محمد مخبر، معاون اول رییس جمهوری کیست؟/ از تئوریسین واکسن داخلی برکت تا حاشیه‌های پسر مخبر در مدیریت هلدینگ سلامت

اقتصاد ۲۴- میرا قربانی فر : «محمد مخبر به عنوان معاون اول رئیسی معرفی شد.» به نظر نمی‌رسد دیگر کسی از این خبر نیم خطی چندان متعجب شده باشد چرا که از همان روز‌های اول که سید ابراهیم رئیسی ردای رییس جمهور منتخب را بر تن کرد نام «محمد مخبر» بسیار بیش از دیگر گزینه‌ها شنیده می‌شد. این نام آن قدر پررنگ بود که در نهایت برای پست معاون اولی رییس دولت تازه تقریبا هیچ گزینه‌ای دیگری به چشم نمی‌آمد و دیگر عجیب نیست که کسی چندان از شنیدن نام محمد مخبر تعجب نکرد.

او که مدرک کارشناسی ارشد و دکترای حقوق بین‌الملل را نیز در کارنامه خود دارد، اما مهم‌ترین پست و رده شغلی وی ریاست ستاد اجرایی فرمان امام محسوب می‌شود. ریاستی که از سال ۱۳۸۶ تاکنون آن را برعهده داشته است.

مخبر و دو پروژه، بنگاه‌های کوچک و موسسه برکت

از جمله فعالیت‌های مهم انجام شده در این ستاد هم‌زمان با ریاست مخبر، دو پروژه بوده است، اول پروژه «پشتیبانی بنگاه‌های کوچک اقتصادی برای ایجاد ۱۶۰ هزار شغل» و دومین پروژه وی نیز «تأسیس مؤسسه دانش بنیان برکت جهت پشتیبانی از شرکت‌های کوچک و متوسط دانش بنیان» است.

همین پروژه دوم البته نام محمدمخبر را در ماه‌های اخیر و حتی پیش از طرح عنوان وی بر سر زبان‌ها انداخت.

طلوع محمد مخبر

اما محمد مخبر پیش از ستاد اجرایی فرمان امام کجا بوده است؟ محمد مخبر، رئیس ستاد اجرایی فرمان امام است که از سال ۸۶ در این ستاد فعالیت می‌کند و پیش از سمت، معاونت بازرگانی و حمل و نقل بنیاد مستضعفان و ریاست هیات مدیره بانک سینا و معاونت استانداری خوزستان را در کارنامه خود به ثبت رسانده است. او همچنین پیش از فعالیت در بنیاد، در سِمت معاون اجرایی و مدیر عامل شرکت مخابرات خوزستان و مدیر عامل شرکت مخابرات دزفول مشغول به کار بوده است.

بیشتر بخوانید: محمد مخبر معاول اول رئیس جمهور شد

پدر محمدمخبر، نیز حجت الاسلام «علامه‌عباس مخبر» است که از واعظان سرشناس شهرستان دزفول است. «محمد مخبر» تحصیلات خود را در شهر‌های دزفول و اهواز گذراند؛ و سپس در مقطع دکتری در رشته مدیریت و برنامه‌ریزی توسعه اقتصادی، در مقاطع کارشناسی‌ارشد و کارشناسی به ترتیب در رشته‌های مدیریت با گرایش سیستم‌ها و کارشناسی در مهندسی برق تحصیل کرده‌است. او همچنین دارای مدرک کارشناسی ارشد و دکتری حقوق بین‌الملل است.

حاشیه‌های مخبر؛از لیست تحریم‌ تا غوغای واکسن برکت و بلوای سجاد

اولین پیوند نام مخبر با حاشیه‌ها قرار گرفتن نام وی در لیست تحریم‌ها بود. خبرگزاری رویترز در گزارشی ستاد اجرایی فرمان امام که تحت مدیریت مخبر است را «بازوی مالی» و «امپراتوری عظیم اقتصادی» توصیف کرده بود که کنترل آن در دستان رهبر جمهوری اسلامی است و این گزارش آغاز طرح نام محمدمخبر در مجامع بین المللی شد.

در ژوئیه سال ۲۰۱۰ میلادی، اتحادیه اروپا محمد مخبر را در فهرست افراد و اشخاصی قرار داد که در فعالیت‌های مربوط به موشک‌های بالستیک و هسته‌ای مورد تحریم قرار می‌گرفتند، اما دو سال بعد نام او را از آن فهرست حذف کردند.

وزارت خزانه‌داری آمریکا نیز در ۱۳ ژانویه ۲۰۲۱ محمد مخبر را تحریم کرد و به فهرست «اتباع به‌طور ویژه معین شده» (اس‌دی‌ان) اضافه کرد. استیون منوشن، وزیر وقت خزانه‌داری آمریکا پس از اعمال این تحریم نیز گفته بود که: «ایالات متحده با هدف گرفتن کسانی که ادعا می‌کنند به مردم ایران کمک می‌کنند، ولی ثروت خود را افزایش می‌دهند، ادامه می‌دهد.»
در همان زمان دولت وقت ایران هر نوع اتهام وارده به محمد مخبر را رد کرده و این تحریم‌ها را تنها برای آزار شهروندان ایرانی مطرح کرده بود.

جنجال واکسنی که نخریدیم و واکسنی که ساختیم

هر چند نام محمد مخبر در سال ۲۰۱۰ یعنی حدود ۱۱ سال پیش وارد لیست تحریم‌ها شد، اما چگونگی قرار گرفتن نام وی در لیست تحریم‌های سال ۲۰۲۱ قطعا ابعاد عجیب تری دارد. اما این تنها حاشیه مخبر در سال‌های اخیر نبوده است.

با آغاز شیوع ویروس کرونا در جهان و اعلام همه گیری جهانی این ویروس، هم زمان با بسیاری از کشور‌ها، دولت ایران نیز اعلام کرد که در پی دستیابی به تکنولوژی ساخت واکسن است و در ابتدا از خرید آن اجتناب خواهد کرد. مساله ای که در طول ماه های آخر دولت دوازدهم به پاشنه آشیل تمام عیار دولت روحانی تبدیل شد اما شاید کمتر کسی می دانست که یکی از تئوریسین های تلاش برای رسیدن به واکسن ایرانی «محمدمخبر» بوده است.

هر چند که بعدتر و با بالا رفتن میزان مرگ و میر کرونا و عدم دستیابی به موقع به واکسن در اردیبهشت ۱۴۰۰، حسن روحانی به عنوان رییس جمهور وقت خبر از دستور تهیه فوری واکسن داد، اما این حقیقت که با مشاوره‌های «محمدمخبر» به عنوان رییس ستاد اجرایی فرمان امام و تلاش وی برای رسیدن بنیاد برکت به واکسن ضدکرونا، زمان طلایی اسفند ۱۳۹۹ تا اردیبهشت ۱۴۰۰ برای خرید و تهیه واکسن‌های کرونا از دست رفت غیرقابل انکار است.

در نهایت و پس از آن که گفته شد مبلغی معادل یک میلیارد دلار توسط بنیاد برکت از سوی دولت دریافت شده است، محمد مخبر در ۲۶خرداد ۱۴۰۰ طی نامه‌ای به مقام رهبری، ورود ایران را به جمع شش کشور تولید کننده واکسن این ویروس منحوس اعلام کرد.
البته که پیش از این نامه تصاویر تزریق واکسن به «طیبه مخبر» خبرساز شده بود. تصاویری که نشان می‌داد اولین کسانی که در فاز انسانی واکسن به آنان تزریق شده فرزندان سازنده هستند و دختر محمد مخبر از اولین کسانی بود که واکسن را دریافت کرد.

حاشیه‌های پسر برای پدر

محمد مخبر، اما هر چه در سال‌های فعالیتش از حاشیه دور مانده بود و حتی تحریم اول وی پس از دو سال ملغی شده بود، اما در سال‌های اخیر گویا حاشیه او را تعقیب می‌کرد.

پس از ماجرای تحریم‌های جدید آمریکا در سال ۲۰۲۱ و ماجرا‌های واکسن کووبرکت، این بار نوبت به رسانه‌ای شدن نام فرزندان این مرد در سایه شده بود. در حالی که نام «طیبه مخبر» با تزریق واکسن کرونا گره خورد، اما نام «سجاد مخبر» برای پدر دردسرساز شد و با عنوان شدن نام پدر برای پست معاونت رییس جمهور، مساله «هلدینگ نسیم سلامت پاسارگاد» مطرح شد.

شرکت «مادر تخصصی نسیم سلامت پاسارگاد»، متعلق به بانک پاسارگاد است و خرداد ۹۴ تاسیس شد. بسیاری از بزرگان پولی بانکی کشور نیز در این مجموعه عضو هستند واعضای هیات مدیره رزومه‌های تقریبا پروپیمانی دارند.

سجاد مخبر و مدیرعاملی هولدینگ

حالا اگر در میان اعضای این هولدینگ بزرگ جست جو کنید به نام سجاد مخبر فرزند رئیس ستاد اجرایی فرمان امام و اکنون فرزند معاون اول رییس جمهور می‌رسید. البته که سجاد مخبر علاوه بر عضویت در هیات مدیره، مدیرعامل کل هلدینگ نسیم سلامت نیز هست. اما هر چه جست و جو را ادامه دهید به هیچ روزمه‌ای پیش از این سمت‌ها از آقازاده محترم دست نمی‌یابید. اما جالب‌تر این است که بدانید نسیم سلامت اوایل سال ۹۴ تاسیس شده است و «سجادمخبر» تنها دو سال پس از فارغ التحصیلی از دانشگاه به این سمت‌ها رسیده است.
اگر به پروفایل سجاد مخبر در سازمان نظام پزشکی نگاهی بیاندازید مشخص است که تاریخ فارغ التحصیلی برای ۲۷ اسفند ۹۱ است و دو سال بعد نسیم سلامت تاسیس شده است و به محض تاسیس شدن نیز مدیرعامل جوان پشت صندلی ریاست نشسته است.

البته که حاشیه‌های حول شخص سجاد مخبر به همین جا ختم نمی‌شد و حتی گفته شد که وی بدهی ۸۵ میلیاردی به بانک پاسارگاد دارد، اما در نهایت این خبر در میان سکوت عجیب و معنادار بانک پاسارگاد فعلا تکذیب شده است.

با طرح نام «محمدمخبر» به عنوان معاون اول رییس جمهور این حواشی رشد کردند، اما حامیان معاونت مخبر تقریبا تمام شایعات را بی اساس دانستند، اما طرف مقابل نیز بیکار ننشست و لیستی بلندبالا از سمت‌های مختلف سجاد مخبر در ده‌ها شرکت را عنوان کرد. این جدال حتی تا همین حالا که بالاخره نام مخبر پدر به عنوان معاون اول رییس جمهور مطرح شد نیز ادامه دارد و به نظر می‌رسد همان طور که ماجرای دختر وزیر و برادر جهانگیری (معاون اول روحانی) به راحتی فراموش نشد و از یاد نرفت این یکی نیز حالا حالا‌ها فراموش نمی‌شود و حتی احتمالا ابعاد تازه تری از آن منتشر خواهد شد.

مخبر ادامه جهانگیری یا مرد سایه کابینه

با همه حاشیه‌ها و، اما و اگر‌ها، حالا دیگر محمد مخبر به سمت معاون اولی رییس جمهور رسیده است. مردی که برای بیش از یک دهه در ستاد اجرایی فرمان امام به گفته حامیانش عامل تغییرات شگرفی بود و بنا به شهادت کارنامه اش اصرار دارد برای هر چیز خارجی معادلی داخلی و تولیدی داخلی ایجاد کند حالا در سمت اجرایی به کابینه رفته است.
محمد مخبر هم چنین ۴ کتاب در موضوعات اقتصادی نیز نوشته است و این نشان می‌دهد که او به مساله اقتصاد توجه ویژه‌ای داشته است و باید منتظر بود و دید آیا قرار است نقش جهانگیری در کابینه سید ابراهیم رییسی با مخبر احیا شود یا خیر؟ از یاد نبریم که معاون اول در دولت احمدی نژاد و با توجه به علاقه بسیار شخص احمدی نژاد به دوربین بسیار به حاشیه رانده شده بود و با حضور اسحاق جهانگیر احیا شد. حال سوال این است که مخبر با حواشی که او را در یک سال اخیر رها نکرده، می‌خواهد بازیگر نقش چندم کابینه سید ابراهیم رئیسی باشد.