ضعف جدی نهاد نظارت در طول چند دهه گذشته موجب شده درآمد هنگفتی از محل «تجارت» با ارز ترجیحی نصیب جمع انگشتشماری از واردکنندگان بشود و بهاینترتیب سلاطین کالاهای مختلف در بازار بر امور مسلط شدهاند.
یکی از استدلالهای مدافعان حذف ارز ترجیحی ، حمایت از اقشار ضعیف از طریق «کالابرگ» است. اما این تحلیل نشان میدهد که این سیاست یک سراب تمامعیار است. چرا؟
وزیر جهاد کشاورزی اعلام کرد که ارز دولتی ۲۸۵۰۰ تومانی برنج حذف شد. غلامرضا نوری با اشاره به پیشبینیهای انجام شده، تأکید کرد که این تصمیم تأثیری منفی بر معیشت مردم نخواهد گذاشت و بازار برنج همچنان پایدار باقی میماند.
کارشناس اقتصادی هشدار میدهد که اجرای حذف ارز ترجیحی بدون طراحی سازوکارهای حمایتی و کنترل دقیق بازار میتواند موج تازهای از تورم را به همراه داشته باشد و فشار معیشتی بر اقشار کمدرآمد را بهطور قابلتوجهی افزایش دهد.
تجربه سه سال قبل اجرای این سیاست که بهای ارز ترجیحی را از ۴۲۰۰ تومان به ۲۸۵۰۰ تومان بالابرد، ثابت میکند بالارفتن قیمت ترجیحی ارز، هیچگاه به تک نرخیشدن ارز در ایران منجر نمیشود.
همزمان با تخصیص ارز به خوراک «دام و طیور»، به واردات مستقیم «گوشت قرمز»، «گوشت مرغ» و «تخممرغ» نیز ارز ترجیحی تخصیص داده شده است. با این حال، نرخ تورم نقطهای گوشت قرمز ۴۱ درصد و گوشت مرغ ۵۶ درصد اعلام شده است.
دولت در بنبست بودجهای گرفتار شده؛ تحریم و رکود تورمی درآمدها را محدود کرده و نگرانی از واکنشهای اجتماعی مانع حذف هزینههای فسادزای سیاستهای حمایتی مانند ارز ترجیحی است.
در حالی که سخنگوی دولت حذف ارز ترجیحی را تکذیب کرده، برخی نمایندگان مجلس نسبت به پیامدهای تورمی آن هشدار دادهاند. بخش خصوصی، اما از تکنرخی شدن ارز حمایت میکند.
شاید یکی از بهترین گزینههایی که دولت میتواند در شرایط جنگی به آن فکر کند، واردات دولتی کالاهای اساسی باشد. دولت نه ارز ترجیحی بدهد که بخواهد رانت ایجاد شود، و نه در این شرایط ارز را آزاد کند.
مدیرکل دفتر بازرگانی داخلی وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرد که ارز ترجیحی گوشت قرمز از تیرماه سال جاری حذف خواهد شد، اقدامی که میتواند تأثیر قابل توجهی بر قیمتها و بازار این کالا داشته باشد.
کد خبر: ۳۳۷۵۴۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۸/۲۰
در گفتوگوی اقتصاد ۲۴ با نایب رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری مطرح شد؛
یک فعال حوزه کارگری میگوید: حذف ارز ترجیحی ، طبقات فقیر جامعه را بیشتر میکند. بارها و بارها این تغییرات و شوکهای قیمتی به جامعه وارد شده و اثرش همین وضعیت فعلی است. هرکجا شدت شوکهای قیمتی بیشتر بوده، شتاب ایجاد فقر هم بیشتر شده است.
برخی کارشناسان ارز ترجیحی را ابزاری برای کنترل بازار میدانند، اما گروهی دیگر معتقدند تجربه سالهای اخیر نشان داده این سیاست ناکارآمد، پرهزینه و در نهایت به زیان اقتصاد بوده است.
یک اقتصاددان میگوید: حذف ارز ترجیحی راهکار نیست؛ راه حل اصلی این است که دولت وقتی با تحریم مواجه شد باید سراغ حذف ردیفهای هزینهای انبوهی میرفت که بیخاصیت هستند و به دلیل فشارها، به جیب مردم تحمیل شده است.
پورمحمدی: ارز ۲۸۵۰۰ تومانی به واردات برنج میدهیم تا برنج ۶۰ هزار تومانی به مردم برسد، اما قیمت آن ۱۵۰ هزار تومان میشود. هر ۱.۴ کیلو نهاده باید یک کیلو گوشت مرغ بدهد، اما این عدد به ۱.۹ کیلوگرم نهاده برای هر کیلو مرغ رسیده است.
تخلف واردات آیفون با نام شیائومی تنها به تعرفه محدود نمیشود. نرخ ارز مورد استفاده برای واردات نیز نقش کلیدی در سودآوری این تخلف دارد. طبق مقررات، گوشیهای زیر ۶۰۰ دلار از طریق مرکز مبادله ارز و با نرخ حدود ۷۰ هزار تومان وارد میشوند، در حالی که گوشیهای بالای ۶۰۰ دلار باید با ارز حاصل از صادرات و نرخ بالای ۹۰ هزار تومان وارد شوند.
حداقل دستمزد روزانه کارگران در سال جاری، براساس مصوبه رسمی شورای عالی کار، ۳۴۶هزار تومان است، دستمزدی که با کمی افزایش، در ازای یک روز کامل کار پرداخت میشود. با این حساب، این دستمزد مصوب برابر با پول ۷ نان سنگک خشخاشیست و کارگر با یک روز کار کامل، میتواند فقط نان خالی بخرد!
در روزهای اخیر گمانههایی در برخی رسانهها و میان فعالان بازار مطرح شد که احتمال جایگزینی ارز ترجیحی با «ارز ترکیبی» برای واردات کالاهای اساسی وجود دارد؛ ابهامی که موجب نگرانی درباره اثرات تورمی آن در بازارها شد و درخواست شفافسازی عمومی را افزایش داد.