

این کارشناسی اقتصادی با بیان اینکه به این سادگی نمی توان از مسئله رکود تورمی عبور کرد، اظهار کرد: نمی توان با کنار هم گذاشتن چند گزاره ساده گفت تولید رونق گرفته است. از طرف دیگر تولید ما کاملاً وابسته به واردات است بنابراین باید دید آیا واردات در بخش تولید افزایش داشته است؟ در حالی که تولید ناخالص داخلی کاهش پیدا کرده و اندازه اقتصاد کوچکتر شده نمی توان گفت رونق تولید صورت گرفته است.