مذاکرات احیای برجام؛ بنت و بایدن شاخ به شاخ می‌شوند؟

اقتصاد ۲۴-یوسی ورتر در هآرتص چاپ تل آویو نوشت: یائیر لاپید، وزیر امور خارجه‌ی اسرائیل به همراه بوریس جانسون، نخست وزیر بریتانیا در جشن حنوکا در خیابان داونینگ شمع روشن خواهند کرد. آن‌ها آشنایان قدیمی هستند، از زمانی که جانسون نماینده مجلس بود و لاپید یک شخصیت رسانه‌ای به شمار می‌رفت. در همین روز، مذاکرات هسته‌ای بین قدرت‌های جهانی و ایران در وین از سر گرفته می‌شود. احتمالاً دیدار لاپید و جانسون فراتر از صحبت در مورد آداب و رسوم «حنوکا» (یک عید یهودی) خواهد بود.
به گزارش «انتخاب»؛ در ادامه این مطلب آمده است: وزیر اسرائیلی ممکن است این را تأیید نکند، اما در واقع هدف از سفر او متقاعد کردن جانسون و در روز بعد، امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه برای تحت فشار گذاشتن آمریکایی‌ها به منظور حفظ تحریم‌هایی است که در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ تشدید شده بود.

بیشتر بخوانید: چرا احیای توافق هسته‌ای ایران سخت‌تر از آن چیزی است که به نظر می‌رسد؟

لاپید این مقامات را ترغیب خواهد کرد که به بایدن بگویند که خطاب به مقامات تهران متذکر شود: تا زمانی که یک توافق نامه واقعی و محکم و بدون خلا امضا نشود، هیچ کاهشی در تحریم‌ها ارائه نخواهد شد.
قرار بود مذاکرات در وین، کم و بیش به بازگشت به توافقی منجر شود که دولت باراک اوباما و طرف‌های دیگری در سال ۲۰۱۵ با تهران منعقد کردند. جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده، راه متفاوتی را در ارتباط با توافق در پیش گرفته که آن را می‌توان رویکرد کمتر برای کمتر نامید. در این روش، تا حدودی از تحریم‌های ایران کاسته می‌شود و در عوض تهران برنامه هسته‌ای خود را به تاخیر خواهند انداخت. بنت و لاپید و همچنین بنی گانتز، وزیر دفاع که تا دو هفته دیگر راهی واشنگتن خواهد شد، می‌گویند که این اتفاق نخواهد افتاد. ایرانی‌ها امتیازات را کسب خواهند کرد و به پیشروی ادامه می‌دهند.

مذاکرات هسته‌ای چالشی پیچیده برای رهبری دیپلماتیک و امنیتی اسرائیل است. موضع سنتی اسرائیل، در صورت عدم وجود بسته جامع ممنوعیت روی میز، فراتر از تاخیر در برنامه هسته‌ای تهران، هرگونه مذاکره را منتفی می‌داند.

در بخش امنیتی، وضعیت حتی پیچیده‌تر است. اکثر مقامات در طول سال‌ها از توافق برجام حمایت کردند. آن‌ها آن را جایگزینی بدن در بین بدترین‌ها می‌دیدند. پیش از تجدید مذاکرات، آویو کوچاوی، رئیس ستاد ارتش که برخی جاه طلبی‌های سیاسی را نیز به او نسبت می‌دهند، برای اعلام موضع خود و مخالفت نیرو‌های دفاعی اسرائیل در قبال هر نوع توافق جدید، عجله کرد. همانطور که آمریکایی‌ها می‌گویند، تفاوت بین مواضع گانتز و بنت را قطعاً می‌توان مانند روز روشن تشخیص داد. اما هنوز مشخص نیست که لاپید کجا ایستاده است و چه موضعی دارد. آن‌ها در مورد هدف کلی مبنی بر جلوگیری از یک توافق بد که پر از حفره است و ایجاد یک گزینه نظامی با یکدیگر اختلاف نظر ندارند. اما در مورد محدودیت‌های گفتمان، همکاری و نحوه‌ی گفتگو با آمریکایی‌ها با یکدیگر متفق القول نیستند.

بیشتر بخوانید: پیام اسرائیل به رابرت مالی: رفع تحریم‌ها علیه ایران اشتباه است

گانتز در کنفرانس هاآرتص گفت که از توافقی که «بهتر و قوی‌تر» باشد، حمایت خواهد کرد. توافقی که توانایی‌های هسته‌ای ایران را رد می‌کند و در عین حال بازرسی و نظارت مؤثر بر سایت‌های هسته‌ای را بازمی‌گرداند. او خاطرنشان کرد که در حال حاضر چنین شرایطی وجود ندارد. اظهارات بنت چندان واضح نبود. آویگدور لیبرمن، وزیر دارایی که مانند بنت در گذشته به عنوان وزیر دفاع فعالیت می‌کرد، این هفته در اظهار نظری و گفت: در عرض پنج سال، ایران یک قدرت هسته‌ای با توانایی اثبات شده خواهد بود.

لیبرمن ظاهرا دارد چیزی را بلند فریاد می‌زند که بنت جراتش را ندارد بگوید.

بنت قید و بند‌هایی دارد. با توجه به ایدئولوژی و پایگاه انتخاباتی کوچکش و اجماع عمومی علیه توافق، او واقعاً آزادی عمل ندارد. او نمی‌تواند سکوت کند، رقبایش از سمت راست به او حمله خواهند کرد. اما او در گفتگوی خصوصی خود در بخش مسکونی کاخ سفید در اواخر ماه اوت به جو بایدن قول داد که یک کمپین عمومی علیه دولت آمریکا راه اندازی نکند و در کنگره علیه رئیس جمهور اقدامی انجام ندهد. او گفت که موضع اسرائیل را بیان خواهد کرد و کار عملی از طریق مجاری دیپلماتیک انجام خواهد شد. بایدن از این موضوع قدردانی کرد.

بیشتر بخوانیذ: تاخیر در مذاکرات نفعی برای ایران ندارد

بنت نمی‌تواند از توافق حمایت کند، اما می‌تواند ارتفاع شعله‌های آتش را در روابط اسرائیل و آمریکا تنظیم کند. با این حال باید دقت داشت که نه ساخت و ساز در مناطق، نه عملیات نظامی در نوار غزه، نه کنسولگری آمریکا در بیت المقدس شرقی بلکه مذاکرات هسته‌ای ایران است که پتانسیل اولین درگیری واقعی بین اورشلیم و واشنگتن را دارد.

در مثلث بین وین، واشنگتن و اورشلیم یک بازی دو نفره جریان دارد. از یک طرف سخنان تند علیه هرگونه توافقی مطرح می‌شود. در عین حال، فعالیت‌های شدیدی برای تأثیرگذاری بر محتوای توافق وجود خواهد داشت. در این مورد، بایدن در مقابل دولت کنونی اسرائیل، قدری بردباری نشان خواهد داد. البته این اقدامی خواهد بود که بیشتر به دنبال دستیابی به منافع داخلی بود تا تأثیرگذاری بر آمریکایی ها. شرایط اکنون طوری شده است که دو طرف علناً با یکدیگر دعوا و در خفا آشتی می‌کنند.

یک منبع عالی دولتی در این هفته به من گفت که بحث عمومی درباره میراث واقعی بنیامین نتانیاهو در مورد برنامه هسته‌ای ایران آغاز خواهد شد. من پرسیدم این میراث چیست؟ او پاسخ داد: یک بلوف بزرگ.

نتانیاهو سال‌های طولانی، آقای مسئله ایران بود. ماشین روابط عمومی پیچیده‌ای که او در اختیار داشت و به ویژه توانایی‌های اثبات شده اش در این زمینه، تصویری را ایجاد کرد که به دست آوردن آن، برای سایر سیاستمداران دشوار بود. ایهود باراک، ایهود اولمرت و البته روسای سازمان‌های جاسوسی و اطلاعاتی نیز که از آن زمان بازنشسته شده‌اند، کار‌های خوبی انجام دادند. اما همیشه یک نخست وزیر و مخالفانی وجود داشتند که می‌گفتند، تاریخ انقضای این تلاش‌ها به سرعت در حال نزدیک شدن است.

بیشتر بخوانید: آمریکا و اسراییل نیروی مشترک سایبری تشکیل دادند

ورود بنت به دفتر نخست وزیری در ژوئن گذشته او را با این مطالب آشنا کرد. او برای حدود پنج هفته به بازبینی در سیاست‌ها پرداخت، یک بررسی مجدد از سیاست اسرائیل در مورد ایران انجام شد که طی آن ساعت‌ها و تقریباً هر روز درباره‌ی ایران بحث می‌شد.
بنت نتایج خود را در بیانیه‌ای بیان کرد و گفت: از شکاف بین لفاظی و اعمال شگفت‌زده شدم. بین این جمله که "ما هرگز اجازه نمی‌دهیم ایران هسته‌ای شود" و میراثی که دریافت کرده‌ایم، فاصله نگران‌کننده‌ای پیدا کردم. اشتباهی که ما بعد از ۲۰۱۵ مرتکب شدیم، تکرار نخواهد شد. "

از منبعم پرسیدم که منظور او از "یک بلوف بزرگ" چیست؟ او مثالی زد و گفت: در نیم سال آخر دوران نتانیاهو، بین ژانویه تا ژوئن سال جاری، ترامپ کنار رفت و یک دولت دموکرات روی کار آمد. ایرانی‌ها دیگر هراسی از حمله نداشتند. پا روی گاز گذاشتند و با سرعت تمام به سمت بمب جلو رفتند. سپس برای ما روشن شد که تحریم‌های ترامپ نتیجه مورد انتظار را به بار نیاورده است و خروج آمریکا از توافق نه تنها وضعیت عینی را بهبود نمی‌بخشد بلکه حتی آن را بدتر می‌کند. در آن دوره‌ی حساس، استراتژی اسرائیل نسبت به وضعیت جدید مجدداً تنظیم نشد. بلکه استراتژی قبلی ادامه یافت.