خطر افزایش مهاجرت در کمین شرق کشور

اقتصاد۲۴ -یاسر فیضی در مورد تاثیرات افتتاح سد کمال خان بر اقتصاد مناطق مرزی شرق کشور اظهار کرد: یکی از دلایلی که دولت مزایایی برای مرزنشینی در نظر می‌گیرد این است که ساکنان مرز‌ها را تخلیه نکنند. این مزایا علاوه بر حرفه و شغل مرزنشینان است. وقتی سدی مثل سد کمال خان ایجاد می‌شود و آقای اشرف غنی می‌گوید آب را در برابر نفت می‌دهد، بدیهی است که بر اقتصاد دامداری و کشاورزی منطقه تاثیر می‌گذارد. پیامد این موضوع هم تشدید مهاجرت است.

وی با جدی دانستن خطر مهاجرت اضافه کرد: وقتی مردم امکان کسب درآمد نداشته باشند یا معاش آن‌ها به خطر بیافتد، به دنبال راه حل جایگزین می‌روند؛ بدون شک این راه حل مهاجرت است. مردم مناطق مرزی برخوردار نیستند، صنایع و بازرگانی چندان در این مناطق فعال نبوده و امکاناتی وجود ندارد مگر اینکه نسل جوان به شهر‌های بزرگ رفته و کار کنند.

فیضی با اشاره به پیامد‌های بعدی مهاجرت مرزنشینان گفت: بسیاری از کسانی که از مناطق مرزی مهاجرت می‌کنند وارد کار کارگری ساختمانی، کار در مرغداری‌ها و کوره‌های آجرپزی می‌شوند. در گذشته هم شرکت‌های هرمی در کلانشهر‌ها ایجاد شده بود که باعث آسیب زیادی به مرزنشینان شد.

وی افزود: مرزنشینان بعد از مهاجرت در این شغل‌ها هم وضعیت خوبی ندارند. اواخر سال ۹۹ فرزند یک یا دو ساله یکی از مرزنشینان که مهاجرت کرده بود و در یک مرغداری کار می‌کرد، توسط سگ‌های مرغداری مورد حمله قرار گرفته و فوت کرد؛ بنابراین مهاجرت آسیب‌های زیادی دارد.

رییس کمیسیون مرزنشینان اتاق تعاون ایران تصریح کرد: پیامد مهاجرت حاشیه‌نشینی در کلانشهر‌ها است که امکان بزه را افزایش می‌دهد و پیامد‌های اجتماعی زیادی هم دارد. آن وقت دولت برای جلوگیری از حاشیه‌نشینی باید هزینه زیادی کرده و بودجه در اختیار نیرو‌های نظامی، انتظامی، امنیتی و قضایی قرار دهد تا آسیب‌ها را کاهش دهد. علاوه بر این در حاشیه شهر‌ها باید امکاناتی ایجاد شود که هزینه زیادی را به دوش دولت می‌گذارد.

وی ادامه داد: اگر مردم در مناطق مرزی حداقل درآمد‌ها را داشته باشند، هیچوقت مهاجرت نمی‌کنند چراکه ارزش‌های فرهنگی خاص خود را دارند که به راحتی حاضر به تخلیه روستا و تن دادن به مهاجرت نیستند. وقتی مهاجرتی صورت می‌گیرد تنها وجه آن انتقال یک خانواده به یک شهر یا کلانشهر نیست، بلکه تبعات اقتصادی و اجتماعی زیادی دارد. برای مثال اقتصاد روستا دچار مشکل مشکل می‌شود.

وی همچنین تصریح کرد: هزینه‌های مردم هم در روستا‌ها کمتر است، شاید یک رفاه حداقلی در روستا یا شهر وجود داشته باشد، اما با آن درآمد در یک شهر بزرگتر وضعیت خوبی نخواهد داشت.

فیضی با اشاره به مشکل آب منطقه گفت: یکی دیگر از عوارض سد کمال خان این است که روند سرازیر شدن آب هیرمند، یکی از تامین‌کننده‌های اصلی آب دریاچه هامون را مختل کند و سومین دریاچه بزرگ ایران بعد از خزر و ارومیه به مرور خشک شود؛ رخدادی که معضلی جدی برای تامین آب شهر‌های بزرگ استان سیستان و بلوچستان و معضل زیست محیطی ایجاد خواهد کرد. خشک شدن هامون آسیب‌های جدی از جمله طوفان‌های شن برای مردم در هر دو سوی مرز در پی خواهد داشت.

وی در پاسخ به سوالی در مورد وضعیت منطقه سیستان خاطرنشان ساخت: سیستان الان هم با بحران کم‌آبی مواجه است، تعداد زیادی هم در این منطقه اقدام به مهاجرت کردند. در گذشته بدلیل حق‌آبه سیستان از هیرمند، رود فصلی، وجود ترسالی و نبود محدودیت‌ها، کشاورزی و دامپروری سیستان وضعیت خوبی داشت. خشکسالی‌های چندسال اخیر و اقدامات دولت افغانستان دست به دست هم داده تا کشاورزی در این منطقه آسیب ببند.

بیشتربخوانید:راه‌اندازی ۴ بازارچه مرزی توسط دولت پاکستان در مرز با ایران

رییس کمیسیون مرزنشینان اتاق تعاون ایران متذکر شد: افغانستان سد کمال‌خان در نزدیکی سیستان و سد سلما را در نزدیکی خراسان تاسیس کرده است، مسلما این موضوع مشکلات مردم این مناطق را تشدید می‌کند. الان در روستا‌های سیستان بخش‌های زیادی زیر شن رفته‌اند. مسلما با این شرایط زندگی برای مرزنشینان سخت شده است، سطح زندگی در این مناطق هم از این جهت که اقتصاد خانوار دچار مشکل می‌شود و هم اینکه امکانات حداقلی مانند شرایط آب و هوایی مناسب زندگی از بین می‌رود به شدت کم می‌شود؛ بنابراین در دراز مدت اگر نسل کنونی هم راضی به مهاجرت نشود، نسل جدید دیگر در این مناطق نمی‌ماند و مهاجرت می‌کند.

فیضی با بیان پیشنهاداتی برای مقابله با این مشکل گفت: اقتصاد سیستان و بلوچستان باید براساس شرکت‌های دانش بنیان تحول یابد علاوه بر این باید تاکید ما بر استفاده از ظرفیت‌های بالقوه و تبدیل آن به ظرفیت‌های بالفعل باشد برای مثال به جای تمرکز روی زیرساخت‌های سنگین صنعتی در حوزه هنر‌های بومی و فولکلور، میراث فرهنگی، نقوش، صنایع دستی خاص و به ویژه جاذبه‌های گردشگری تکیه کنیم.

وی با تاکید بر لزوم به کارگیری دیپلماسی فعال در این مورد اظهار کرد: با توجه به نظام حقوقی تعریف شده بین ایران و افغانستان، اقدامات وزارت خارجه در خصوص تامین حق آبه ایران، رایزنی و دیپلماسی فعال این وزارتخانه می‌تواند تهدید ایجاد سد کمال خان را به فرصت مغتنمی برای استفاده از آب آن برای کشور ایجاد کند در غیر این صورت سد کمال خان به کابوسی برای ایران و خصوصا مردم منطقه سیستان تبدیل خواهد شد.