بورس تهران در ایستگاه تردید سیاسی

اقتصاد۲۴- بالاتر از سیاهی رنگی نیست. اکثر سهامدارانی که سهام خود را پس از سه روز صف فروش متوالی همچنان نگهداری می‌کنند به این جمله فکر می‌کنند. آن‌ها معتقدند که ممکن نیست سهامشان بیش از این ارزش خود را از دست بدهد. رشد چشمگیر شاخص کل بورس تا پیش از ریزش‌های سنگین بسیاری از سهامداران را نسبت به بازگشت قدرتمند بورس همچنان امیدوار نگه داشته است. این موضوع باعث شده تا آن‌ها در صف‌های فروش قرار نگیرند.

در عین حال دسته دیگری از سهامداران شرایط را برای حضور در بازار سرمایه مناسب نمی‌دانند و با ایجاد فشار فروش حمایت حقوقی‌ها در تابلوی معاملات را بی‌اثر می‌کنند.
این وضعیت در بورس تهران حالتی را تداعی می‌کند که در ادبیات اقتصادی اصطلاحا به قوی سیاه مشهور است؛ اصطلاحی که به حالتی از معاملات هیجانی در اثر حادثه‌ای غیرمنتظره اطلاق می‌شود.

روز گذشته شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در پایان معاملات با ۶۹۷۲ واحد کاهش همراه شد. بورس اوراق بهادار تهران در پایان معاملات روز سه‌شنبه همچنان به خاطر رفتار هیجانی برخی سهامداران حقیقی با کاهش شاخص روبه‌رو شده و شاخص کل امروز با افت ۶۹۷۲ واحد به رقم ۳۵۸ هزار و ۸۴۳ واحد رسید. شاخص کل با معیار هم‌وزن ۳۵۵۱ واحد افت کرده و به رقم ۱۰۹ هزار و ۶۰۰ واحد رسید. ارزش روز بازار در بورس اوراق بهادار تهران به بیش از هزار و ۳۰۸ تریلیون تومان رسید.

روز گذشته معامله‌گران بورس بیش از ۱/۵ میلیارد سهام حق‌تقدم و اوراق مالی در قالب ۳۹۳ هزار نوبت معامله و به ارزش ۲۴۱۱ میلیارد تومان دادوستد کردند. دیروز نماد مخابرات ایران، بیشترین اثر افزایشی در شاخص کل را داشته و نماد‌های مپنا، بانک ملت، پالایش نفت اصفهان، سرمایه‌گذاری غدیر، پالایش نفت تهران، فولاد خوزستان بیشترین اثر کاهشی در شاخص کل بورس را داشته‌اند. نماد‌های پربیننده مربوط به بانک ملت با قیمت هر سهم ۵۴۶۹ ریال، بانک تجارت ۴۳۴ ریال، پالایش نفت بندرعباس، پالایش نفت اصفهان، بانک اقتصاد نوین، سایپا، سرمایه‌گذاری سایپا، سرمایه‌گذاری صنایع شیمیایی ایران، ملی مس ایران بوده‌اند. در پایان معاملات فرابورس ایران شاخص کل ۱۱۲ واحد افت کرده و به رقم ۴۶۳۰ واحد رسید. ارزش روز بازار اول و دوم فرابورس ایران به بیش از ۲۶۶ تریلیون تومان رسید.

پس از اقدام نظامی آمریکا علیه سردار شهید سلیمانی در عراق و موضع‌گیری ایران برای انتقام‌گیری نسبت به این اقدام بورس‌های ایران نیز به همراه دیگر بورس‌ها در سراسر جهان با ریزش شدید مواجه شد؛ ریزشی که ناشی از رفتار هیجانی برخی سهامداران حقیقی است که به خاطر مسائل سیاسی و امنیتی منطقه اقدام به فروش سهام خود می‌کنند.

در این میان سوال بسیاری از فعالان بازار سرمایه این است که چه واکنشی نسبت به شرایط موجود در بازار نشان دهند. با وجود اینکه اکثر کارشناسان به بازگشت بازار امیدوارند، اما واقعیت این است که پیش‌بینی روند بورس با هیچ فرضیه‌ای امکان‌پذیر نیست. در این ارتباط یک کارشناس بازار سرمایه روند حرکت بورس را مبهم می‌داند و می‌گوید: پیش‌بینی وضعیت حاکم در بورس با هیچ فرضیه‌ای امکان‌پذیر نیست، اما فقط می‌توان گفت افراد ریسک‌پذیر می‌توانند از بازدهی معقولی در آینده برخوردار شوند، اما احتمال افزایش ریسک و زیان آن‌ها نیز وجود دارد.

 

حمید میرمعینی با بیان اینکه مسائل سیاسی، تاثیرگذاری خاصی را بر بازار‌های سرمایه‌گذاری خواهد گذاشت، می‌گوید: «اگر گزارش تنش خاصی در کشور منتشر نشود بازار تغییر مسیر می‌دهد و به سمت روند صعودی و تعادل پیش خواهد رفت. از شدت وحشتی که سهامداران بورس را فراگرفته بود کاسته شده و به نظر می‌رسد هرچه زودتر در بازار شاهد خروج ترس و وحشت سهامداران و روند مثبت معاملات بازار سرمایه باشیم.» میرمعینی درخصوص احتمال ورود سرمایه‌های در اختیار سرمایه‌گذاران به بازار ارز و طلا می‌گوید: در این زمینه همه چیز بستگی به آینده سیاسی دارد، اصول ارزشگذاری بازار نیازمند منافع آتی است که این موضوع مبنای ارزشگذاری قیمت تلقی می‌شود.
این کارشناس بازار معتقد است در صورت قرار گرفتن منافع تحت تاثیر هر گونه عامل سیاسی و اقتصادی، ارزشگذاری دچار نوسان می‌شود که این موضوع می‌تواند زمینه تغییر قیمت‌ها را فراهم کند و متناسب با ارزشگذاری جدید تعیین شود.

 

این مسائل تابع ارزشگذاری آتی است که می‌تواند مثبت یا منفی باشد و منجر به افت ارزش سهام شود. او می‌گوید: در این برهه از زمان و با توجه به وضعیت حاکم در بورس نمی‌توان به سرمایه‌گذاران پیشنهادی مبنی بر ماندگاری در بورس داد، زیرا فقط زمانی که قادر به پیش‌بینی آینده هستیم می‌توان سرمایه‌گذاران را برای اقدام به سرمایه‌گذاری و حفظ سرمایه‌های خود در این بازار راهنمایی کرد. به گفته میرمعینی، هر کسی متناسب با ریسک‌پذیری و متناسب با میزان بازدهی که انتظار آن را دارد در این بازار ریسک خواهد کرد. این کارشناس بازار معتقد است که بازار سرمایه همیشه با ریسک‌های متعدد همراه بوده که این عوامل باعث همراهی همیشگی بازار سرمایه با نوسان شده است. او با تاکید بر اینکه نوسان ذات سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه است، گفت: هر کسی که در این بازار ماندگار است باید ریسک موجود در بازار را بپذیرد و متناسب با ریسکی که با وجود تنش‌ها افزایش می‌یابد اقدام به سرمایه‌گذاری کند.

در سوی دیگر یوسف هاشمی، کارشناس بازار سرمایه نیز معتقد است در روز‌های آتی با مشخص شدن ابعاد واقعه و همچنین بازخورد کشور‌های مختلف، روند بازار می‌تواند سمت و سویی معقولانه به خود گیرد. در واقع تحلیلگران اطلاعات بیشتری به دست می‌آورند که قابل تحلیل باشد. هاشمی با بیان اینکه واقعه رخ‌داده اقتصادی نیست، می‌گوید: به همین دلیل نمی‌توان تاثیر آن را روی تک‌تک شرکت‌های اقتصادی دید. می‌توان گفت از آنجا که بازار در حال حاضر اطلاعات ندارد، این واقعه را به وقایع اقتصادی مرتبط می‌داند و به همین دلیل عقب‌نشینی کرده است. زمانی که بازار به اطلاعات مناسب دست پیدا می‌کند، می‌بیند که شاید در این مورد اشتباه کرده و روند دیگری در پی بگیرد. وی با تاکید بر اینکه بازار نیاز به فرصت دارد می‌گوید: در همه بازار‌های دنیا زمانی که یک اتفاق سیاسی در این ابعاد رخ دهد ریزش بازار دور از ذهن نیست و باید به بازار فرصت داد. پس از آن بازار از فروش هیجانی عقب‌نشینی می‌کند.
هاشمی به این سوال که چه زمانی بازار بورس روند صعودی خود را در پیش خواهد گرفت می‌گوید: قطعا زودتر از یک ماه تکلیف بازار مشخص خواهد شد، زیرا در حال حاضر شرایط اقتصادی طوری است که روند صعودی به نفع بازار است و قطعا بازار دوباره به نقطه اوج خود باز‌می‌گردد.

یک فعال دیگر بازار سرمایه، اما با خوش‌بینی بیشتری به وضعیت بازار سرمایه نگاه می‌کند. علی خسروشاهی با اشاره به موقتی بودن ریزش شاخص بورس می‌گوید: به زودی مجددا شرایط بسیار پایدار و معاملات روان‌تری را فارغ از جهت حرکت سهم‌ها روی تابلو‌های معاملاتی خواهیم دید.
وی می‌گوید: معاملات بازار نشان‌دهنده رکورد جدیدی در تغییرات شاخص کل بود، اما توجه داشته باشید که این تجربه افت، بدون باقی ماندن صف‌های فروش طولانی و حجیم که در سهم‌ها به خصوص در سهم‌های بزرگ بازار ایجاد شده بود، معامله شد.

خسروشاهی می‌گوید: احتمال اینکه بازار سرمایه طی یکی دو روز آینده، باز هم شرایط محدودی را تجربه کند، وجود دارد، اما توجه داشته باشید این موضوع به هیچ وجه جای نگرانی ندارد، زیرا معاملات از نیمه دوم بازار روز گذشته تا معاملات امروز نشان داد که اگر سرمایه‌گذاری به دلایلی (که در بالا اشاره شد)، نیاز داشته باشد که از سهام خود خارج شود، می‌تواند به راحتی آن را انجام دهد.

در این شرایط پاسخ به این پرسش که سهامداران در صف‌های فروش قرار بگیرند یا با سهام خود باقی بمانند به یک دغدغه در میان آن‌ها تبدیل شده است؛ دغدغه‌ای که کارشناسان به آن پاسخ می‌دهند. بک کارشناسان بازار سرمایه می‌گوید: حرفه‌ای بودن و سرمایه‌گذاری درست در بازار مالی به معنای تحلیل منطقی و انتخاب زمان مناسب معاملات است.

امیر تقی‌خان تجریشی گفت: در روز شنبه بیش از ۳ هزار میلیارد تومان حجم معاملات را شاهد بودیم که از این میزان حقیقی‏‌ها دو سوم سهام خود را نقد کردند و از بازار خارج شدند، این واکنش هر چند طبیعی، ولی عجولانه بود، زیرا با تحلیل بازار‌های موازی شاهد آن هستیم که سایر بازار‌ها نیز در رکود قرار دارند.

این کارشناس بازار سرمایه می‌گوید: با توجه به این موضوع باید سهام ارزنده و فرصت‌های بازار سرمایه را شناسایی کرد، چراکه واکنش این بازار نسبت به تحولات اقتصادی و سیاسی طبیعی است، اما آن فردی کسب سود خواهد کرد که نگاه بلندمدت با سرمایه‌گذاری‌های منطقی متناسب با ریسک موجود را داشته باشد. سهم‌هایی که نرخ پایین‌تر از ارزش ذاتی خود دارند هنوز هم بخش جذاب‌تر این بازار نسبت به بازار ارز و طلاست. عضو هیات‌مدیره شرکت بورس تهران می‌گوید: تحلیل مناسب برای خرید در زمان مطلوب اقدامی است که حقوقی‌ها مورد توجه دارند به همین علت آنان حامیان همیشگی بازار سرمایه در شرایط سخت هستند. تصمیم منطقی در زمان درست یعنی حرفه‌ای بودن و تصمیمات احساسی جایی در بازاری مانند بورس ندارد.