تحریم‌ها چگونه به کم‌آبی در ایران دامن زدند؟

اقتصاد۲۴- داوودرضا عرب با اشاره به موضوع خشکسالی و کم‌آبی اظهار داشت: ما ۴ نوع خشکسالی داریم؛ طبق اعلام سازمان هواشناسی نسبت به میانگین درازمدت میزان بارش کمتر شده، طبق خشکسالی کشاورزی همان میزان کم بارش هم در زمان غیرمناسب بوده و از دسترس خارج شد، یعنی در زمان مقتضی نبوده که برای کشت دیم استفاده شود. خشکسالی هیدرولیکی هم به میزان آبخوان‌ها و مخازن زیرزمینی و سطحی مرتبط است که از این منظر هم دچار مشکل هستیم، خشکسالی نوع چهارم هم خشکسالی اقتصادی اجتماعی است یعنی ما کاری کردیم که جامعه را به آب زیاد وابسته کردیم. جایی که نباید کشاورزی می‌کردیم اقدام به کشت با الگوی اشتباه کردیم، مثلا جایی‌که نباید؛ برنج می‌کاشتیم با دست خودمان طبیعت را شکننده کردیم.

اوضاع سد‌ها و آب‌های زیرزمینی خراب است

وی افزود: امسال خشکسالی هواشناسی داریم یعنی میزان بارندگی نسبت به متوسط درازمدت خیلی کمتر است. خشکسالی کشاورزی هم داریم یعنی از ابتدای فروردین بارندگی نداشته‌ایم و رطوبت خاک و پوشش گیاهی آسیب دیده، از قدیم هم مشکلات کمبود انباشت آب‌های زیرزمینی داشته‌ایم و سد‌ها وضعیت خوبی ندارند. خشکسالی اقتصادی اجتماعی هم داریم و از الگوی کشت مناسب استفاده نمی‌کنیم، از شهرداری و چمن گرفته تا کشت محصولات کشاورزی تماما با اشکال مواجه است. مثلا پارسال ۲۰۰ هزار هکتار در خوزستان کشت برنج داشتیم و اکنون با کمبود آب دست و پنجه نرم می‌کنیم، اگر به همین رویه عادت کنیم معضل اقتصادی و اجتماعی و اشتغال خواهیم داشت.

این کارشناس حوزه آب با بیان اینکه به خاطر وضعیت نامناسب اشتغال در کشور به منابع پایه و طبیعی مثل آب و خاک فشار وارد کردیم، گفت: به تبع وضعیت نامناسب اشتغال و شرایط اقتصادی و سیاسی کشور خشکسالی نیز تشدید شده است.

وی تاکید کرد: خشکسالی یک مسئله سیستمی پیچیده است و تشدید آن به روابط خارجی، الگوی کشت، اقتصاد و فرهنگ ما مرتبط است.

بیشتر بخوانید: جای خالی دغدغه‌های محیط زیستی در برنامه‌های نامزدها

ریزگرد‌ها نزدیکند

عرب در ادامه با بیان اینکه ما امسال باید منتظر ریزگرد‌ها بخصوص با منشاء خارجی باشیم، گفت: در حوزه هیدروپالیسی ما در حوضه آبریز سیروان و عراق بالادست هستیم و در حوضه کرخه که آب وارد خوزستان و هورالعظیم می‌شود و همچنین هیرمند و هریررود پایین دست هستیم. این‌ها مسائلی هستند که دیپلماسی آبی و راه حل‌های بلندمدت را می‌طلبد.

ارتباط خشکسالی و انزوای سیاسی

وی همچنین به موضوع آب‌های مرزی و تاثیر روابط مثبت بین‌الملل اشاره و اظهار داشت: قانون بین الملل در مورد آب وجود ندارد؛ باید رایزنی کرده و توافقنامه‌های موجود را فعال کنیم، اگر لازم است توافقنامه جدیدی امضا شود این همکاری صورت گیرد، قدرت سیاسی در این موارد خود را نشان می‌دهد وقتی ببینند یک کشوری در انزوای سیاسی است هرکشوری به خود اجازه می‌دهد که زور بگوید و به ما ضربه بزند.

مراقب موجودی آب باشیم

وی با اشاره به راهکار‌های عبور از این شرایط گفت: از اقدامات بلندمدت اینکه روی خشکسالی اقتصادی و اجتماعی و الگوی کشت و آموزش مردم متمرکز شویم، آمایش سرزمین داشته باشیم، ظرفیت‌های هر منطقه را تشخیص داده و متناسب با آن توسعه دهیم، صنایع آب‌بر را کنار دریا ببریم زنجیره صنایع وابسته را از مناطق کم آب قطع کنیم، آبخوان‌ها را حفظ کنیم، جلوی برداشت از چاه‌های غیرمجاز را بگیریم، الگوی مصرف را تغییر داده یعنی ریسک را مدیریت کنیم.

عرب ادامه داد: امسال هم با برنامه ریزی و اولویت بندی مدیریت بحران داشته باشیم در استان‌ها ستاد بحران تشکیل شود، ذخایر را پایش کرده، از آلودگی و مرگ آب جلوگیری و از میزان موجودی مراقبت کنیم.

وی یادآور شد: باید در بالادست و پایین دست توزیع مشکلات آب به نسبت مناسب باشد، هرچند دیر است، اما استانداری‌ها کمک کنند تضاد بین قومیت‌ها و استان‌ها کم شود.