مطالبات مردم چگونه به خیابان‌ها کشیده می‌شود؟

اقتصاد۲۴- در روز‌های اخیر، بحث متاورس و جهان‌های موازی داغ شده است. این موضوع سال‌هاست مورد توجه نویسندگان و فیلمسازان علمی تخیلی در دنیا قرار گرفته است. مساله متاورس تنها یک نمونه از آنچه در واقعیت دنیای امروز می‌گذرد است که از چشم احزاب و سیاست‌مداران و فعالان در ایران جا مانده است. اما آنچه عجیب‌تر است این است که در ایران به دلیل شکاف‌های زیادی که بین مردم و جریان‌های سیاسی پدید آمده است، گویا مردم در جهانی دیگر و جریان‌های سیاسی، در جهانی دیگر زندگی می‌کنند. به طور مشخص، در دو اعتراضات مردمی مهم ماه‌های اخیر، اعتراضات مردم اصفهان و اعتراضات معلمان، هیچ اثری از جریان‌های سیاسی در پیش بینی و هشدار نسبت به این مطالبات دیده نشد.

دغدغه‌های مردم و امضای کارزار‌های مجازی

بررسی دقیق دغدغه‌های مردم ایران، کاری دشوار است، اما به طور مثال «سایت کارزار» که از آن برای جمع آوری امضا‌های الکترونیکی استفاده می‌شود، می‌تواند معیار مناسبی برای شناسایی بعضی از این دغدغه‌ها و مسائل باشد.

مهمترین کمپین این سایت، مخالفت با طرح‌های محدودکننده اینترنت بین‌المللی و فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی است که احتمالا دغدغه تعداد زیادی از جوانان و افرادی است که از این شبکه جهانی استفاده می‌کنند. چند کارزار مربوط به وضعیت فرهنگیان در صدر کارزار‌های موفق این سایت قرار دارد. مسائلی مثل درخواست تجهیز معلمین به ابزار آموزش مجازی، درخواست اجرای رتبه‌بندی فرهنگیان و... یکی دیگر از مسائل سیاسی و اجتماعی مورد توجه کاربران این سایت است.

بیشتر بخوانید: اعتراض معلمان از تصویب طرح رتبه بندی چیست؟

همچنین مخالفت با افزایش سن بازنشستگی و افزایش سنوات تحصیلی و مستمری بر اساس میانگین سه سال آخر از دیگر موارد مطرح شده در این سایت است، مسئله‌ای که لااقل در رسانه‌های اقتصادی ایران، به اندازه کافی به آن پرداخته نشد. درخواست تجدید نظر در انتقال آب زاینده‌رود به سایر استان‌ها و تضییع حق کشاورزان اصفهان هم تیرماه امسال و ۶ ماه قبل از اعتراضات اصفهان، مورد توجه کاربران این سایت بوده، اما تا زمانی که این اعتراضات به خیابان کشیده نشد، رسانه‌ها توجهی به آن نکرده بودند.

البته در این سایت مسائل دیگری هم مطرح شده بود. مسائلی مثل درخواست افزایش حقوق سال ١۴٠١ مطابق با ضریب واقعی نرخ تورم، درخواست لغو سربازی اجباری، احتساب سابقه بیمه دوران دانشجویی یا درخواست‌های مکرر برای تعطیلی مدارس در دوران کرونا، درخواست خودداری از بستن درگاه سایت‌های فروش رمز ارز و ... که هرکدام بازتاب دغدغه قسمتی از مردم جامعه است. شاید مهمترین خواسته ثبت شده در این سایت که مورد حمایت جریان‌های سیاسی روشنفکری هم بوده است، درخواست بازنگری در قوانین مربوط به خروج زنان از کشور بوده که در نوع خود قابل توجه است.

نتایج گوگل ترند هم نشان می‌دهد مردم در این سایت، این کلیدواژه‌ها را بیشتر جستجو کرده‌اند: شب یلدا، آرمان عبدالعالی، فیلترشکن، رنگ سال، جوکر، سفرمارکت، قیمت لیر و لیگ برتر.

دغدغه‌های جریان‌های سیاسی ایران چیست؟

جریان‌ها و احزاب سیاسی و ... عموما در این مطالبات در انتهای صف قرار دارند. یعنی تنها زمانی درباره اتفاقات کف جامعه و مطالبات اقشار مختلف مردم اظهار نظر می‌کنند که این اعتراضات نمود‌های دیگری مثل حضور خیابانی پیدا کرده است. مثل حزب مردمسالاری که ۲۶ آبان در دفاع از حقوق معلمان بیانیه‌ای منتشر کرده بود.

مسائل سیاسی، گزینش کابینه و مسئله انتخابات از دیگر مسائل مهم برای جریان‌های سیاسی است. حزب اتحاد ملت اولین بیانیه دوره جدید خود را درباره نامه شورای نگهبان به علی لاریجانی منتشر کرده است.

حزب ندای ایرانیان هم به اختلاف میان وزیران اقتصادی کابینه اشاره کرده است. مجمع ایثارگران اصلاح طلب هم نسبت به ضعف وزیران پیشنهادی رئیسی هشدار داده است. البته این مسائل کلان، مهم و اثرگذار در وضعیت آینده مردم کشور هستند، اما جای خالی احزاب سیاسی در شناسایی و بازتاب دغدغه‌های روزمره مردم را در این بیانیه‌ها به خوبی می‌توان دید.

رسانه‌های حاکمیتی و مساله طرح دغدغه‌های مردمی

اگر جریان‌های اصلاح طلب و منتقد در انتهای صف قرار دارند، انبوه رسانه‌های اصولگرا در جهان موازی‌ای قرار دارند که دغدغه‌های آنان با آنچه گفته شد تفاوتی اساسی دارد! رسانه‌هایی که ادعا می‌کنند مسائل مردم را به گوش مسئولان می‌رسانند و اتفاقا به خاطر دسترسی سریع و مستقیم به مسئولان، در این قسمت (رساندن صدا) موفق‌ترند و معمولا پیگیری این مسائل با اظهارنظر مقامات قهریه مواجه می‌شود و به نتیجه هم می‌رسد.

شاید به همین دلیل است که تعداد زیادی از کمپین‌های خبرگزاری فارس، درخواست برخورد با افراد و اقشار مختلف جامعه است. برخورد با کشف حجاب در خیابان، درخواست تسریع در برخورد با سلبریتی‌ها، برکناری مهدی مهدوی کیا از سرمربیگری تیم امید، جلوگیری از کاشت ناخن در آرایشگاه‌های زنانه، برخورد با سازندگان فیلم‌های نامتعارف در سینما‌ها و برخورد با توهین‌کننده به حجاب در کلینیک دامپزشکی و ... همگی از جمله مواردی است که کاربران این سایت از مسئولان قضایی درخواست برخورد‌های جدی‌تر با آن را داشته‌اند. در واقع این سایت اصولگرا تلاش دارد این تصویر را از جامعه نشان دهد که مردم از برخورد‌های فعلی با مسائلی مثل حجاب، سینما و فضای مجازی راضی نیستند و خواستار افزایش این برخورد‌ها هستند!

برخی دیگر از مسائل مذهبی هم در این سایت دیده می‌شود. مثل عدم حضور پزشک آقا در اتاق عمل زنان و زایمان و تداخل زمان نماز صبح با پرواز‌های هواپیما. درباره بودجه ۱۴۰۰ هم با وجود اینکه برخی از چهره‌های اصولگرا از برخی جهت‌گیری‌های کلان بودجه انتقاد کرده‌اند، اما در کمپین‌های سایت فارس من تنها دو مسئله مورد توجه قرار گرفته است. رسیدگی به وضعیت اقتصادی طلبه‌های خواهر و برادر و انتقاد به حذف بودجه راهیان نور.

قلب مطالبات مردم به این مسائل از سوی برخی رسانه‌ها و افراد، باعث شده تا پیگیری مطالبات واقعی مردم به مرور از متن سیاست به حاشیه و خیابان‌ها کشیده شود. مسیری که در چند ماه گذشته شدت گرفته است و بعید نیست با این جهت‌گیری، در آینده هم این روند تشدید شود.

در جهان متورس یا جهان موازی، معلمان قدردیده‌ترین قشری هستند که با کوچکترین مطالبات آنها، حاکمیت به تکاپو می‌افتد تا برای سرمایه‌گذاری روی نسل‌های اینده خود، وضعیت معلمان را آنچنان مورد توجه قرار می‌دهد که مردم به صف می‌شوند شغل معلمی را انتخاب کنند.

در جهان موازی کشاورزان به عنوان تولیدکنندگان آنچنان مورد حمایت هستند که دولت اجازه نمی‌دهد برای تهیه کود و سم و بذر و فروش محصولاتشان به دردسر بیفتند. مشکلی به نام مدیریت منابع آبی و کم‌آبی اساسا وجود ندارد. آنجا اعتراض بر سر این است که چرا از بهترین کیفیت بذر استفاده نشده و بذر مثلا کیفیت نیم درجه پایین‌تری به کار برده شده است. زمین‌های کشاورزی با کمک دولت مکانیزه شده و هدررفت آب تقریبا به صفر رسیده است. بانک کشاورزی به جای بنگاه داری فقط به کشاورزان وام می‌دهد، نه آنکه وام‌های خود را بهره بالا برای به بساز بفروشان پرداخت کند.

در جهان موازی دولت اصلا توان و قابلیت دخالت در بورس را ندارد، چه آنکه بخواهد با فروش فلان سهم پتروشیمی یا عرضه فلان سهم پالایشگاه، به بورس جهت بدهد و ارزش سهام را دستکاری کند. ساختار بورس و اطلاعات مالی شرکت‌ها آنقدر شفاف است که به راحتی می‌توان فهمید هیات مدیره فلان شرکت چه کسانی هستند و عملکرد آن‌ها توسط رسانه‌ها و البته خود سهامداران آنچنان زیر ذره‌بین قرار دارد که امکان هرگونه دستکاری به صفر می‌رسد. در جهان موازی ده‌ها شرکت ریز و درشت خصولتی وجود ندارد که اصلا معلوم نباشد هیات مدیره آن‌ها چه کسانی است.

در جهان موازی با این حجم سرشار منابع طبیعی و نفت و گاز و معدن، آنقدر سطح رفاه مردم بالا رفته و دستمزد‌ها به میزان کشور‌های توسعه‌یافته دنیا تعیین می‌شود که دیگر قرار نیست پایان هر سال افرادی به نام نماینده کارگران با افراد دیگری به نام نماینده کارفرمایان در جلسه‌ای صوری بنشینند و بر سر میزان دستمزد چک و چانه بزنند، اما وزیر کار به هر اندازه خودش دلش خواست دستمزد را تعیین کند! در جهان موازی با این دستمزدی که مشابه سایر کشور‌های پیشرفته دنیا تعیین می‌شود، قیمت‌ها هم تعیین می‌شود، نه آنکه قیمت‌ها در پایین‌ترین سطح باشد، اما افرادی هر از چند گاهی سر صحبت را باز کنند که قیمت بنزین در ایران بر اساس فوب خلیج فارس نیست تا فضا را آماده کنند و به حیله‌های فراوان و در پستو‌های تاریک قیمت‌ها را یکشبه تعیین کنند؛ و در نهایت در جهان موازی، مطالبات مردمی نه بر اساس جهت‌دهی رسانه‌های نظامی یا حکومتی، که بر اساس طرح در رسانه‌ها و سایت‌های آزاد مشخص می‌شود. ورودی خواسته‌های مردمی به نمایندگان و حاکمان می‌رسد و آن‌ها بر پایه همین ورودی و بر اساس خواسته‌های مردم قانونی تصویب می‌کنند که بیشترین همپوشانی را نظر مردم داشته باشد. در جهان موازی شاید این حرف را نشنوید که یک نماینده بگوید اگر میلیارد نفر هم مخالف فلان طرح باشند، ما آن را تصویب می‌کنیم. همه این‌ها در جهان موازی اتفاق می‌افتد، اما شما از خواب بیدار شوید اینجا ایران است ...