در حالی که ترکیه با پروژه‌های خود به‌ویژه سد‌های متعدد در نواحی مرزی به بهره‌برداری از منابع آبی پرداخته، ایران با کمبود آب و مشکلات ناشی از عدم اجرای معاهدات گذشته روبه‌روست. سد‌های ترکیه نه تنها منابع آبی ایران را تهدید می‌کنند، بلکه ناتوانی ایران در اعمال نظارت‌های بین‌المللی و پیگیری معاهدات آبی، وضعیت را پیچیده‌تر می‌کند. در نهایت باید گفت که آب به‌عنوان یک منبع مشترک، نیازمند سیاست‌های مشترک است. اما تا وقتی که ایران به‌جای اقدامات فوری، به مذاکره‌های بی‌نتیجه دل خوش کرده باشد، سراب سیاست‌های آبی طالبان همچنان سایه خود را بر منطقه خواهد افکند.
تغییر تدریجی در رویکرد دولت‌های آسیای مرکزی در قبال افغانستان رخ داده است. در حالی که واکنش‌های اولیه دولت‌های آن منطقه به بازگشت طالبان به قدرت در سال ۲۰۲۱ با احتیاط همراه بود، کشور‌های هم مرز افغانستان، اکنون در حال تجدید نظر در استراتژی‌های خود با هدف عادی سازی روابط اقتصادی هستند. کشور‌های آسیای مرکزی و همسایگان طالبان به این اجماع نظر رسیده‌اند که آن گروه قوی بوده و بعید است به زودی ساقط شود.
مسئولان مراکز آموزش پرستاری و مامایی در افغانستان گزارش داده‌اند که رهبر حکومت طالبان با صدور فرمانی آموزش زنان و دختران در این مراکز را منع کرده است. این گزارش می‌افزاید که طبق دستور رهبر طالبان، همه مؤسساتی که در زمینه مامایی، پرستاری و علوم آزمایشگاهی آموزش می‌دهند، از ثبت نام یا آموزش دانشجویان دختر منع شده‌اند.
روز گذشته تصاویری از دیدار پدر آرزو خاوری با نمایندگان طالبان در ایران منتشر شد. آرزو دانش‌آموز پانزده ساله افغانی بود که ظهر یکشنبه ۱۳ آبان‌ماه پس از خروج از مدرسه با پریدن از پشت بام یک ساختمان مسکونی به زندگی خود پایان داد.
دادگاه طالبان در شهرستان دهدادی استان بلخ در شمال افغانستان در اطلاعیه‌ای اعلام کرد مردانی را که ریش شان از یک «قبضه» (مشت) کوتاه‌تر است، به عنوان شاهد پرونده‌هایی که در این دادگاه بررسی می‌شوند، نمی‌پذیرد.
بررسی فرهیختگان نشان می‌دهد «شریعتی»، «مطهری»، حتی «آوینی» در لیست کتاب‌های ممنوعه طالبان قرار دارند. هر کتابفروشی و کتابخانه‌ای این کتاب‌ها را داشته باشد باید جمع‌آوری کند و اگر این اتفاق نیفتد، جریمه سخت در انتظارشان خواهد بود. «برگشت به عقب»، شاید درست‌ترین توصیف برای این روز‌های مردم افغانستان باشد. لیست منتشرشده کتاب‌های ممنوعه ۴۰۰ عنوان و موضوعاتی مانند حکومت‌داری مدرن، آزادی‌های سیاسی و کثرت‌گرایی مذهبی دارد، همچنین کتاب‌هایی که شامل موضوعاتی مانند دموکراسی و حقوق شهروندی‌اند، در لیست دیده می‌شود. اما فرهیختگان به ۴۰ عنوان کتاب ممنوعه از این ۴۰۰ کتاب رسیده است. برخلاف اعلام طالبان که ان کتاب‌ها را کتاب‌های دینی و یا سیاسی عنوان کرده، کتاب‌های حوزه ادبیات هم وجود دارد و براساس اطلاعات خبرنگار «فرهیختگان» دولت طالبان ممنوعیت کتاب‌های حوزه ادبیات را در این چندسال بیشتر کرده و نظارت جدی بر این حوزه وجود دارد.
وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان به تدریج ممنوعیت پخش تصاویر موجودات زنده در رسانه‌های افغانستان را اجرایی می‌کند و تاکنون در چندین ولایت نیز محدودیت‌هایی در این زمینه اعلام شده است.
عکسی از مرز جدید ایران و افغانستان با دیوار بتنی ۴ متری که توسط نیروی زمینی ارتش ساخته شد، البته هنوز سیم خاردار و سایر تجهیزات بر روی دیوار نصب نشده است
«قرار است مشاور طالبان در امور آب، به عنوان دانشمند برگزیده جهان اسلام در دانشگاه تهران به‌عنوان «آب برای صلح» سخنران کلیدی باشد. اگر این تقدیر، پشت پرده‌ای دارد که هیچ. اگر نه، به‌دلیل مواضع ضد صلح و ضد ایرانی ایشان در دعوت تجدیدنظر کنید.» پیامی که مهدی فصیحی‌هرندی، پژوهشگر سابق مرکز بررسی‌های استراتژیک نهاد ریاست‌جمهوری در حوزه دیپلماسی آب در شبکه اجتماعی ایکس نوشت.
نتایج تازه‌ترین نظرسنجی در مورد دغدغه‌های ایرانیان نشان می‌دهد که مردم نگران محیط‌زیست و وضعیت آب در کشور هستند. این نگرانی به حدی است که در رده‌ی هفت خواسته‌ی اصلی افکار عمومی از دولت چهاردهم قرار گرفته است
امروز یارانه‌ها در ایران به جایی رسیده‌اند که مرز‌های اقتصادی را پشت سر گذاشته‌اند. آنچه زمانی قرار بود برای حمایت از مردم ایران تخصیص یابد، امروز به سبد مصرف افغان‌هایی بدل شده که بالغ بر ۱۶ هزار میلیارد تومان از یارانه نان کشور را می‌بلعند.
سد کمال‌خان بر روی هیرمند، سد پاشدان بر روی هریرود، و حالا هم سد بخش‌آباد بر روی فراه‌رود، تنها چند نمونه از پروژه‌های بلندپروازانه افغانستان هستند که هر یک به نوبه خود شرایط را برای دسترسی ایران به منابع آب مشترک، سخت‌تر و پیچیده‌تر کرده‌اند. اگر امروز وضعیت سیستان با کمبود آب و خشکسالی‌های متوالی مواجه است، آینده‌ای نه چندان دور ممکن است حتی همین میزان حداقلی آب هم برای این منطقه آرزویی دوردست شود.
از زمان استقرار «طالبان» به‌عنوان حاکمان جدید در افغانستان، برنامه‌های بلندپروازانۀ آبی در این کشور بیش‌ازپیش دنبال می‌شود. موضوعی که نه‌فقط ایران، بلکه سایر کشور‌های همسایه را هم با خطر تشدیدِ چالش‌های آبی مواجه می‌کند.
بنا به گفته کارشناسان امور تجارت، دیده شده که بسیاری از خریداران کالا‌های ایرانی در افغانستان به دلیل مشکلات پیمان سپاری ارزی و بازگشت ارز حاصل از صادرات مجبورند هم نقش خریدار داشته باشند و هم نقش صادرکننده را و همین امر مشکلاتی را برای تجارت با تاجران افغانستانی ایجاد کرده است.
منابع محلی در ننگرهار می‌گویند که مأموران امر به معروف و نهی از منکر طالبان به بازگشت‌کنندگان افغان از پاکستان در گذرگاه مرزی تورخم دستور داده‌اند که خود را مطابق «قانون شریعت» آراسته کنند.
پس از تذکر کاظمی قمی سفیر ایران در افغانستان به طالبان مبنی بر رعایت اصول دیپلماتیک، در نشست امروز اعضای کنفرانس بین المللی اسلامی به میزبانی شهرداری تهران در برج میلاد، هیئت طالبان در هنگام پخش سرود ملی ایران ایستادند و ادای احترام کردند.