ثبت تصویر خیره‌کننده از حلقه انیشتین توسط تلسکوپ هابل

اقتصاد ۲۴-تلسکوپ هابل تصویری از پدیده موسوم به «حلقه انیشتین» ثبت کرد که نمایی خیره‌کننده از عمق کیهان به دست می‌دهد.

در مرکز تصویر یک حلقه براق و تقریبا کامل به چشم می‌خورد که چهار نقطه روشن در امتداد آن پیچ خورده است و دو نقطه نورانی نیز در مرکز قرار دارند. دو نقطه اصلی در واقع دو کهکشان را به تصویر می‌کشند که نور از بین آن‌ها عبور کرده و تشکیل یک شکل دایره‌ای مانند را داده است. نقاط روی حلقه نیز اختروَش یا یا کوازار (هسته کهکشانی فعال و بسیار نورانی) هستند.

علت به وجود آمدن چنین صحنه‌ای را «همگرایی گرانشی» می‌دانند. در واقع از آن‌جا که جرم دو کهکشان پس‌زمینه بسیار زیاد است، این مسئله باعث پدیده انحنای فضا-زمان می‌شود و یا به زبان ساده‌تر نور به هنگام عبور از میان آن‌ها خم می‌شود.

انحنای نور به دلیل تاثیر گرانشی اجرام فضایی برای نخستین بار کمی پیش از عرضه نظریه نسبیت عام در سال ۱۹۱۲ توسط آلبرت انیشتین، فیزیکدان بزرگ قرن بیستم، پیش‌بینی شد. او گفته بود وقتی که نور در مسیر حرکت خود به نزدیکی اجرام بسیار سنگین کیهانی مثل کهکشان یا سیاهچاله می‌رسد، در نتیجه میدان گرانشی این اجسام منحرف می‌شود.

اگر به هنگام روی دادن این پدیده نور (که می‌تواند از یک منبع درخشان بسیار دور سرچشمه گرفته باشد)، عدسی گرانشی (در اینجا دو کهکشان) و ناظر (در اینجا تلسکوپ هابل) هر سه در یک راستا قرار گرفته باشند، آن‌گاه نور یک دور قوسی‌شکل می‌زند که به نام «حلقه انیشتین» معروف است.

نخستین حلقه انیشتین کامل حدود نود سال بعد از طرح تئوریک آن با همکاری اخترشناسان دانشگاه منچستر و تلسکوپ فضایی هابل ناسا در سال ۱۹۹۸ کشف شد.

کهکشان‌ها و سیاهچاله‌های عظیم، که به مثابه لنز‌های گرانشی طبیعی کار می‌کنند، ابزاری مفید برای کاوش نقاط دور و نزدیک جهان برای دانشمندان به شمار می‌روند. آن‌ها با تاثیری که روی مسیر نور می‌گذارند همچون یک عدسی غول‌پیکر اجازه می‌دهند که تلسکوپ‌های ناظر از فاصله میلیون‌ها سال نوری دورتر بتوانند فضای کیهانی را تشخیص دهند و با جزئیات بازسازی کنند.

این تصاویر همچنین می‌تواند به دانشمندان در یافتن و نقشه‌برداری از «ماده تاریک» کمک کند. اخترشناسان هنوز نتوانسته‌اند این ماده نامرئی و اسرارآمیز را که باعث ایجاد گرانش اضافی می‌شود و با قوانین موجود در جهان قابل توضیح نیست، دقیقا شناسایی کنند.

یورونیوز