کاهش بارندگیها شرایط خشکسالی را در اقلیم خراسان رضوی حادتر و سدها را خالی از آب کرده است.کلانشهر مشهد در تابستانی که گذشت هیچ بارشی را ثبت نکرد، روند بیبارشی حتی تا اواسط مهرماه جاری نیز ادامه داشته و تاکنون بارانی در این کلانشهر باریدن نگرفته است.
سراب نیلوفر کرمانشاه، یکی از مشهورترین جاذبههای طبیعی غرب کشور، پس از سالها برداشت بیرویه آب و خشکسالیهای پیدرپی، به طور کامل خشک شد. این دریاچه که زمانی مملو از گلهای نیلوفر آبی بود و مقصد اصلی گردشگران به شمار میآمد، اکنون تنها خاطرهای از زیباییهای طبیعی کرمانشاه باقی گذاشته است. کارشناسان محیط زیست هشدار میدهند که این وضعیت، نمونهای از بحران گسترده منابع آبی استان است و دیگر سرابها و رودخانهها نیز در خطر خشک شدن قرار دارند.
استاد پژوهشکده بینالمللی زلزله میگوید: از سال ۶۰ تاکنون مشکل نشت آب از اطراف مخزن سد پدیدار شد؛ بهنحویکه در سالهای با بارندگی معمول، حدود ۲۲۰ میلیون مترمکعب آب از چشمههای ۱۰ کیلومتری پاییندست سد خارج میشود و تنها ۱۷۰ میلیون مترمکعب آب باقیمانده ذخیرهشده در مخزن به سمت نیروگاه کلان و سد لتیان ارسال میشود.
تنها در تابستان امسال، فهرستی بلند از تالابها و دریاچههای کشور بهطور کامل خشک شدند: دریاچه ارومیه، تالابهایامدژ، حوض سلطان، دریاچه نمک، شیمبار، بختگان، گاوخونی، مهارلو، میانگران و هامون.
درصد پرشدگی سدهای امیرکبیر ۱۵ درصد، لتیان ۲۵ درصد، لار دو درصد، طالقان ۴۱ درصد و ماملو هشت درصد است. آنطور که سخنگوی صنعت آب مدعی شده، بهجز سد طالقان، بقیه سدهای تهران یا به «حجم مرده» رسیدهاند یا نزدیک به آن هستند
بحران آب ایران را نمیتوان فقط به تغییرات اقلیمی یا کاهش بارندگی نسبت داد. این بحران بیش از هر چیز، بحران حکمرانی آب است. سیاستهای کوتاهمدت، نبود شفافیت و نگاه بخشی، ما را به مرز ورشکستگی آبی کشانده است.
عصر روز جمعه که مأموران هلالاحمر شهرستان نقده با تماسی تلفنی بهسمت روستا حرکت میکنند، احتمالاً فکر میکردند قرار است سر صحنه یک تصادف حاضر شوند. اتفاقی که در آن مناطق بهدلیل جادهها و مسیرهای دسترسی غیراستاندارد پرتکرار است. اما ماجرا این نبود.
به گفته مدیرکل دفتر زمینشناسی، برای گذر از بحران ابتدا باید به سراغ بخشی رفت که بیشترین برداشت را انجام میدهد: کشاورزی. حدود ۸۰ درصد منابع آب زیرزمینی ایران در این بخش مصرف میشود.
در اصفهان، زمین زیر پای شهری تاریخی با سرعتی میانگین ۱۵ تا ۱۸ سانتیمتر در سال فرو میرود. ترکهای عمیق بر کالبد بناهایی، چون میدان نقشجهان و مسجد سید، شبیه زخمهایی است که مستقیماً بر حافظه تاریخی ایران نشسته است
این گزارش، یافتههای یک بررسی میدانی از دریاچه ارومیه را ارایه میدهد که حاکی از یک فاجعه اکولوژیک و زمینشناختی است. مشاهدات، خشکی کامل پهنه آبی، تشکیل یک بیابان نمکی وسیع و نابودی کامل زیستبوم دریاچه را تایید میکند.
ایران در گرداب خشکسالی گرفتار شده؛ جایی که تغییرات اقلیمی، برداشت بیرویه آب و سیاستهای ناکارآمد در هم آمیخته و منجر به بحران انرژی شده است. بدون تحولات اساسی در مدیریت منابع، آینده انرژی پایدار ایران در خطر است.
در حال حاضر وضعیت آب در تهران یکی از چالشهای مهم این کلانشهر محسوب میشود. با توجه به رشد جمعیت و افزایش تقاضای آب، منابع آبی تهران تحت فشار زیادی قرار دارند. به طوری که سدهای مهمی مانند سد لتیان، سد امیرکبیر و سد لار که نقش کلیدی در تأمین آب این شهر دارند به دلیل کاهش بارشها و خشکسالیهای مکرر روزهای خوبی را سپری نمیکنند.
طی نیمقرن گذشته، منابع آب تجدیدپذیر ایران از ۱۳۰ میلیارد مترمکعب (۱۳۷۳) به ۱۰۳ میلیارد مترمکعب (۱۴۰۱) کاهش یافته؛ یعنی ۲۱ درصد افت در ۳۰ سال. در همین مدت، مصرف از ۸۱ میلیارد مترمکعب به بیش از ۹۵ میلیارد مترمکعب رسیده است. این یعنی سالانه نزدیک به ۹۰ درصد منابع تجدیدشونده مصرف میشود، درحالیکه در معیارهای جهانی استفاده پایدار حداکثر ۴۰ درصد است.
ایران اکنون با بحران فرونشست در مقیاس ملی روبهروست؛از حیاط خانه شهروندی خسته در اصفهان تا مزارع مرودشت و خطوط انتقال کرمان، نشانهها یک چیز میگویند: زمین زیر پای ما دیگر مانند گذشته تابآور نیست. در این گزارش درباره ابعاد فاجعه فرونشست زمین در ایران بخوانید.
خشکسالی بیسابقه و نبود فرصتهای شغلی در روستاها، موج تازهای از مهاجرت به شهرها را رقم زده است؛ موجی که در صورت بیتوجهی، حاشیهنشینی و ناامنی غذایی را به بحران ملی تبدیل میکند
رئیس شاخه زمین شناسی فرهنگستان علوم میگوید: از دهه شصت و به ویژه پس از سال ۱۳۸۰، بیش از ۵۰ سد بزرگ و بندکوچک متعدد بر روی رودخانههایی که به دریاچه میریزند، ساخته شده است
بررسیها نشان میدهد از ۲۷ همت در نظر گرفته شده برای رفع تنش آب، حدود یکدهم یعنی کمتر از ۳ همت از این نیاز تأمین شده و بسیاری از پروژههای رفع تنش آبی تحت تأثیرعدم تأمین منابع مالی، با تأخیر در اجرا مواجهاند.
«مجموع حجم موجودی مخازن سدهای طالقان، لتیان، لار، ماملو و کرج تا ۲۵ مردادماه، به گفته سعید سلیمانیها، کارشناس اندیشکده تدبیر آب ایران به «اعتماد» حدود ۳۲۵ میلیون مترمکعب است که بیانگر درصد پرشدگی کمتر از ۱۸ درصد است. به گفته این کارشناس حدود نیمی از این حجم برای تامین آب شرب مردم استانهای تهران و البرز مناسب است.»
ارومیه تنها یک دریاچه نیست؛ آینهای است که تصویر آینده اقلیمی ایران را نشان میدهد. اضطراب اقلیمی مردم شمالغرب، پژواکی از اضطراب تمام ایرانیان در برابر خشکیدن رودها، تالابها و سفرههای زیرزمینی است
استاد پژوهشکده بینالمللی زلزلهشناسی میگوید: «کاهش سطح آب در دریاچه ارومیه، که بخشی از آن به دلیل شدت گرفتن خشکسالی است، تنش بر گسلهای فعال مجاور را افزایش داده است و به طور بالقوه باعث لرزهخیزی بالاتر میشود. به عبارتی، تغییرات اقلیمی با افزایش فعالیت لرزهای مربوط است.»