تاریخ انتشار: ۱۰:۵۳ - ۱۶ شهريور ۱۳۹۸

فنر ارزی ابزار فریب سیاست‌گذاران

فرشاد مومنی*
فرشاد مومنی
اقتصاد24- فنر ارزی ابزار فریب سیاست‌گذاران بود. استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی اظهار داشت: در دوره ۳۰ ساله اخیر، همیشه نظام تصمیم‌گیری ما گوشه چشمی به گران کردن ارز برای پنهان کردن همه ولنگاری‌ها، فسادها و ناکارآمدی‌ها داشته است.
فرشاد مومنی در نشست هفتگی موسسه دین و اقتصاد با اشاره به تجربه ترکیه در مورد جهش‌ها‌ی ارزی گفت: در تجربه ترکیه یک رابطه تمام عیار بین طرز نگاه دولت به مسئله ارزش پول ملی با سرنوشت اقتصادی واجتماعی این کشور وجود دارد، در دوران‌هایی که نگاه تضعیف ارزش پول ملی در این کشور حاکم بود، انحطاط اقتصادی، اجتماعی و سیاسی را تجربه کرده‌اند. اما در دوره‌هایی که این سیاست‌ها را متوقف کردند، در همه این حیطه‌ها بلوغ و رشد پدیدار شد. وقتی به این مسئله از زاویه تجربه ایران نگاه می‌کنیم، به وضوح مشاهده می‌کنیم به اعتبار اهداف و وعده‌هایی که درباره افزایش نرخ ارز داده می‌شد، اقتصاد ملی با بن بست تمام عیار روبه‌رو است.

وی ادامه داد: اما پرسش مهم این است که چرا تمایلی به صحبت در مورد ابعاد و زوایای این بن بست وجود ندارد؟ پاسخ را می‌توان اینگونه به قرینه در نظر گرفت که اگر این مناسبات انحطاط اقتصادی و اجتماعی برای کشور داشته است اما منافع غیرمتعارفی را برای گروه‌های پرنفوذ و کرکننده در سطح رسانه‌ها نیز داشته است، بنابراین از این موضوع طفره می‌روند که طول و عرض این بن بست آشکار شود. آنها ادعا می‌کردند که ارز ارزان‌قیمت نیروی محرکه مصرف‌گرایی در جامعه است اما در دوره سال‌های بین ۶۹ تا ۷۲ که نرخ ارز ۱۵ برابر شد مشاهده می‌کنیم که واردات کالاهای لوکس و تجملی نیز ۵۳ برابر افزایش یافت و روند مصرفی نیازهای اساسی مانند پروتئین و لبنی با سقوط چشمگیری روبرو شد که مسئله‌ای تکان دهنده است.

رییس موسسه دین و اقتصاد با اشاره به رابطه تضعیف ارزش پول ملی با صادرات گفت: در دوره ۳۰ ساله اخیر که همیشه نظام تصمیم‌گیری ما گوشه چشمی به گران کردن ارز برای پنهان کردن همه ولنگاری‌ها، فسادها و ناکارآمدی‌ها داشته است، از زاویه صادرات ما با زمین‌گیر شدن تمام عیار روبرو هستیم هنوز پس از ۳۰ سال حدود ۸۵ درصد اقلام صادراتی ایران را مواد اولیه و خام تشکیل می‌دهد در حالی که میانگین جهانی این شاخص ۲۹ درصد است.

وی اضافه کرد: نفس ایجاد جهش در نرخ ارز به شدت مناسبات را رانتی می‌کند و این مناسبات به عدم شفافیت بستگی دارد. نظام تصمیم گیری ما در مورد محتوا و ترکیب صادرات غیرنفتی دچار فریب شده است یعنی کسانی که از این گذر سود می‌بردند اجازه ندادند خصلت ضد توسعه این تصمیم آشکار شود.

وی ادامه داد: در دوره ۳۰ ساله اخیر به مجرد اینکه درآمدهای ارزی از محل صدور نفت به هر دلیلی کاهش یافت، متناسب با آن صادرات غیرنفتی نیز همین روند را داشته است و یک رابطه یک به یک بین آنها وجود دارد. بنابراین این شیوه در تجارت خارجی شیوه خطرناکی است چون با کاهش درآمدهای ارزی حاصل از صادرات نفت، دسترسی به ارز صادرات غیرنفتی هم کاهش می‌یابد که مجموع این دو عامل باعث قرار گرفتن دولت در دور باطل می شود که نیروی محرکه برای جبران آن از طریق کاهش ارزش پول ملی است.

این اقتصاددان با بیان اینکه مالیه دولت هم دچار بن بست شده است، گفت: گروه های پرنفوذ دولت را اغوا می‌کنند که اگر نرخ ارز افزایش یابد صادرات افزایش، واردات کاهش ،اقتصاد رونق و درآمدهای ریالی دولت افزایش پیدا می‌کند. اما برای نمونه؛ در فاصله سال ۶۹ تا ۷۵ که نرخ ارز چند ده برابر شد بحران مالی دولت نیز افزایش یافت و برای حفظ ظاهر و پنهان کردن واقعیت تغییر تعریف کسری مالی دولت را در دستور کار قرار دادند. به طوری که تا سال ۶۹ ، کسری مالی کل کسری‌هایی که در امور حاکمیتی و تصدی‌گری بود را شامل می شد اما از سال ۷۰ این تعریف تغییر کرد و کسری مالی دولت منحصراً کسری در امور حاکمیتی شد و این گونه بیان کردند که شرکت‌های دولتی تحت قوانین خاص اداره می‌شوند. گزارش‌ها حکایت دارد که کسری مالی دولت در بودجه عمومی در فاصله سال‌های ۶۸ تا ۷۵ ، هشت برابر شد در حالی که کسری مالی دولت از ناحیه شرکت‌های دولتی ۲۳ برابر بود.

مومنی خاطرنشان کرد: اگر قرار باشد در برابر تحریم‌ها گردن‌فراز باشیم، همانطور که عبرت آموزی از سیاست‌های ارزی حیاتی است، درک فاجعه‌سازی بانک‌های خصوصی و آزادسازی واردات نیز به همان اندازه مهم است و این یادگیری باید انعکاس سیستمی داشته باشد. اگر تمام ارکان ساختار قدرت می‌خواهند یاد بگیرند که حتی در شرایط اوج تحریم‌ها و با وجود سقوط درآمدهای ارزی می‌توان اجازه نداد نرخ ارز افزایش یابد، این به معنا آن است که موضوع فنر ارزی که در این سی سال اخیر ابزار فریب سیاست‌گذاران بود، پوچ و توخالی بود. بطوریکه که اگر ولنگاری‌ها در زمینه واردات و تضعیف تولید کاهش یابد فنری در کار نخواهد بود.
منبع: ایلنا
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت سکه و طلا امروز یکشنبه ۲۷ خرداد ۱۴۰۳ + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

قیمت خودرو‌های رنو در بازار امروز + جدول

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت مرغ، گوشت سفید و تخم مرغ در بازار + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز یکشنبه ۲۷ خرداد ۱۴۰۳ + جدول

سامانه اس-۵۰۰ روسیه؛ قاتل موشک‌های بالستیک

قیمت انواع لپ تاپ دل امروز + جدول

فیلم/ دلبری آزاده صمدی برای هومن سیدی دوباره پربازدید شد

قیمت دلار و یورو امروز یکشنبه ۲۷ خرداد ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو امروز یکشنبه ۲۷ خرداد ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ افسران زن در رژه نیروهای نظامی در عربستان

عکس/ صادق زیبا کلام به سرطان مبتلا شد

عکس/ استایل جدید و متفاوت ترلان پروانه

عکس/ واکنش عباس عبدی به سخنان سعید جلیلی

عکس/ دیدار مسعود پزشکیان با اهالی جنوب غرب استان تهران

واریز حقوق بازنشستگان با همسان سازی ۴۰ درصدی قطعی می‌شود؟

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

بزرگترین زمین لرزه های جهان کدامند؟

عکس/تغییر چهره بازیگر سریال بچه مهندس بعد از ۶ سال

عکس دوست‌داشتنی بازیگر زیبای سریال پوست شیر

عکسی از سالگرد ازدواج شاهرخ استخری و همسرش

عکس تازه از محسن یگانه در کنار خواننده آن‌ورِ آبی

افراد بالای ۴۰ سال حتما این ۸ غذا را بخورند

بهترین کیف پول های ارز دیجیتال/ اگر وارد دنیای کریپتوکارنسی شده‌اید این گزارش را از دست ندهید

عکس/استایل شیک بازیگر شب‌های مافیا

فیلم/قالیباف بالاخره به درستی راه روحانی اعتراف کرد

عکسی از تجمع هواداران جلیلی که حسابی خبرساز شد

دستور مخبر درباره حادثه ریزش معدن شازند

پاسخ به پرسش‌های متداول بیمه تکمیلی بازنشستگان صندوق بازنشستگی کشوری توسط بیمه ملت +جدول سقف تعهدات

فیلم / نمای واضح از کتک خوردن سیاوش یزدانی از یک مربی گل گهری در بازی دیشب

عکس/سلفی وریا غفوری در جمع پرسپولیسی‌ها

عکس/استوری متفاوتی که جواد نکونام منتشر کرد

زاکانی درباره حجاب بان‌های مترو: دختر من هم جزو همین هاست

عکس/هواداران مسعود پزشکیان، سبزپوش شدند!

زاکانی: برخی آقایان علاقه دارند به واگن خانم‌ها در مترو بروند!

فیلم/قالیباف: ۵ نفرمان یک نفر خواهد شد!

فیلم/دروغگویی به سبک زاکانی!

عکس/پیکر دومین مفقودی حادثه معدن شازند پیدا شد

واکنش علیرضا زاکانی به ممنوعیت پخش نشدن اذان اهل سنت در کردستان

تاریخ و ساعت مناظره‌های انتخابات ریاست‌جمهوری

توهین شدید منصور ارضی به موضع پزشکیان درباره گشت ارشاد

عکس/حمایت فرزند کروبی از مسعود پزشکیان

قالیباف: ۲ درصد پرواز‌ها هم از آسمان ایران رد نمی‌شود

ابتلای صادق زیباکلام به بیماری در زندان صحت ندارد

خبر کاهش مدت زمان خدمت سربازی کذب است

پزشکیان: در مقابل گشت ارشاد خواهم ایستاد

اغفال دختر جوان با شگرد ازدواج و مهاجرت توسط شاگرد قهوه‌خانه

رضا کیانیان خطاب به شش نامزد ریاست جمهوری: وعده ندهید، برنامه بدهید

پاسخ دفتر ظریف به ادعا‌های زاکانی

پرسپولیس پدیده ملی‌پوش را نمی‌خواهد!

حادثه امنیتی جدید در نوار غزه/ یک نظامی صهیونیست به هلاکت رسید

آشوب دوباره در خیابان‌های تل آویو

اینفوگرافی/ شاخص فلاکت استان‌های ایران در سال ۱۴۰۲

اتمام حجت دادگستری تهران درباره مبادلات رمزارزی + عکس

جایگاه ایران در جمع ثروتمندترین کشور‌های آسیا

ساخت ۲۰۰ هزار مسکن توسط شهرداری یک بلوف انتخاباتی است

فیلم/اقدام عجیب شادمهر عقیلی در کنسرت جدیدش

قیمت‌های باورنکردنی مسکن در زعفرانیه

قابلیت جدید و ویژه مخصوص رانندگان اسنپ

فیلم/ پزشکیان: قول می‌دهم صدای بی‌صدایان باشم

زنگ خطر به صدا درآمد؛ مرگ ۵ نفر بر اثر ابتلا به هاری!

عکس/ تصویری زیرخاکی از پورمحمدی و محمود احمدی‌نژاد

پزشکیان: من درباره مهسا امینی کاملا محکم و صریح حرف زده ام

فیلم/ حضور استاندار مرکزی در محل حادثه ریزش معدن اراک - شازند

سقوط سکه امامی به کانال ۳۹ میلیون تومانی

فیلم/ ریزش معدن در استان مرکزی با احتمال مفقودی ۴ نفر

ریزش معدن در اراک با احتمال مفقودی ۴ نفر