توانایی رتبه بندی بانک ها در ایران وجود ندارد/ رتبه‌بندی‌های داخلی هیچ اعتباری در خارج از کشور ندارد

یک کارشناس اقتصادی گفت: توانایی رتبه بندی بانک‌ها به شکل حرفه‌ای و تخصصی در اقتصاد کشور ما وجود ندارد. اگرچه کارشناسان ما با مقوله‌ای به نام رتبه بندی بانک‌ها آشنا هستند اما رتبه بندی‌هایی که صورت می‌گیرد قابل اعتماد و اطمینان نیست.

سحر گلی‌زاده، اقتصاد24 - بانک مرکزی رتبه بندی بانک ها را در حالی آغاز کرده که قرار نیست فهرست بانک‌های خوب و بد فعلا اطلاع‌رسانی شود اما سپرده‌گذاران معتقدند که این اطلاع‌رسانی، راهنمای بزرگی برای آنها خواهد بود. در این میان بانک مرکزی به عنوان سیاستگذار پولی و ارزی کشور، در دوره‌های مختلف زمانی تلاش کرد تا رتبه بندی بانک ها را در دستور کار قرار دهد و شاخص‌هایی برای آن طراحی و اجرا کند، اما هر بار به دلایلی نامعلوم، این رتبه‌بندی‌ها به کنار گذاشته شد و بان‌کها باز هم به روالی که خود دوست داشتند و طبیعت بنگاهداری آنها می‌طلبید، بازگشتند.

در همین رابطه کامران ندری کارشناس مسائل اقتصادی در گفت‌وگو با اقتصاد۲۴، در خصوص رتبه بندی بانک ها گفت: تنها راه اینکه کشور ما هم بتواند مانند کشورهای توسعه یافته، رتبه بندی دقیقی انجام دهد این است که به اقتصاد جهانی وصل شده و و از طریق آن از شرکت ها و موسساتی که توانایی دارند کمک بگیریم و اینکه شرکت ها را در داخل کشور رتبه بندی کنیم.

وی افزود: توانایی رتبه بندی بانک ها به شکل حرفه ای و تخصصی در اقتصاد کشور ما وجود ندارد؛ منظور از انجام حرفه ای کار، این است که شکل قابل اتکایی وجود ندارد که بتوانیم رتبه بندی قابل اعتمادی را بر مبنای تصمیمات فعالان اقتصادی انجام دهیم و تخصص آن در کشور وجود ندارد.

ندری بیان کرد: کارشناسان ما با مقوله ای به نام رتبه بندی بانک ها آشنا هستند اما رتبه بندی هایی که صورت می گیرد قابل اعتماد و اطمینان نیست. در کشور ما دانش، شناخت و توانمندی برای رتبه بندی بانک ها وجود ندارد و باید از شرکت هایی که در خارج از کشور هستند کمک گرفته شود، هرچند که شرایط تحریمی امروز اجازه چنین کاری را به شرکت های خارجی نمی دهد تا با سیستم بانکی ما در این زمینه همکاری کنند.

این کارشناس مسائل بانکی افزود: بانک مرکزی با استفاده از سنجه هایی مانند شاخص های بین المللی کملز (CAMELS) می تواند رتبه بندی نسبتا دقیقی انجام دهد. از آنجایی که بانک ها اطلاعات و صورت های مالی را منتشر می کنند که قابل اعتماد نیست و نمی تواند مبنای رتبه بندی بانک ها قرار گیرد به لحاظ اینکه یک تصویری مقدماتی از وضعیت بانک ها به ما ارائه دهد، خوب است اما رتبه بندی که در داخل کشور انجام می شود به هیچ وجه در خارج از کشور کاربردی ندارد و مبنای تصمیم گیری ها قرار نمی گیرد. یعنی اگر بانک ها بخواهند با بانک های خارجی ارتباط برقرار کنند که البته در حال حاضر چنین امکانی وجود ندارد، بانک های خارج از کشور، به رتبه بندی که در داخل کشور توسط بانک مرکزی انجام می شود توجهی نمی کنند و برای آنها اعتباری ندارد.

وی ادامه داد: اگر بانک ها بخواهند با بانک های خارجی ارتباط برقرار کنند این رتبه بندی ضروری است ولی در صورتی که در داخل کشور و توسط بانک مرکزی ایران نباشد باید توسط موسساتی که در خارج از ایران وجود دارد انجام شود؛ در داخل از کشور هم محققان رتبه بندی نسبتا دقیقی را انجام می دهند.

ندری خاطرنشان کرد: رتبه بندی که در بانک مرکزی انجام می شود، کارکرد داخلی دارد یعنی در داخل خود بانک مورد استفاده قرار می گیرد چرا که بانک های مرکزی معمولا هیچ رتبه بندی از بانک ها را به صورت رسمی اعلام نمی کنند و نباید هم این کار صورت بگیرد اما می توانند در داخل بانک مرکزی، تصویری از درجه اعتبار بانک ها طراحی کنند و این کار در اقتصاد کشور ما امکانپذیر است.

این کارشناس مسائل اقتصادی در پاسخ به این سوال که بانک مرکزی باید چه الزاماتی را در رتبه بندی بانک ها رعایت کند؟ بیان کرد: بحث رتبه بندی بانک ها ارتباطی با بانک مرکزی ندارد و بانک مرکزی با توجه به نیاز خود در بحث نظارت، رتبه بندی غیر رسمی دارد که فقط کاربرد داخلی دارد یعنی داخل بانک مورد استفاده قرار می گیرد.

ندری با بیان اینکه در دنیا بانک های مرکزی هیچ گونه دخالتی در رتبه بندی رسمی بانک ها ندارند، گفت: وقتی یک شرکتی در خارج از کشور می خواهد با یک بانکی در داخل ایران کار کند چون تعاملات اقتصادی و مالی به صورت اعتباری انجام می شود، رتبه بندی شرکتی که با آن کار می کنند باید مشخص باشد و هیچوقت به رتبه بندی هایی که در داخل کشور انجام می شود، اعتنایی نمی کنند.

وی در ادامه بیان کرد: همه شرکت هایی که در دنیا وجود دارند زمانی که می خواهند به شکل اعتباری کار کنند رتبه بندی می شوند، چون در تسهیلاتی و اعتباراتی که دریافت می کنند و همچنین نرخ بهره ای که باید پرداخت کنند، این رتبه بندی ها موثر است اما معمولا شرکت های بزرگ رتبه بندی می شوند و رتبه شرکت های کوچک را موسسات اعتباری مشخص می کنند.