سهام عدالت چیست؟

اقتصاد۲۴- همزمان با آزادسازی سهام عدالت این سوال در ذهن بسیاری از اقشار مختلف جامعه شکل گرفته است که این سهام چیست و چگونه به افراد تعلق گرفته است.

 

حضرت آیت الله خامنه‌ای رهبر انقلاب سه‌شنبه این هفته (۹ اردیبهشت) در ابلاغیه‌ای با درخواست دولت برای آزادسازی سهام عدالت موافقت کردند. ایشان در این ابلاغیه به سه شرط مهم برای عملیاتی کردن این آزادسازی اشاره کرده و فرموده‌اند؛ با آزادسازی سهام عدالت با رعایت امور زیر، موافقت می‌شود:

دارندگان سهام عدالت مجازند در محدوده زمانی مشخص مالکیت مستقیم سهام شرکت‌های سرمایه‌پذیر را انتخاب نمایند و به تناسب، نقش مدیریتی خود را ایفا کنند.

مقررات مورد نیاز جهت انتقال سهام به صاحبان سهام عدالت توسط شورایعالی بورس تدوین و تصویب شود. این مصوبات برای کلیه دستگاه‌های اجرایی لازم‌الاجراست.

نسبت به سهام باقیمانده در شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی، شورایعالی بورس موظف است ضمن تشویق ماندگاری صاحبان سهام در شرکت‌های مذکور، از طریق مبادی ذیربط هرچه زودتر زمینه‌ی ورود آن شرکت‌ها را در بورس فراهم نماید.

به دنبال این ابلاغیه علیرضا صالح، رئیس سازمان خصوصی سازی درباره موافقت رهبر انقلاب مبنی بر آزاد سازی سهام عدالت اظهار کرد: اولین دستاورد آزادسازی سهام عدالت با ابلاغ مقام معظم رهبری این است که مردم به ۲ گروه تقسیم می‌شوند.

به گفته رئیس سازمان خصوصی سازی مشمولان در حال حاضر می‌توانند با استفاده از کد ملی خود به سامانه سهام عدالت www.samanese.ir مراجعه کنند و سهام شرکت‌های سهام عدالت را به مالکیت خود در بیاورند.



طرح توزیع سهام عدالت در کشورمان از سال ۱۳۸۵ آغاز و بر اساس آن مالکیت بخشی از سهام تعدادی از کارخانه‌های و بنگاه‌های دولتی به گروه‌هایی از شهروندان کشورمان منتقل شد. تا پیش از این مالکان این سهام حق فروش سهام خود و دریافت سود را تا ده سال یعنی ۱۳۹۵ نداشتند.


حال برای بسیاری از جاماندگان این سهام در روز‌هایی که بازار سرمایه بیش از پیش رونق گرفته است این است که «سهام عدالت» چیست؟ و چگونه می‌توان مالکیت آن را به دست آورد؟

منظور از سهام عدالت، فروش تسهیلات بخشی از سهام شرکت‌های دولتی معین، به اقشار پایین درآمدی جامعه است. شاید به توان آن را نوعی یارانه غیر مستقیم خواند. این طرح در دولت نهم اجرایی شد و در میان طرح‌های اقتصادی دولتی در جهت بهبود رفاه و حمایت از اقشار کم‌درآمد جامعه و فقرا، بیشتر موردتوجه بوده است.

پیش از اجرایی شدن طرح سهام عدالت، روند خصوصی‌سازی در کشور به کندی پیش می‌رفت، اما ارزش سهام عدالت در همان مرحله اول دو هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان بود. در سال ۱۳۸۵ پس از شکل‌گیری تفسیر جدیدی از اصل ۴۴ قانون اساسی، دولت توانست تا ۸۰ درصد سهام کارخانه‌ها، بنگاه‌های بزرگ دولتی را به بخش خصوصی و تعاونی واگذار کند. این سهام شامل شرکت‌های بزرگ نظیر خودروسازی‌ها، فولاد، معادن، بیمه، بانک، هواپیمایی، کشتیرانی، نیروگاه‌ها، مخابرات و نفت گاز بود.

برای شروع فرآیند اختصاص سهام عدالت به اقشار مختلف جامعه، در مرحله اول افراد مشمول مشخص شدند؛ و با انجان دهک بندی ۶ دهک جمعیتی کشور از پایین‌ترین درآمد به بالا (در حدود ۴۲ میلیون نفر) مشخص شدند.

پس از مشخص شدن دهک‌های مختلف، یک شرکت دولتی به زیرمجموعه سازمان خصوصی‌سازی تحت عنوان شرکت کارگزاری سهام عدالت اضافه شد. بدین ترتیب شرکت‌های تعاونی عدالت شهرستانی در کلیه شهرستان‌های کشور به تعداد ۳۳۷ شرکت و شرکت سرمایه‌گذاری استانی در هر استان متشکل از شرکت‌های تعاونی در کلیه استان‌های کشور درمجموع به تعداد ۳۰ شرکت سرمایه‌گذاری، تأسیس شد.
مشمولان مرحله اول واگذاری سهام عدالت چه کسانی بودند؟

در مرحله اول واگذاری این سهام، سهام عدالت به برخی از افراد تحت پوشش کمیته امداد، سازمان بهزیستی و رزمندگان بیکار فاقد شغل تقسیم شد و برگه‌هایی به عنوان برگه سهام عدالت نیز به مشمولان این طرح داده شد. ارزش این برگه‌ها در ابتدا ۵۰۰ هزار تومان سهام بود که بعد به یک‌میلیون تومان افزایش یافت.
مشمولان سهام عدالت چه کسانی هستند؟

مددجویان کمیته امداد امام خمینی و سازمان بهزیستی: گروه تخفیف‌دار محسوب می‌شوند
روستاییان و عشایر: سود عملکرد سهام خود را دریافت کرده‌اند.
کارگران فصلی ساختمانی: آن‌ها هم‌سود مربوط به عملکرد سهام خود را گرفته‌اند.
گروه سایر اقشار: گروه‌های کم‌جمعیت مانند خبرنگاران، زنان سرپرست خانوار، طلاب، خادمان مساجد هستند که آن‌ها هم‌سود عملکرد خود را دریافت کرده‌اند.
گروه کارمندان و بازنشستگان دولتی، دستگاه‌های عمومی و بازنشستگان کشوری و لشکری هستند.
چگونه سهام عدالت خود را استعلام کنیم؟

افراد برای استعلام سهام عدالت خود، لازم است وارد سایت www.samanese.ir شوند و با واردکردن کد ملی و پر کردن اطلاعات شخصی، در صورت تعلق، برگه سهام خود را مشاهده کنیم:

در این برگه سهام، ۷ ردیف مشاهده می‌گردد که شامل ارزش سهام تخصیصی اولیه با توجه به بعد خانوار، مجموع مبالغ دریافت شده توسط دولت از محل سود سهام، سود پرداخت‌شده نقدی، ارزش اقساط تسویه شده، بهره‌مندی از تخفیف دو دهک اول، باقی‌مانده ارزش اولیه سهام تخصیصی، دارایی مشمول (ارزش اسمی سهام متعلق به مشمول) است.