تبعیض در توزیع واکسن آنفلوآنزا، از مجلس تا گروه‌های حساس

اقتصاد۲۴ - شباهت علائم دو ویروس آنفلوآنزا و کرونا باعث شده است که در پاییز پیش رو کشور‌های مختلف نسبت به استفاده از واکسن آنفلوآنزا حساس‌تر شوند تا در سایه تزریق این واکسن بتوانند از جان و سلامت گروه‌های در معرض خطر که اتفاقا جزو قربانیان اصلی کرونا هم هستند حمایت بیشتری کرده و از سوی دیگر از ابتلای همزمان به این دو ویروس و انتقال آن جلوگیری کنند.

بر این اساس بود که اخبار مرتبط با ورود واکسن آنفلوآنزا به کشور هر روز در رسانه‌ها منتشر می‌شد. روز ۳۱ شهریور «محمدرضا شانه ساز» رییس سازمان غذا و دارو از ورود پارت اول واکسن برای گروه‌های پرخطر به کشور خبر داده و گفته بود: این محموله ظرف امروز و فردا از طریق معاونت بهداشت وزارت بهداشت در اختیار خانه‌های بهداشت قرار می‌گیرد تا برای مادران باردار و کودکان زیر ۵ سال تزریق شود.

با این حال با گذشت حدود یک هفته از این وعده خبری از توزیع و تزریق واکسن نبود و این سوال ایجاد شد که چه بر سر اولین پارت واکسن آمده است؟ تا اینکه چند روز بعد محسن عبدالله زاده، دبیر انجمن شرکت‌های پخش دارو اعلام کرد که ۲۵ روز است که واکسن آنفلوآنزا وارد انبار‌های شرکت‌های پخش دارو شده، اما براساس دستور وزارت بهداشت بنا شده واکسن‌ها تنها در اختیار معاونت بهداشت وزارتخانه قرار بگیرد تا آن‌ها عرضه را آغاز کنند.

او همچنین گفته بود شرکت‌های واردکننده در خصوص توزیع این واکسن، سیاست گذار نیستند و درحال حاضر بخش ناچیزی از واکسن‌ها به دستور سازمان غذاو دارو تحویل داروخانه مجلس شده است. این سخن عبدالهی در واکنش به انتشار خبری مبنی بر تحویل ۱۵۰۰ دوز واکسن در روز اول مهر به داروخانه مجلس بود که انتقادات زیادی را برانگیخت.

به عبارتی در حالیکه گروه‌های در معرض خطر از جمله کادر درمانی کشور هنوز واکسن آنفلوآنزا را دریافت نکرده بودند بخشی از محموله وارداتی به کشور به دلایلی نامشخص به مجلس تعلق گرفت. اقدامی که نشان از اولویت‌بخشی بی‌دلیل به نمایندگان مجلس و تداعی کننده توزیع کیف‌های حاوی حفاظت از کرونا به نمایندگان در آغاز شیوع این ویروس و درست زمانی که ماسک و الکل و دستکش در دارخانه‌های کشور نایاب شده بود.

این واکنش‌ها تا آنجا پیش رفت که مدیرکل سلامت مجلس در گفتگو با رسانه‌ها از بازپس فرستادن این واکسن‌ها خبر داد و شانه‌ساز نیز روز ۴ مهر یعنی یک روز بعد از اوج‌گیری ماجرا ارسال واکسن به مجلس عنوان کرد که تاکنون ۱.۵ میلیون دوز واکسن آنفلوآنزا وارد کشور شده و از فردا این واکسن برای گروه‌های پرخطر در مراکز بهداشت و مراکز جامع سلامت تزریق می‌شود.

با این حال، اما روز ۵ مهر نیز خبری از توزیع واکسن در مراکز بهداشت نبود و در این روز دکتر سیدحیدر محمدی، مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو از توزیع واکسن آنفلوانزا در شبکه بهداشت کشور خبر داد و عنوان کرد: هنوز واکسن آنفلوانزا در داروخانه‌ها توزیع نشده و در مرحله بعد که زمان آن به زودی اعلام خواهد شد، واکسن آنفلوانزا بین داروخانه‌ها توزیع می‌شود. در فاز اول توزیع، ۱.۵ دوز واکسن آنفلوانزا آغاز شده و در حال تحویل به معاونت بهداشتی است و مقرر شده طی دو روز آینده تزریق آن در مراکز بهداشتی به صورت رایگان برای گروه‌های پرخطر از جمله زنان باردار، بیماران خاص، صعب العلاج، مزمن و کادر درمان آغاز شود.

تاخیر مداوم در توزیع واکسن در داروخانه‌ها و مراکز بهداشتی از یک سو باعث اضطراب گروه‌های در معرض خطر شده است و از سوی دیگر انتشار خبر ارسال واکسن به مجلس آنهم با این سرعت تردید‌هایی را نسبت به توزیع عادلانه واکسن آنفلوآنزا در جامعه ایجاد کرده است. ماجرا تا آنجا پیش رفت که دکتر عباس آقازاده رئیس مجمع عمومی نظام پزشکی نیز در نامه‌ای انتقادی خطاب به معاون اول رئیس‌جمهور نسبت به روند انبار شدن و و توزیع نامناسب واکسن آنفلوآنزا در کشور اعتراض کرد.

نمایندگان مجلس در اولویت تزریق واکسن نیستند

دکتر عباس آقازاده، رئیس مجمع عمومی نظام پزشکی درباره توزیع واکسن آنفلوآنزا و در اولویت قرار دادن مجلس  می‌گوید: گروه‌های پرخطر شامل زنان باردار، افراد سالمند بالای ۶۵ سال و کودکان ۳ ماهه تا ۲۴ ماهه هستند. نماینده‌های مجلس جزو کدام‌یک از این گروه‌های پرخطر بودند؟ بدیهی است که نمایندگان مجلس باید امکاناتی بهداشتی را در اختیار داشته باشند تا به طور نسبی حفاظت شوند. اما نباید به خاطر آن‌ها پروتکل‌های بهداشتی را بر هم زد.

وی ادامه می‌دهد: حقیقت آن است که در هیچ کجای جهان نمایندگان پارلمان و اعضای هیات دولت از گروه‌های با اولویت در برخورداری از واکسیناسیون محسوب نمی‌َشوند. هیچ کس مخالف واکسیناسیون نمایندگان مجلس نیست. اما نکته آن است که چرا باید برای ۲۹۰ نماینده مجلس ۱۵۰۰ دوز واکسن در نظر گرفته شود. آیا به جز نمایندگان اطرافیان آن‌ها نیز باید شامل واکسن شوند؟ آیا کارکنان مجلس نیز جزو گروه‌های با اولویت هستند؟

رئیس مجمع عمومی نظام پزشکی با اشاره به اینکه همه سال در فصل پاییز با اپیدمی آنفلوآنزا در کشور مواجه هستیم، توضیح می‌دهد: زیرگروه‌های مختلف بیماری آنفلوآنزا در ایران اندمیک (بومی) هستند، به همین دلیل هم هر سال از ابتدای پاییز نسبت به تزریق واکسن اقدام می‌کردیم. با این شرایط یک پروتکل کشوری داریم که اولویت‌های تزریق در آن مشخص شده است. امسال هم این پروتکل بار دیگر بازنویسی شده است تا مشخص شود که چه اقشاری از مردم در اولویت تزریق این واکسن هستند. در این پروتکل، اما این موضوع که نماینده مجلس از اولویت دریافت واکسن برخوردار است درج نشده است.

کادر درمانی در اولویت دریافت واکسن آنفلوآنزا

وی با یادآوری اینکه اوائل شهریور دولت در حال تهیه واکسن از منابع معتبر اروپایی بود و بسیار سنجیده حرکت می‌کردند، عنوان می‌کند: ما در سازمان نظام پزشکی همان زمان طی بیانیه‌ای به دولت پیشنهاد کردیم که همزمان با تامین واکسن آنفلوآنزا اقشاری که نیاز به تزریق این واکسن دارند را نیز مشخص کنند و ما هم در سازمان نظام پزشکی آماده کمک‌رسانی به دولت در بررسی علمی، لایه‌بندی اجتماعی و ... هستیم.

بیشتر بخوانید: ابهام در قیمت واکسن آنفلوآنزا

این پزشک با تاکید بر اینکه از نظر سازمان جهانی بهداشت و پروتکل کشوری یکی از گروه‌هایی که به شدت در معرض خطر بوده و به مصلحت جوامع است که حتما واکسن آنفلوآنزا را دریافت کنند، کارکنان پزشکی و کادر بهداشت و درمان هستند، می‌افزاید: این گروه در اولویت تزریق واکسن هستند، زیرا پزشک نمی‌تواند بیمار را به دلیل خطر ابتلا به آنفلوآنزا یا ویروس کرونا از خود براند. کادر درمان در معرض مواجهه با بیمارانی قرار دارند که ممکن است به هریک از این دو ویروس مبتلا باشند.

وی بیان می‌کند: کادر درمانی در کنار افراد دردمندی قرار دارند که ممکن است به کرونا یا آنفلوآنزا مبتلا باشند، لذا باید از افرادی مانند بهورز‌هایی که در خانه‌های بهداشت مستقر در سراسر کشور حتی دورترین نقاط به مردم خدمت‌رسانی می‌کنند از طریق ارائه لوازم محافظت فردی یا واکسیناسیون محافظت شود. کادردرمانی در تمام مراکز درمانی کشور چه بخش دولتی و چه بخش خصوصی که ۶۵ درصد از بیماران سرپایی را خدمت‌رسانی می‌کنند نیاز به حفاظت دارند. به همین دلیل هم ما در سازمان نظام پزشکی تاکید کردیم که تهیه واکسن باید تسریع و براساس برنامه‌ای مشخص توزیع شود.

آقازاده با بیان اینکه معتقد نیستیم که همه مردم را باید واکسینه کرد، عنوان می‌کند: نیازی به این کار غیرعلمی نیست لذا به ۸۵ میلیون واکسن نیاز نداریم. بلکه به گروه‌های خاصی از جامعه واکسن تزریق می‌کنیم تا زنجیره انتقال ویروس را متوقف کرده و از حیات افرادی که با ابتلا به ویروس آنفلوآنزا ممکن است جان خود را از دست بدهند محافظت کنیم. افراد دیگر، اما به آنفلوآنزا هم مبتلا شوند لزوما اتفاقی رخ نمی‌دهد.

رئیس مجمع عمومی نظام پزشکی با بیان اینکه به دروغ می‌گویند گروه‌های درمعرض خطر می‌توانند واکسن را دریافت و تزریق کنند، ادامه می‌دهد: این واکسن‌ها کجا توزیع شده است؟ چرا در اخبار صدا و سیما مرتبا چنین مساله‌ای را مطرح می‌کنید؟

وی با اشاره به اینکه سخنانی از این دست که بهترین زمان تزریق این واکسن از دست رفته است درست نیست، تصریح می‌کند: اگر واکسن‌ها به درستی و مطابق پروتکل‌ها نگهداری شوند مشکلی نیست. اکنون زمان توزیع و تزریق این واکسن بوده و باید به طور عاجل تزریق شود.

آقازاده با بیان اینکه قرار بوده است ۵ تا ۶ برابر هرسال واکسن آنفلوآنزا خریداری شود و این اقدام درحال پیگیری است، می‌گوید: خریداری واکسن با استفاده از ارز ۴۲۰۰ تومانی است، اما مباحث فرعی پیش آمد مبنی براینکه برخی از افراد در مجلس و دولت معتقد بودند که این واکسن‌ها با ارز نیمایی یعنی با قیمت بیشتر فروخته شوند تا تفاوتی که ایجاد می‌شود پوشش هزینه‌های انجام شده را بدهد. آیا پوشش هزینه‌ها باید از جیب مردم برود. چرا باید کالایی که با ارز دولتی خریداری شده است با قیمت ارز نیمایی به فروش برسد؟

ارائه واکسن به مجلس نشان از تبعیض دارد

وی با تاکید بر اینکه هر چیز خوبی که به ایران وارد شود ابتدا افراد توانمند و خاص از آن بهره‌مند شده و بعد در دسترس مردم عادی قرار می‌گیرد، عنوان می‌کند: این رویکرد درباره توزیع واکسن بسیار نامناسب است و دولت باید از چنین اقدامی پرهیز کند. رهبری نیز بار‌ها به این مساله اشاره کرده و تذکر داده‌اند که نباید چنین اقداماتی صورت گیرد در حالیکه چنین رفتار‌هایی بروز یافته و ما به شدت بابت این موضوع نگران هستیم که برخلاف مصالح مردم و فرمایشات رهبری آن‌هایی که می‌توانند سهم بیشتری از واکسن را برای خود برداشت کنند و بعد از آن واکسن به دست گروه‌های پرخطر نرسد.

آقازاده تصریح می‌کند: من درنامه‌ای هم که نوشتم تاکید کردم که این واکسن‌ها به صورت غیرنقدی در اختیار نمایندگان مجلس گذاشته شده است و هزینه آن را مجلس از بودجه خود می‌پردازد. آیا این واکسن‌ها با همان قیمتی که در اختیار مجلس قرار گرفته است در اختیار مردم گذاشته می‌شود؟

وی خاطرنشان می‌کند: ۱۵۰۰ دوز واکسنی که در اختیار مجلس گذاشته شده است در برابر ۱۰ تا ۱۵ میلیون دوز واکسنی که هدف ما بوده است مقدار زیادی نیست و تاثیر زیادی ندارد، اما نکته حائز اهمیت آن است که چنین اقدامی تداعی کننده تبعیض، تفاوت و شهروند درجه یک یا دو بودن است و این سوال را ایجاد می‌کند که آیا از بهورزی که با حداقل حقوق در سخت‌ترین شرایط کاری در روستا‌ها ارائه خدمات درمانی و بهداشتی می‌کند به همین صورت حمایت می‌شود آیا به فرد سالمندی که بیماری قلبی داشته و استطاعت مالی هم ندارد این واکسن خواهد رسید؟ آنهم در شرایطی که مردم ما هنوز به لحاظ مالی قدرت تامین ماسک به مقدار کافی و مناسب را ندارند.

لزوم تزریق واکسن برای گروه‌های حساس

دکتر مسعود مردانی عضوستاد ملی مقابله با کرونا نیز درباره بهترین زمان تزریق واکسن آنفلوآنزا به گروه‌های پرخطر می‌گوید: به گروه‌های پر خطر با شروع فصل سرد و عمدتا در مهر و آبان تزریق این واکسن را توصیه می‌کنیم. اگر واکسن به هر دلیلی موجود نبوده یا به هر د لیلی توزیع آن با تاخیر صورت گیرد این گروه باید در اولین زمانی که به واکسن دسترسی پیدا می‌کنند آن را تزریق کنند یعنی حتی اگر در ماه‌های بعدی مثلا اسفند هم دسترسی یافتند واکسن آنفلوآنزا را تزریق کنند. اما در مدت زمانی که بدون واکسن سر می‌کنند ممکن است در معرض ابتلا به آنفلوآنزا قرار گرفته و آن را انتقال هم بدهند.

بیشتر بخوانید: باید‌ها و نباید‌های واکسن آنفلوآنزا

وی ادامه می‌دهد: خوشبختانه هنوز هوا سرد نشده است لذا مردم نباید مضطرب باشند. اما بهترین زمان تزریق واکسن در شهر تهران مهر و آبان است. اما بار دیگر تاکید می‌کنم افراد در معرض خطر هر زمانی که به واکسن دسترسی یافتند آن را تزریق کنند. این افراد فکر نکنند اگر تزریق با تاخیر مواجه شود دیگر تاثیر ندارد اینطور نیست و هر زمانی که تزریق انجام شود همان تاثیری را دارد که در مهر و آبان مورد انتظار است. بیشتر بخوانید: توضیحات معاون وزیر بهداشت درخصوص مخاطرات همپوشانی آنفلوآنزا و کرونا

بهترین زمان تزریق واکسن آنفلوانزا برای افراد پرخطر چه وقتی است؟

عضو ستاد ملی مقابله با کرونا عنوان می‌کند: افراد بالای ۶۰ سال، کودکان ۶ ماه تا ۶ سال، زنان باردار، بیماران قلبی و ریوی، بیماران کلیوی آن‌هایی که دیالیز می‌شوند، افراد اچ‌آی‌وی مثبت، افرادی که پیوند عضو داشته‌اند، افرادی که شیمی درمانی یا رادیوتراپی می‌شوند، افرادی که دیابت کنترل نشده دارند و کلیه پرسنل پزشکی جزو گروه‌های در معرض خطر محسوب شده و باید واکسن آنفلوآنزا را دریافت کنند.

وی با اشاره به امکان ازدحام جمعیت در مراکزی که واکسن رایگان در اختیار گروه‌های در معرض خطر قرار می‌دهند، اظهار کرد: هر کجا که مشاهده کردید صف ایجاد شده است وارد صف نشوید چرا که احتمال انتقال ویروس کرونا وجود دارد. عده زیادی هم با ارائه شماره ملی می‌توانند واکسن را از داروخانه‌ها تهیه کنند.