گذشتن از هفت خان رستم برایش راحتتر بود تا گرفتن معافی پایان خدمت. از این کمیسیون بیرون نیامده سر از کمیسسیون بعدی درمیآورد. روزی صدبار فحش و فضیحت نثار خودش میکرد از بس که برای معاینه حضوری احضار میشد. معاینههایی که بیشتر از سر کنجکاوی بود.
اقتصاد24 - برای مسئولان نورآباد لرستان قابل درک نبود یک دختر در حالی که مانتو به تن دارد و موهای از ته تراشیدهاش از زیر روسری پیداست دنبال معاف شدن از خدمت سربازی باشد. برای همین هم وقتی میگفت «من پسر هستم و تا چند وقت دیگر شبیه پسرها لباس میپوشم» حرفش را باور نمیکردند مگر اینکه معاینه میشد.
خیلی دلش میخواهد بگوید اسمش چیست؛ اما از ترس سکوت را ترجیح میدهد. این روزها پایتخت شده پناهگاهش، قرار هم نیست به این زودی به شهری برگردد که از آن فرار کرده. کلی تلاش کرده بود تا چشم اهالی محله را به دیدن لباسهای پسرانهاش عادت بدهد.
اما از وقتی مسئولان شهر کوچکش هرچه را رشته بود پنبه کردند و هرجا پا میگذاشت با انگشت نشانش میدادند و میگفتند «این همون دختری هست که تازگیا پسر شده». طاقتش طاق شد و فرار را بر قرار ترجیح داد. چند وقت پیش هم که تماس گرفتند و گفتند کارت معافیتش آماده شده، اما به شرطی تحویلش میدهند که توسط مسئولان مربوطه معاینه شود، در غیر این صورت کارت را میشکنند، مصمم شد که حالاحالاها به شهرش برنگردد.
ترنسکشوالها- افرادی که هویت جنسیشان با هویت روانی آنها متفاوت است- این جنس از خواستهها را که جز توهین نیست و معنایی کمتر از تجاوز به حریم شخصی یک فرد ندارد، بارها و بارها تجربه کردهاند، اما تجربههای تلخشان فقط به این ختم نمیشود؛ علت معافیت از خدمتسربازی ترنسها، «انحراف و فساد جنسی» قید میشود و بعد از کلی برو بیا برای معافیت تازه مشکلاتشان شروع میشود. با این کد از اشتغال بیدردسر باز میمانند.
دانشگاه، سایر نهادهای آموزشی، شهروندان و بیشتر مراکز و کسانی که از موقعیت این اقلیتهای جنسی مطلع میشوند برخوردهای نامناسبی با آنها خواهند داشت. گذشته از این، در کشور به جای اینکه از این افراد بهعنوان اقلیتهای جنسی یا تراجنسی یاد شود، با عناوین بیمار یا افراد مبتلا به اختلال هویتجنسی خطاب میشوند.
موضوعی که از مهمترین دغدغههای سامان ارسطو – بازیگر، کارگردان و پژوهشگر – است که با وجود عمل جراحی همچنان خودش را یک ترنس معرفی میکند. برخلاف خیلی از ترنسهای حاضر در نشست «بررسی چالشهای کودکان ترنسکشوال» که به همت انجمن حمایت از حقوق کودکان و با هدف برداشتن گامهایی مؤثر برای کودکانی که در اقلیت جنسی قرار دارند برگزار شد، میگوید: «من همیشه یک ترنس هستم؛ چه با جراحی، چه بدون جراحی. یک مبارز به دنیا آمدهام و سالهاست که میجنگم. هیچوقت دنبال هویتم نبودم چون اوراق شناسایی هویت درونی من را شامل نمیشود. من همیشه هویتم را داشتم، فقط اندام جنسی به اصطلاح زنانه را جراحی و به جسم مردانه نزدیک کردهام وگرنه ما اقلیت جنسی، فقط یک ترنسکشوال هستیم و هیچگاه پیلهای نداشتهایم که بخواهیم پروانهای شویم. من و امثال من فقط یک ترنس هستیم.»
وی در ادامه با واکنش به صحبتهای جوان اهل نورآباد گفت: مورد مشابه این جوان را چند نفر دیگر از بچههای ترنس در استان لرستان تجربه کرده بودند و چون فردی که این درخواست را دارد یک بیمار جنسی است، در یک تماس تلفنی از او خواستم خودش را به یک روانشناس معرفی کند و با تهدید قانونی او را مجبور کردم کارت سربازی بچهها را به اداره پست تحویل دهد تا برای آنها ارسال شود. همین کار را برای این پسر عزیزمان هم که به اشتباه فرار از شهرش را انتخاب کرده انجام میدهم.
ارسطو که پذیرش را مهمترین فاکتور برای ترنسها میداند با اشاره به اینکه ترنسکشوالها بیمار یا گناهکار نیستند، به انجمن حمایت از بیماران مبتلا به اختلال هویت جنسی ایران انتقاد کرد و گفت: متأسفانه بهدلیل وجود این انجمن که ای کاش هیچوقت تأسیس نمیشد ترنسها با هموسکشوالها (همجنسگراها) یا بیماران مبتلا به اختلال هویت جنسی اشتباه گرفته میشوند.
در حالی که باز هم میگویم ما فقط یک ترنس هستیم نه بیمار. گذشته از این قوانین کشور هم با ما همراه نیست و باوجود اینکه درسال 87 بودجه جراحی به ازای هر نفر ترنس 17 میلیون تومان در نظر گرفته شده بود، همچنان 5 میلیون تومان به این افراد اختصاص داده میشود در صورتی که فقط مرحله چهارم و پایانی جراحی ترنسها 80 میلیون تومان هزینه دارد.
به این خاطر است که تأکید دارم اگر ترنسها خودشان را بپذیرند و سازگار با شرایطشان زندگی کنند و همچنین کمیتههای اشتغال، آموزش و زیرساختهای کشور هم برای ترنسکشوالها هموار شود تا به خاطر پوشش، نحوه راه رفتن، سلایق، علایق و رفتارهایشان در اماکن و نهادهای مختلف توبیخ و تمسخر نشوند، هرگز حاضر نخواهند شد زیر تیغ جراحان بروند که بعد از جراحی تمام عصبهای حسی این بچهها را از بین میبرند، یا در برخی از مراکز کشور مورد شوک درمانی و دارو درمانی قرار نمیگیرند. ارسطو بهعنوان یک ترنس باور دارد انجام عمل جراحی یک انتخاب است و یک ترنس بدون عمل جراحی هم حق زندگی دارد.
درهمینحال هادی شریعتی بهعنوان یک حقوقدان با اشاره به اینکه در مفاهیم و تعاریف حقوق کودکان، از گروهی با عنوان کودکان نامرئی یاد میشود، گفت: کودکان نامرئی را بخشی از کودکان جامعه تشکیل میدهند که به دلایل سیاسی یا امنیتی و اجتماعی در جوامع دیده نمیشوند و به حاشیه رانده و طرد میشوند. متأسفانه کودکان ترنس هم در دسته این کودکان قرار میگیرند که در جمعیت آماری جامعه به حساب نمیآیند.
همچنین در شرایطی که جامعه بخشی از افراد را سانسور میکند و قانون هم درباره حقوقشان، یا سکوت میکند یا به طور شفاف ورود نمیکند، تبعیض و از بطن آن بزه و آسیبهای اجتماعی برمیخیزد. از اینرو همین که ترنسکشوالها در جامعه بهرسمیت شناخته شوند کافی نیست بلکه لازماست قوانین مربوطه جنبه حمایتی داشته باشند نه اینکه فقط در چند ماده خلاصه شوند.
این حقوقدان برای توضیح بیشتر به ماده 939 قانون مدنی، بند 18 ماده 24 قانون حمایت از خانواده و ماده 33 آیین نامه سازمان نظام وظیفه که مربوط به معافیتهای اعصاب و روان است اشاره کرد؛ قوانین بسیار محدودی که تعیین تکلیفشان بیشتر بعد از انجام عمل تغییر جنسیت فرد است. نبود یک قانون جامع موضوع بااهمیتی است که از نگاه هادی شریعتی باعث میشود کودکان ترنس قربانی همیشگی کودکآزاری باشند.
همچنان که اگر یک کودک در مدرسه خلاف جنسیت خود لباس بپوشد یا رفتار کند، با توهین، تحقیر، آزار، توبیخ و اخراج مواجه میشود. گذشته از این اغلب مدارس هیچ شناختی از ترنسها ندارند، از اینرو رفتار این دانشآموزها را انحراف اخلاقیشان میپندارند به همین دلیل خیلی از این کودکان در مدارس، آسیبدیده و افسرده میشوند.
در موارد دیگر هم انشای قانون مشکلاتی را به وجود آورده، مانند قانونی که برای معافیت از خدمت سربازی وجود دارد و خیلی از ترنسها برای اینکه برچسب منحرف اخلاقی را نپذیرند به خدمت سربازی تن میدهند در صورتی که میدانند آسیبهای متعددی در انتظارشان خواهد بود.
حسن موسوی چلک هم که بهعنوان رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران در این نشست حضور داشت به قبل از سال 83 اشاره کرد که در ایران اطلاعات چندانی در خصوص این افراد وجود نداشت و وزیر بهداشت و درمان وقت هم اعلام کرده بود مسئولیتی در قبال درمانشان ندارند، چراکه این استدلال وجود داشت تعدادشان کم است و هزینههای درمانشان بالا، تا اینکه بهزیستی وارد عمل شد.
وی با بیان اینکه خیلی بد است یک فرد شهروند باشد اما به رسمیت شناخته نشود، از تغییر نگاه به ترنسها بهعنوان یک کار بسیار سخت یاد کرد که در سال 85 با ریتم بسیار کندی شروع شد تا حدیکه 15 سال بعد لایحه اطفال و نوجوانهای ترنس از مجلس بیرون آمد، اما با این حال از اینکه با وجود همه سختیها و مشکلاتی که هنوز ترنسها با آنها درگیر هستند، به نقطهای رسیدهایم که دور هم جمع میشویم و راجع به ترنسها صحبت میکنیم، ابراز امیدواری کرد و این وعده را داد که بخشنامه نظاموظیفه را پیگیری کند تا عنوان « مفسد و منحرف جنسی » از کارت معافیت خدمت سربازی ترنسها پاک شود.