بخت راه‌اندازی خانه‌های عفاف باز می‌شود؟

اقتصاد ۲۴- انتشار یک آگهی که متعلق به استان گیلان بوده، دوباره بحث راه‌اندازی خانه‌های عفاف را داغ کرده، ماجرایی چیزی نزدیک به ۲۰سال قدمت دارد و هنوز به سرانجام روشنی نرسیده. در زیر نگاهی به سابقه‌ی این قصه‌ی پر افت و خیز داشته‌ایم.

بحث ازدواج موقت یا همان صیغه در حدود سال ۱۳۷۰ با سخنان علی اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس جمهوری وقت که صیغه را به عنوان راهکاری برای مقابله با معضلات جنسی جوانان مطرح کرده بود، آغاز شد، ولی این بحث به علت مخالفت‌های سنگینی که پیش آمد برای بیش از یک دهه به حاشیه رفت. در سال ۱۳۸۱ نیز با طرح راه اندازی خانه عفاف بالا گرفت که بعد اعلام شد طراح آن دستگیر شده و خود سابقه منکراتی داشته است. بار دیگر در سال ۱۳۸۶ مصطفی پورمحمدی، وزیر کشور خواستار رواج "صیغه" (با عنوان ازدواج موقت) با هدف "جلوگیری از شیوع فساد در جامعه" شد.

بعدا غلامحسین الهام سخنگوی دولت آن زمان اعلام کرد "سخنان اخیر وزیر کشور درباره ازدواج موقت، از جایگاه یک روحانی بوده است و نظر دولت نیست. این امر مربوط به دولت به عنوان قوه مجریه کشور نیست. "همچنین در لایحه حمایت از خانواده که موجب می‌شد متعه مثل ازدواج اول بدون هیچ محدودیت و کنترلی رایج شود، بحث‌های زیادی پیش آمد و سرانجام این لایحه برای بررسی و رفع اشکالات آن از دستور کار مجلس خارج شد. علاوه بر این وب گاه‌هایی نیز در اینترنت برای ترویج صیغه و آشنا کردن داوطلبان با یکدیگر ایجاد شده است.

انتقادات بر صیغه بر پایه مواردی، چون ایجاد تبعیض‌های اجتماعی و حقوقی علیه زنان، مغایرت با اسلام، "کلاه شرعی" بودن برای روسپی گری، رواج بیماری‌های آمیزشی مانند ایدز، نقض حقوق کودک حاصل از صیغه، ازهم پاشیدن خانواده‌ها است. از نظر فرهنگی، در جامعه ایران بسیاری "صیغه" را نوعی "کلاه شرعی" برای روسپی گری می‌دانند. روسپی گری در ایران جرم بوده و مجازات شلاق دارد، اما خواندن یک متن صیغه از جانب عاقد، آن را شرعی می‌کند. منتقدان معتقدند که صیغه موجب ایجاد تبعیض‌های اجتماعی و حقوقی علیه زنان می‌شود.

زیرا در قوانین "صیغه" منافع مرد بر منافع زن برتری دارد و می‌افزاید: "در این جا فقط لذت جنسی مرد در نظر گرفته شده است نه زن. همچنین ازدواج موقت موجب نقض حقوق زنان می‌شود، زیرا در ازدواج موقت، زنان از مردان ارث نمی‌برند و مرد ملزم به پرداخت نفقه نیست. مخالفان معتقدند اغلب مردان متاهل برای صیغه اقدام می‌کنند که این امر موجب فروپاشی خانواده‌ها می‌شود.

یکی دیگر از مشکلات مربوط به کودک این است که از آنجا که ثبت صیغه الزامی نیست، زنانی که باردار می‌شوند، نمی‌توانند ثابت کنند بچه از شوهر موقت است. چنان که طبق اعلام نماینده قوه قضائیه، تعداد زیادی پرونده در دادگاه‌ها وجود دارد که بعد از بارداری زن، مرد خود را پنهان کرده است و یا بچه را انکار می‌کند. عده‌ای از مخالفین مسلمان، دلیل مخالفت خود نسبت به ازدواج موقت را، "نسخ به آیات قرآن" ذکر می‌کنند و معتقدند که ازدواج موقت به استناد تعدادی از آیات قرآن منسوخ است.

از جمله اینکه زن در ازدواج موقت زوجه نیست برای آنکه از شرایط زوجیت این است که ارث ببرد و بتوان او را طلاق داد و در آن لعان و ظهار جاری شود و دارای عده باشد و حق نفقه داشته باشد و حال آنکه هیچ یک از این شرایط در ازدواج موقت نیست و از تمام شوون زوجیت محروم است. همچنین ازدواج موقت ارث ندارد و زوجه دائم ارث دارد و با توجه به ارث زوجین، چون در ازدواج موقت زوجین از یکدیگر ارث نمی‌برند، پس قرآن ناسخ آیه ازدواج موقت است.

علاوه بر آن، چون ازدواج موقت طلاق ندارد و طلاق هم از لوازم زوجیت است پس متعه زوجه نیست و، چون زوجه نشد، آیه طلاق ناسخ آیه متعه می‌باشد در صورتیکه اگر متعه زوجه بود، باید بتوان آن را طلاق داد و حال آن که در ازدواج موقت طلاق ندارد.