اعلام جزئیات گشایش اقتصادی روحانی

 

اقتصاد۲۴ - به جزئیات اولیه گشایش وعده داده از سوی روحانی دست پیدا کرده است. این جزئیات نشان می‌دهد دولت قصد دارد با هدف تامین نقدینگی مورد نیاز خود تا سقف ۲۰۰ میلیون بشکه نفت در بورس پیش فروش کند.

انتظار این است با این میزان پیش فروش حدود ۱۹۰ هزار میلیارد تومان منابع بر پایه قیمت روز به دست دولت برسد.

رییس جمهور روز چهارشنبه در جلسه هیات دولت گفته بود:" در جلسه سران قوا تصمیمات و نتایج مهمی گرفته شد که پس از به نتیجه رسیدن در هفته آینده و موافقت مقام معظم رهبری اعلام می‌شود که گشایشی اقتصادی در کشور بوجود می‌آید و بی‌تردید دست دولت مقداری باز می‌شود. "

منظور رییس جمهور از باز شدن دست دولت ناظر به جمع آوری نقدینگی از این مسیر است.

اطلاعات رسیده به اقتصاد نیوز حکایت از آن دارد که دولت در جلسه سران قوا پیشنهاد داده با استفاده از قرارداد اوراق سلف موازی اقدام به پیش فروش نفت کند.

با این سیاست دولت در شرایط کنونی بخشی از نفت صادراتی را به خریداران پیش فروش می‌کند و یک سال آینده نفت تعهد داده شده را به آنان تحویل می‌دهد. پیشنهاد دولت این است که در قالب این قرار داد ۲۰۰ میلیون بشکه نفت را برای دوره یک ساله به فروش رسد. البته در پیشنهاد اولیه دولت زمان تحویل دو ساله در نظر گرفته شده است. گرچه امکان دارد در جلسه عصر امروز (سه شنبه) موعد تحویل جابجا شود.

اوراق سلف روشی از تامین نقدینگی از راه حذف سرمایه گذاری مالکیتی است. سلف از عقود قراردادی اسلامی و عکس نسیه است بر مبنای این عقد خریدار ابتدا پول را پرداخت می‌کند و در تاریخ سررسید جنس خریداری شده را تحویل می‌گیرد.

دولت با استفاده از این ابزار به شرکت ملی نفت مجوز پیش فروش نفت می‌دهد در این حالت یک نهاد واسط اوراق پیش فروش را به همراه حواله که نشان دهنده تعهد شرکت نفت است خریداری می‌کند. این نهاد اوراق را به همراه تضامین لازم به مردم می‌فروشد. در زمان سر رسید خریداران اوراق می‌توانند نفت خریداری شده را تحویل بگیرند یا به شرکت ملی نفت وکالت دهند تا نفت پیش خرید شده از سوی آنان را بفروشد. براساس پیشنهاد اولیه دولت یک سال مهلت دارد که این ۲۰۰ میلیون بشکه را پیش فروش کند.

در طرح دولت قیمت دلار و قیمت نفت عناصر کلیدی هستند، دولت بر پایه قیمت زمان پیش فروش نرخ دلار و نفت را در نظر می‌گیرد. اما نفت پیش خرید شده در آینده به دست خریداران می‌رسد و طبیعتا بر مبنای دلار و قیمت نفت آن زمان ارزشگذاری می‌شود.

---

بیشتر بخوانید: پاسخ قالیباف درباره راه «گشایش اقتصادی» در زندگی مردم

---

اگر در زمان تحویل قیمت نفت یا دلار به هر دلیل پایین‌تر از زمان حاضر باشد خریداران دچار ضرر و زیان می‌شوند. اما دولت با این هدف اوراق سلف موازی را برای اجرای این طرح پیشنهاد داده است. این طرح از طریق آپشن‌هایی که دارد می‌تواند نوسان قیمت‌ها را پوشش بدهد و حداقلی از سود را برای خریداران تضمین کند. گفته می‌شود قیمت روز تسویه قیمت نفت پایه عمان در روز قبل از سر رسید. دولت پیشنهاد داده که دوره سررسید دو ساله باشد.

برای ضمانت نرخ سود دولت پیشنهاد کرده با هدف پوشش ریسک کاهش قیمت دلار و نفت در این قرارداد نرخ سود سپرده بلند مدت در سر رسید به عنوان کف سود در نظر گرفته شود.

اگر قیمت نفت در زمان تحویل بالاتر از زمان پیش خرید باشد که سود آن به خریدار می‌رسد، اما اگر قیمت اوراق پایین‌تر از زمان پیش خرید باشد دولت به میزان نرخ سود سپرده بلند مدت به خریداران در یک سال آینده مابه التفاوت پرداخت خواهد کرد.

با توجه به اینکه نفت صادراتی ایران بر پایه ارز فروش می‌رود دولت باید نفت پیش فروش شده را ابتدا در این قالب ارزشگذاری کند.

اگر پیشنهاد دولت برای پیش فروش ۲۰۰ میلیون بشکه نفت نهایی شود با توجه به قیمت ۴۴ دلاری نفت ایران در بازار جهانی هدف گذاری دولت از این محل ۸.۸ میلیارد دلار برآورد می‌شود.

اما به دلیل انتشار اوراق بر پایه ریالی رو لازم است برای تبدیل از یک نرخ ارز استفاده شود.

پیشنهاد دولت استفاده از نرخ سنا برای تبدیل نفت پیش فروش شده به ریال است.

 

سنا (سامانه نظارت ارز) سامانه‌ای است که قیمت خرید و فروش ارز در صرافی‌ها در ان ثبت می‌شود و نزدیک‌ترین قیمت مورد تایید بانک مرکزی به قیمت‌های بازار است.

نرخ روز دلار در این سامانه هم اکنون حدود ۲۲ هزار تومان است با توجه ارزش ارزی ۲۰۰ میلیون بشکه نفت در حال حاضر برآورد می‌شود اوراق منتشر شده در حدود ۱۹۰ هزار میلیارد تومان باشد.

 

اوراق سلف موازی علاوه بر اینکه برای خریداران کف سودی در نظر می‌گیرد امکان معامله در بازار ثانویه را برخلاف اوراق سلف دارد.

بر اساس احکام اسلامی در معاملات تا زمانی که شخصی مالک کالایی نباشد نمی‌تواند آن را به دیگری واگذار کند به همین دلیل در اوراق سلف، چون خریدار صاحب کالا نشده امکان معاملات ثانویه وجود ندارد.

اما کمیته فقهی سازمان بورس از طریق قرارداد سلف موازی امکان انجام معاملات ثانویه اوراق را بدون اشکال دانست. با استفاده از این قرارداد خریداران نفت پیش فروش شده در صورتی که قبل از سر رسید نیاز به نقدینگی داشته باشند می‌توانند اقدام به فروش اوراق کنند. اگر خریداری برای اوراق نباشد ناشر اوراق یا همان نهاد واسط خرید اوراق را تقبل می‌کند.

 

در بودجه سال جاری حدود ۱۸.۵ میلیارد دلار درآمد ارزی از محل صادرات نفت پیش بینی شده است. به گفته مسئولان سازمان برنامه و بودجه تا کنون تنها ۶ درصد از این رقم که معادل ۱.۱۱ میلیارد دلار می‌شود محقق شده است؛ بنابراین دولت از محل فروش نفت با چالش اساسی روبرو است. نهاد‌های رسمی کسری بودجه دولت را قبل از شیوع کرونا ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار میلیارد تومان برآورد می‌کردند. کرونا علاوه بر تحمیل هزینه‌های جدید به دولت بخشی از منابع درآمدی پیش بینی شده را نیز تحت فشار قرار داده است.

دولت تاکنون از کانال اوراق توانسته ۵۰ هزار میلیارد تومان کسب درامد کند شورای هماهنگی اقتصاد سران قوا نیز به دولت اجازه داده تا پایان نیمه اول سال از این ابزار استفاده کند.

هدف گذاری دولت از این محل ۷۷ هزار میلیارد تومان است که با منابع مورد نیاز دولت فاصله قابل توجهی دارد.

از سوی دیگر برخی اعضای تیم اقتصادی دغدغه افزایش نرخ سود در اوراق را دارند؛ بنابراین دولت به دنبال میانبری رفته تا کسری منابع خود را از محل پیش فروش نفت بر پایه اوراق سلف موازی تامین کند.

 

مصوبه سران قوا نیازمند تایید رهبر انقلاب است. گفته می‌شود این مصوبه در جلسه‌ای که فردا قرار است برگزار تعیین تکلیف می‌شود. در صورت نهایی شدن دولت برای دوره‌ای یک ساله اقدام به پیش فروش ۲۰۰ میلیون بشکه نفت می‌کند.