منطقه ویژه اقتصادی دوغارون، نخستین گذرگاه مرزی هوشمند کشور

 

اقتصاد۲۴- ایجاد منطقه ویژه اقتصادی دوغارون به‌عنوان بزرگ‌ترین منطقه ویژه اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در نقطه صفر مرزی با جمهوری اسلامی افغانستان در سال ۱۳۸۷ در هیئت‌وزیران و سال ۱۳۸۹ در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید. این منطقه با هدف تسهیل سرمایه‌گذاری و با رویکرد بازار هدف یعنی کشور افغانستان فعالیت خود را آغاز کرد و امروز مهم‌ترین مرز صادراتی جمهوری اسلامی ایران و مهم‌ترین مرز زمینی کشور افغانستان برای ارتباط با اروپا و کشور‌های حوزه خلیج‌فارس است.

منطقه ویژه اقتصادی دوغارون یکی از مهم‌ترین معبر‌ها در مسیر‌های ترانزیتی مهم جهان از جمله کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال-جنوب، کریدور حمل‌ونقل اروپا-قفقاز-آسیا، کریدور 16 هزار کیلومتری جاده ابریشم، کریدور ریلی تار و بزرگراه آسیایی به‌حساب می‌آید و گمرک آن با قدمت ۱۰۰ سال یکی از مهم‌ترین گمرکات صادراتی ایران محسوب می‌شود که سالانه بالغ‌ بر یک میلیارد دلار انواع کالا از این گمرک به افغانستان صادر می‌شود.

در حال حاضر حدود ۲۵۰۰ نفر در منطقه ویژه اقتصادی دوغارون  مشغول به کار هستند. این منطقه با اهدافی مانند ایجاد فرصت‌های شغلی جدید، می‌تواند فرصت مناسبی برای ایجاد اشتغال و توسعه اقتصادی در خراسان رضوی ایجاد کند.

 

این منطقه با اهداف دیگری همچون ارتقای سطح اشتغال منطقه، ایجاد مکانی کاملاً امن برای جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی، ایجاد کانونی فعال برای همکاری‌های مشترک اقتصادی بین‌المللی در همه زمینه‌های سرمایه‌گذاری از جمله تولید، تجارت و خدمات بازرگانی، کاهش هزینه‌های تولید به‌منظور ورود به بازار‌های رقابتی جهانی، اجرای سیاست‌های توسعه منطقه‌ای و ایجاد قطب‌های اقتصادی و صنعتی، ارتقاء سطح تکنولوژی و بهره‌گیری از فن‌آوری‌های برتر و نوین اقتصادی تشکیل‌ شده است و فعالیت خود را با جدیت ادامه می‌دهد.

کشور افغانستان از دیرباز به دلیل اشتراکات فراوان فرهنگی با ایران به‌عنوان کشور دوست و همسایه همواره مورد توجه بوده است.

این معبر رسمی پل اتصالی این استان با کشور افغانستان و برخی کشور‌های آسیای میانه است؛ ازاین‌رو این مرز حائز اهمیت و در توسعه اقتصادی هر دو کشور تأثیرگذار است.

عبدالجابر انصار سرکنسول افغانستان نیز در مشهد اظهار داشت: همکاری‌های مشترک ایران و افغانستان و ایجاد تسهیلات دوجانبه در عرصه تبادل کالا به نفع هر دو کشور است.

ازآنجایی‌که دولت در نظر دارد مرز‌های کشور را هوشمندسازی کند، این طرح برای اولین بار در مرز دوغارون به‌عنوان پایلوت اجرا می‌شود.

 

امروز منطقه ویژه اقتصادی دوغارون با توجه به اهمیت اقتصادی منطقه و لزوم استفاده از فناوری‌های نوین ارتباطات و فناوری اطلاعات اقدام به ظرفیت‌سازی در کشور کرده است تا این مرز استراتژیک الگوی آزمایشی برای سراسر مرز‌های مبادلاتی ایران و اولین گذرگاه مرزی هوشمند کشور شود. این طرح می‌تواند طبقه‌بندی و نگهداری کلیه مشخصات و داده‌های مرتبط با رانندگان خودرو‌ها و محموله‌ها و در پی آن افزایش امنیت مناطق مرزی و رشد اقتصادی کشور را به همراه داشته باشد.

این معبر رسمی در شمال شرق خراسان رضوی به علت هم‌جواری با کشور افغانستان روزانه شاهد تردد بی‌شماری مسافر و خودرو‌های ترانزیت است که می‌تواند دغدغه‌های معیشتی و اقتصادی مرزنشینان استان را برطرف کند.

به گفته وزیر ارتباطات، این وزارتخانه نیز با توجه به ارتقای کیفی در تولیدات داخلی برای افزایش توان رقابتی محصولات و زمینه‌سازی برای صادرات آن‌ها به دیگر کشور‌ها و ارتقای کیفیت در خدمات ارائه‌شده به کاربران را همواره به‌عنوان سرلوحه کار خود مدنظر قرار داده است و تأمین زیرساخت ارتباطی و دسترس‌پذیر کردن ارتباطات همراه و اتصال اقتصاد‌های خرد محلی و ایجاد شبکه گسترده در مرز اقتصاد دیجیتال از راهبرد‌های وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در سال‌های اخیر بوده است.

طی روز‌های گذشته در گردهمایی فرصت‌های سرمایه‌گذاری ایران و افغانستان در منطقه ویژه اقتصادی دوغارون، منطقه مرزی هوشمندی احداث خواهد شد که این مرز به‌عنوان اولین منطقه مرزی هوشمند کشور مطرح خواهد بود. عملیات اجرایی نخستین گذرگاه مرزی هوشمند کشور روز چهارشنبه 11 دی‌ ماه جاری طی مراسمی با پیام وزیر ارتباطات در منطقه ویژه اقتصادی دوغارون در استان خراسان رضوی آغاز شد.

به گفته محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات در این مراسم، فناوری‌های ارتباطی جدید تأثیر شگرفی بر ارتقای بهره‌وری زنجیره‌های تأمین، کاهش هزینه‌ها و ارتقای سطح کیفی تولیدات داشته و درنهایت باعث ایجاد تغییرات شدید در سطح انتظارات مشتریان می‌شود.

 اپیلکیشن موبایل و درگاه اینترنتی ویژه، توسعه زیرساخت‌های انتقال اطلاعات بر پایه فیبر نوری، گیت‌های هوشمند، کنترل و مونیتورینگ راه‌های ارتباطی و خودرو‌ها و کالا‌ها در طول مسیر با استفاده از اینترنت اشیا، آنالیز ویدئویی هوشمند و اعلام‌های امنیتی با انجام پردازش تصویر، سامانه توزیع هوشمند به‌منظور از بین بردن خطا‌های انسانی و تسریع روند توزیع محموله‌ها و ثبت الکترونیک مشخصات بار به‌صورت خودکار در سامانه، استفاده از نسل جدید تجهیزات ایکس‌ری با استفاده از الگوریتم‌های پردازش سه‌بعدی ازجمله اقدامات در جهت هوشمندسازی این منطقه است که کمک شایانی به ارتقای کیفیت و کمیت حمل‌ونقل در منطقه دوغارون خواهد کرد.

وزیر راه و شهرسازی نیز هفته گذشته در دیدار با معاون وزیر حمل و نقل جاده ای افغانستان خاطرنشان کرد که ایران همواره خواهان پایداری صلح و ثبات افغانستان برای پیشرفت و توسعه این کشور است و برای تحقق آن از هیچ کوششی دریغ نمی‌کند. وی اضافه کرد: قرار است کمیته و گروه مشترک کارشناسی برای ساماندهی سه منطقه مرزی ایران و افغانستان تعیین شود و با انجام کار کارشناسی، مشکلات این مناطق بررسی و اولویت بندی شود و مشکلاتی را که می‌توان از طریق کمیته و کارگروه حل کرد، در همان کارگروه حل کرده و در صورت عدم رفع مشکلات، در خصوص رفع آنها، کمیته مرزی، تعیین‌ تکلیف کند. این امر نشان دهنده توجه مسئولان و عزمی جدی برای توسعه مناطق ویژه اقتصادی به خصوص دوغارون است که نویدبخش آینده‌ای درخشان خواهد بود.

 

به نظر می‌رسد با رفع موانع توسعه در منطقه ویژه دوغارون، شاهد توسعه مشارکت مردم در اقتصاد مرز و گسترش روابط دوجانبه با کشور افغانستان خواهیم بود که به توسعه اقتصادی در کشور منجر خواهد شد.