انفجار بندر بیروت و تبعات اقتصادی آن برای خاورمیانه/ گلوگاه اقتصاد لبنان زیر فشار

یک کارشناس مسائل غرب آسیا گفت: لبنان جایگاه ویژه‌ای در غرب آسیا دارد و این موقعیت ویژه را از چند دهه قبل همواره حفظ کرده است. منطقه خاورمیانه یک پکیج به‌هم پیوسته است و در این پکیج لبنان یکی از عناصر مهم و تاثیرگذار است و انفجار بندر بیروت تبعات زیادی برای منطقه هم خواهد داشت که از این به بعد رخ‌نمایی خواهد کرد.

ساجده رحیمی،اقتصاد۲۴ - شامگاه سه‌شنبه یک انفجار مهیب در بندر بیروت لبنان رخ داد، بندری که روزانه با ۳۰۰ بندرگاه جهانی در ارتباط بوده و سالانه پذیرای حدود سه هزار و ۱۰۰ کشتی بود. این بندر سه شنبه شاهد یکی از شدیدترین انفجارهای تاریخ جهان بود و برخی رسانه ها از این انفجار به عنوان هیروشیما و ناکازاکی دوم یاد کردند.

این بندر شامل ۸۱ هزار متر مربع منطقه آزاد بود که انبارهای آن و سیلوهای گندم موجود در آن بخش اصلی توانمندی لبنان را تشکیل می‌داد و امروز همه آنها از بین رفته است. نقش محوری این بندر در واردات و صادرات این کشور موجب شده تا گمانه زنی‌های بسیاری در مورد این حادثه شکل بگیرد که جنبه های سیاسی و اقتصادی و اجتماعی را همزمان در بر می‌گیرد و تاثیر عمیقی بر آینده لبنان خواهد گذاشت.

بیشتر بخوانید: مناطق آزاد لبنان و تلاش برای حمایت از جامعه محلی/ چرا مناطق آزاد عروس خاورمیانه رشد چشمگیری نداشته است؟

در همین مورد خبرنگار اقتصاد۲۴ با حسین افراخته کارشناس مسائل غرب آسیا گفتگویی انجام داده است که در ادامه می‌خوانید؛

* سه شنبه انفجار عظیمی در بندر بیروت، لبنان را با یکی از بزرگترین فجایع انسانی و اقتصادی روبه‌رو کرد، برخی آن را مسئله‌ای سیاسی می‌دانند، اما با توجه به اهمیت بندر بیروت در اقتصاد این کشور تحلیل شما در این رابطه چیست؟

- در مورد علت حادثه و مسبب یا مسببین احتمالی آن نمی‌توان صحبت کرد و باید صبور بود و دید کمیته تحقیقی که به ریاست مسئول اطلاعات لبنان شکل گرفته، نتیجه را چه چیز اعلام خواهند کرد، چرا که می‌دانیم رسانه‌ رقیب سعی در آن دارد تا حزب الله و به نوعی ایران را متهم کند و بگوید محموله نیترات متعلق به آن‌ها بوده است و از سویی جریان رسانه‌ای کشور ما نیز شاید به نوعی تلاش در مقصر دانستن رژیم صهیونیستی در این جریان دارند، اما وزیر خارجه صهیونیست‌ها، نقش این رژیم را در این حادثه تکذیب کرد.

بیش از سی سال است که لبنان با مشکلات اقتصادی عدیده‌ای مواجه است که عمده‌ آن پس از مجموعه‌ای از تحریم‌ها و اقدامات محدودکننده در حوزه اقتصادی توسط آمریکا و جریان کشور‌های غربی علیه لبنان و در حقیقت علیه حزب الله که بخش قابل ملاحظه‌ای از لبنان است، اعمال شد.

در این یک سال گذشته مشکلاتی از قبیل کاهش ارزش پول ملی، کمبود منابع ارزی و حتی تامین کالا‌های اساسی در لبنان وجود داشت که نهایتا منجر به اعتراضات پاییز سال گذشته در این کشور شد و در زمستان هم دولت آقای حسان دیاب تشکیل شد و همچنان لبنان شرایط باثباتی را پیدا نکرده بود و درخواست‌های دولت جدید لبنان درباره صندوق‌های مالی این کشور با کارشکنی آمریکا و دولت‌های غربی به نتیجه مورد نظر نرسید و نتوانستند بخشی از وام‌های بانک‌های بین‌المللی را تمدید کنند.

یکی دو ماه اخیر هم شاهد دور جدیدی از فشار‌های اقتصادی و سیاسی بودیم که در میان این بحبوحه و وضعیت آشفته این انفجار ضربه اساسی به ملت، دولت و اقتصاد لبنان بود.

* بندر بیروت قلب تپنده لبنان بود که در حال حاضر با خاک یکسان شده است. این حادثه چه اثری بر اقتصاد این کشور خواهد گذاشت؟

- برخی گفته اند خسارات مالی این انفجار از جنگ سی و سه روزه لبنان هم بیشتر بوده است. حتی یکی از مقامات لبنانی در همین راستا گفته که اینحادثه چیزی در حدود ۵ میلیارد دلار خسارت برجای گذاشته است.

این بندر یکی از اصلی‌ترین اسکله‌های بندر بیروت بوده و مجموعه‌ای از انبار‌ها را شامل می‌شده و بخش قابل توجهی از انبار غلات و دارو‌هایی که برای بیماری‌های صعب العلاج و سرطانی آنجا انبار شده بود از بین رفته است و بالطبع حجم زیادی از کالا‌های اساسی در آنجا از بین رفته است و همه این موارد گویای این است که لبنانی که روز‌های سختی را پشت سر گذاشته با این اتفاق هولناک روز‌های سخت تری را پیش رو خواهد داشت. شاید لبنان از نظر اقتصادی تا مدتی نتواند خسارات را جبران کند.

قطعا این موضوع بر حوزه‌های سیاسی و امنیتی هم تاثیرگذار است و مقاومت لبنان مشخصا حزب الله را دچار محدودیت و تنگنا‌ خواهد کرد.

بیشتر بخوانید: انفجار بیروت، لبنان را به ورشکستگی می‌کشاند؟

فراموش نکنیم که حزب الله برای بزرگداشت شهادت یکی از نیرو‌های خود در دمشق که در هفته‌های پیش رخ داد آماده می‌شد و همه ناظران در منطقه منتظر پاسخ حزب الله بودند. شاید این اتفاق باعث شود حزب الله تا مدتی از پاسخ امتناع کند.

آنچه مهم است خودداری از گمانه زنی‌های سیاسی و امنیتی در مورد این حادثه است و همانطور که مقامات لبنانی موضع مشخصی در مورد مسببین این ماجرا به صورت علنی منتشر نکرده اند ما نیز باید در رسانه از پرداختن به مسائلی که شاید سندیت درستی نداشته باشد پرهیز کنیم.

* آیا این حادثه می‌تواند بر معادلات خاورمیانه اثرگذار باشد؟

- لبنان جایگاه ویژه‌ای در غرب آسیا دارد و این موقعیت ویژه را لبنان از چند دهه قبل همواره حفظ کرده است. چه در قبال جریان مقاومت و چه در مقابل این جریان، لبنان همواره دارای جایگاه ویژه‌ای بوده و ثبات و امنیت در آنجا در معادلات امنیتی منطقه تاثیر می‌گذارد و بالطبع عدم ثبات آن در حوزه‌های مختلف در معادلات منطقه تاثیر منفی خود را خواهد گذاشت.

کمترین پیامد این حادثه این است که دوستان لبنان از ابتدای این اتفاق، وظیفه خود می‌دانند که پتانسیل خود را برای کمک به این کشور به‌کار بگیرند.

فراموش نمی‌کنیم که بازسازی لبنان در جنگ ۳۳ روزه چیزی نزدیک به ۴ سال طول کشید و مسلما امروز با توجه به شرایط اقتصادی بغرنجی که محور مقاومت با آن دست و پنجه نرم می‌کند و تحریم‌هایی که آمریکا تحمیل می‌کند، می‌توان گفت فشار زیادی بر روی محور مقاومت این کشور است.

با توجه به این مشکلات حال امروز اتفاقی شبیه به جنگ در این کشور کوچک که اقتصاد توانمندی هم ندارد افتاده است. چیزی که روشن است این است که منطقه ما یک پکیج به هم پیوسته است و در این پکیج لبنان یکی از عناصر مهم و تاثیرگذار است و این ماجرا تبعات زیادی برای منطقه هم خواهد داشت که از این به بعد رخ نمایی خواهد کرد.

در پایان باید گفت فارغ از اینکه مسبب این ماجرا که بوده چیزی که مشخص است این است که طرفی که از این ماجرا سود برده طرف صهیونیستی است چرا که یکی از رقبای اصلی این ژیم در منطقه تا یک مدت زیادی درگیر ماجرای جدی خواهد بود که مجبور است توان خود را برای جبران خسارت‌ها به کار بگیرد.