چرا باید به توسعه سواحل مکران بها داد؟/ جای خالی رسانه‌ها در شناساندن ظرفیت‌های گنج نهفته ایران

ساجده رحیمی، اقتصاد۲۴ – سواحل مکران که از شرق بندرعباس تا جنوب غرب پاکستان کشیده شده است، در امتداد ساحل دریای عمان و با خط ساحلی خیره‌کننده، به عنوان چشم‌اندازی بی‌نظیر در یکی از مهم‌ترین مناطق ایران و به‌عنوان گنج نهفته ایران شناخته می‌شود.

این منطقه با دارا بودن ظرفیت‌های فراوان و موقعیت جغرافیایی ویژه از اهمیت بالایی برخوردار است. سواحل مکران علاوه بر زیبایی‌ها و جاذبه‌های گردشگری بسیار، ازنظر جغرافیایی و موقعیت استراتژیکی نیز منحصربه‌فرد است و مجاورت با مرز‌های شبه‌قاره هند و دریای عمان از جنبه‌های مختلف سیاسی، نظامی، اقتصادی و... این منطقه را بیش‌ازپیش ارزشمند کرده است به‌طوری‌که از سده ۱۵ میلادی اهمیت و جایگاه مکران همواره موردتوجه کشور‌های استعماری جهان قرار داشته و امروز نیز در صدر توجه‌های منطقه‌ای است.

مکران بیشتر از خلیج‌های امگا شکل و تراس‌های دریایی تشکیل‌شده و تنها بندر اقیانوسی کشور یعنی چابهار را در دل خود دارد. کوه‌های مریخی، روستای تاریخی تیس، تالاب صورتی، گل‌افشان، زیبایی حیات‌وحش و... تنها گوشه‌ای از زیبایی‌های منطقه را شکل می‌دهند.

مکران در حوزه‌های شیلات، کشاورزی و گردشگری ظرفیت‌های بسیار خوبی دارد و می‌تواند در زمینه‌های  اشتغال، تولید و صادرات کمک‌های بسیاری به توسعه پایدار کشور کند.

به‌طورکلی می‌توان گفت سواحل مکران در جنوب خاور ایران، به دلیل موقعیت و ویژگی‌های استراتژیک آن از منظر ژئوپلیتیکی، ژئواستراتژیکی و ژئواکونومیکی دارای اهمیت فراوانی است.

اهمیت جهانی سواحل مکران و منطقه چابهار زمانی بیشتر می‌شود که بدانیم بنادر صحار عمان و گوادر پاکستان خود را آماده می‌کنند تا سال ۲۰۵۰ جایگزین بنادر امارات و به‌خصوص جبل علی شوند. بندر دوقم عمان نیز در تکاپوی جذب سرمایه‌گذار برای تبدیل‌شدن به یک هاب توزیعی است. سواحل مکران هم در راستای توسعه قرار است با تأکید دو سند بالادستی برنامه ششم توسعه و سند مختص به توسعه سواحل مکران به مرکز تولید، صنعت، تجارت و ترانزیت تبدیل شود و امروز با سرعت و با جدیت برنامه‌های متنوع خود در حوزه‌های مختلف را پیگیری می‌کند.

اما با این‌وجود به نظر می‌رسد رسانه‌ها برای شناساندن ظرفیت‌های این منطقه برنامه خاصی را دنبال نمی‌کنند، همان‌طور که برای سایر مناطق آزاد کشور نیز برنامه خاصی دنبال نمی‌شود. درحالی‌که می‌بایست صداوسیما و سایر رسانه‌ها به‌طور منظم اهمیت سواحل مکران را برای افکار عمومی تبیین کنند و نیرو و عزمی جمعی را برای پیشبرد اهداف کشور بکار بندند چراکه تلویزیون نقش مؤثری در شناساندن ظرفیت‌ها و توانمندی‌های هر منطقه به مردم سراسر کشور دارد و می‌تواند در موفقیت یا عدم موفقیت یک طرح یا برنامه نقش به سزایی ایفا کند.

رسانه‌ها به دلیل توانایی در جذب مخاطب انبوه و مشارکت در فرآیند شکل دادن به افکار عمومی نقش فراوانی در توسعه اقتصادی و فرهنگی جامعه دارند و از زاویه دیگر آن‌ها بااطلاع رسانی درست، کمک می‌کنند که کار‌ها در مسیر درست قرار گیرد تا مدیران بتوانند برای رفع مشکلات و چالش‌ها بهترین تصمیم را بگیرند.

در حقیقت رسانه‌ها می‌توانند با تولیدات خود اعم از خبر، فیلم، عکس و... تغییرات پیش‌بینی‌شده یا حتی تغییرات ناخواسته‌ای را موجب شوند و حتی سهولت در روند اتفاقات در حوزه‌های مختلف در این مناطق را رقم بزنند و در بسیاری از حوزه‌ها به روند فعالیت‌ها کمک کنند چراکه توسعه فرآیندی است نیازمند تلاش گروه‌های مختلف و تنها با تلاش یک سازمان خاص یا یک گروه خاص به نتیجه دلخواه نخواهد رسید. لذا همه باید تلاش کنند تا منطقه مکران در شرق هرمزگان با سرعت بسیار خوبی روند توسعه خود را طی کند.

در این زمینه می‌توان از تجربیات مناطق آزاد جهان استفاده کرد برای مثال مناطق آزاد هامبورگ استفاده از صنعت خلاقیت را در اولویت قرار داده‌ است. در این مناطق بانک‌های تفکر و ایده نقش مهمی را در شناسایی و توسعه فعالیت‌های اقتصادی و تجاری آن‌ها بازی می‌کنند و یا برخی مناطق با ایجاد و رصد مراکز رسانه‌ای قوی در مناطق اقتصادی روند جذب گردشگری و پیشرفت را سریع‌تر طی می‌کنند. شهر رسانه‌ای دبی یک نمونه برای قائل شدن اهمیت برای جایگاه رسانه در توسعه اقتصادی و اجتماعی است. در حقیقت این شهر برای تقویت جایگاه رسانه‌ای امارات تأسیس و ساخته شد و از آن زمان این شهر به مرکزی برای مؤسسات مطرح رسانه‌ای، آژانس‌های خبری و ... تبدیل‌شده است.

در آخر باید گفت منطقه مکران با دارا بودن ویژگی‌های منحصربه‌فرد که موجب اثرگذاری کشور در معادلات سیاسی و اقتصادی در سطح منطقه و جهان می‌شود، موقعیت‌های ارزشمندی را برای رشد و توسعه فراهم می‌کند و توسعه این منطقه مورد تأکید مقام معظم رهبری نیز بوده و هست، با این وجود همه این‌ها نیازمند هدف‌گذاری، برنامه‌ریزی و تلاش و شناخت بیشتر است. امروز باید برنامه‌ای مدون برای حضور مکران و چابهار در رسانه‌ها تدوین شود  و با ایجاد زیرساخت‌های حوزه رسانه‌ای در این مناطق به‌خصوص در منطقه استراتژیک چابهار و سواحل مکران تعامل بیشتری با رسانه‌ها برای استفاده از نقش مؤثر آن‌ها در روند توسعه برقرار کرد، لذا در این مسیر و برای به حرکت درآمدن این چرخه، نیاز به ارتباط و تعامل دوسویه رسانه‌ها و مسئولان است.