بررسی واکنش‌ها و تحولات طرح صیانت

اقتصاد۲۴- دنیای امروز دنیای کلیدواژه‌هاست. دوره و زمانه‌ای که سطور بلند با منطقی پیچیده کنار هم می‌نشستند تا روایتی درگیرد، سرآمده و حالا این واژگان و نهایتا عبارات مختصر و کوتاهند که در امتداد یک «هشتگ» قرار می‌گیرند و نهایتا با یکی، دو «زیرخط» به هم زنجیر می‌شوند تا زنجیره روایت‌های جهان امروز را تکمیل کنند. دنیا و اوضاعی که البته ساختار و بافتار خاص خود را دارد که از جمله ویژگی‌هایش تکثر و چندصدایی است و به همین یک دلیل، تصور تحقق هر آن نقشه‌راه و راهبردی که به منظور «یکدست‌سازی» تدوین و تهیه شده باشد، خیالی باطل است و محکوم به شکست! چه این یکدستی را در جامعه متصور شویم و چه خیال یکدستی حاکمیت را در سر داشته باشیم، باید بدانیم که راه به جایی نمی‌بریم و درست همان لحظه‌ای که به خیال‌مان همه عناصر ناهمرنگ و متفاوت را حذف کرده و امور را یکپارچه تحت اختیار گرفته‌ایم، فرسنگ‌ها از واقعیت فاصله داریم و اگر این فاصله را کم و کمتر کنیم، وقتی از نزدیک و نزدیک‌تر به آنچه دورادور، یکدست و یکپارچه به نظر می‌رسد، خیره شویم، تفاوت و ناهمگونی است که بیش و بیشتر به چشم می‌آید.

آنچه از حوالی صبح سه‌شنبه تا دقایقی پیش از نیمه‌شب در ساختمان هرمی‌شکل میدان بهارستان رقم خورد، اثبات مجدد همین نکته بود که سیاست و سیاست‌ورزی از آنجا که عرصه تعقل و کار فکری انسانی است، همواره میدان رویارویی دیدگاه‌ها و سلایق رنگارنگ و گوناگون است. زمانی که مجلسِ به ظاهر یکدست و یکپارچه یازدهم سخت سرگرم رسیدگی به لایحه بودجه سال آینده بود و گروهی از نمایندگان به‌رغم تصریح آیین‌نامه داخلی مجلس بر منع برگزاری هرگونه جلسه کمیسیونی در «فصل بودجه»، در کمیسیون مشترک ۲۳ نفره رسیدگی به طرح صیانت تشکیل جلسه داده و با ۱۸ رای موافق و یک رای مخالف، کلیات این طرح جنجالی و بحث‌انگیز را تصویب کردند، اما خیلی زود دریافتند که باز گز نکرده بریده و هنوز ساعتی نگذشته، بیش از ۵۰ نماینده به آن یک مخالفِ درون کمیسیون پیوسته و می‌خواهند مصوبه خلاف آیین‌نامه کمیسیون مشترک در تصویب کلیات طرح صیانت ملغا و کلیت بحث به صحن علنی پارلمان ارجاع شود. مخالفانی که در حالی از درون همین مجلس به ظاهر یکدست، مخالفت‌شان را با طیف تندروی حامی طرح صیانت علنی و آشکار کردند که هر چه به ساعات پایانی شامگاه سه‌شنبه و بامداد چهارشنبه نزدیک می‌شدیم، بر تعدادشان افزوده و تعداد امضا‌هایی که در مسیر این ابراز مخالفت به ثبت می‌رسید، بیشتر و بیشتر می‌شد.

امضا‌هایی که خیلی زود از مرز یکصد امضا گذشت و در حالی صبح چهارشنبه به ۱۳۰ امضا رسید و تا پیش از شامگاه چهارشنبه به ۱۶۰ امضا رسید تا در مقابل ۱۸ رای موافق تصویب کلیات طرح صیانت قرار گیرد. ۱۶۰ نفر از نمایندگان عمدتا اصولگرای مجلس یازدهم قد علم کرده و اعلام کنند که مخالف این مصوبه و روندی هستند که در مسیر برگزاری نشست روز سه‌شنبه کمیسیون مشترک و اخذ رای از اعضای این کمیسیون ۲۳ نفره طی شد. مسیری که بنا بر نقشه‌راه پایداری‌های پارلمان برای طرح صیانت و وضعیت اینترنت در کشور طراحی شده بود و حالا برخی نمایندگان همین مجلس یکدست اصولگرا نیز همراه با بسیاری از نیرو‌های سیاسی غیراصولگرای بیرون پارلمان و جمعیتی بزرگ از شهروندان نسبت به آنچه پایداری‌ها در سر دارند، معترض شده و این طیف تندروی اصولگرا را به سیاسی‌کاری متهم می‌کنند. نکته‌ای که البته «غلامرضا نوری‌قزلجه» نیز در گفت‌وگویی با «اعتماد» به آن اشاره کرده، اما در شرایطی که واکنش‌ها به مصوبه بحث‌انگیز روز سه‌شنبه کمیسیون مشترک رسیدگی به طرح صیانت، به مراتب گسترده‌تر و متعددتر از این اعلام موضع «رییس فراکسیون اقلیت مجلس یازدهم» است، با استناد به آن ۱۶۰ نماینده‌ای که مخالفت‌شان را علنی کرده‌اند، باید بگوییم که طیف اقلیت، همین طیف پایداری است و اکثریت مجلس در اختیار گروهی از نمایندگان است که دست‌کم در این فقره، با اکثریت جامعه همراه و هم‌نظرند!

بیشتر بخوانید: چرا طرح صیانت غیرعلنی تصویب شد؟ / منتقدان تصویب ۲۰ دقیقه‌ای برجام، طرح صیانت را ۱۰ دقیقه‌ای تصویب کردند

اصلاح‌طلبان بیانیه می‌دهند!

درحالی که روز گذشته همزمان با اعتراض گسترده کاربران شبکه‌های اجتماعی و بسیاری نیرو‌های سیاسی اصلاح‌طلب و میانه‌رو و البته بخشی از جناح راست و جریان اصولگرا نسبت به مصوبه کمیسیون مشترک رسیدگی به طرح صیانت، برخی احزاب اصلاح‌طلب همچون دو حزب اتحاد ملت و ندای ایران در بیانیه‌ای ضمن اعتراض به این مصوبه، خواهان لغو آن شده و ازجمله حزب اتحاد ملت، با استناد به «نامه‌ای که در مردادماه گذشته با امضای دبیرکل این حزب برای وزیر کشور ارسال شد»، از مسوولان دولتی خواسته که «طبق قانون، امکان برگزاری تجمع اعتراضی و ابراز مخالفت علنی با طرح صیانت را در فضایی آرام و مناسب برای عموم فراهم کنند»، آنچه در اردوگاه اصولگرایان رقم خورد، جالب‌تر و البته از جهاتی عجیب بود. چنانکه همزمان با حمایت قابل تصور برخی رسانه‌ها و طیف‌های منتسب به جناح راست همچون خبرگزاری فارس و روزنامه همشهری، متعلق به شهرداری تهران و همین طیف‌های تندروتر جریان اصولگرا که پایداری‌ها باشند، رسانه‌هایی از جمله روزنامه صبح‌نو که به‌طور غیررسمی به رییس مجلس و شهردار اسبق تهران نزدیک است، به شدت نسبت به آنچه در کمیسیون مشترک رسیدگی به طرح صیانت رقم خورد، انتقاد کرده است.

موافقت فارس، مخالفت تسنیم.

اما آنچه حتی فراتر از این محل تامل بود، رویکردی بود که خبرگزاری تسنیم در این راستا پیش گرفت. خبرگزاری که به برخی نهاد‌ها نزدیک است و به وضوح مواضعی اصولگرایانه دارد و درحالی برخلاف مشی و رویه‌ای که خبرگزاری فارس پیش گرفته، منتقد و معترض طرح صیانت است که میزان و شدت اعتراضات این خبرگزاری بعضا از برخی رسانه‌های اصلاح‌طلب نیز بیشتر است. تسنیم همچنین در حالی در این مدت، در گزارش‌ها و یادداشت‌هایی تحلیلی همچون آنچه صبح دیروز با تیتر «هزینه‌تراشی برای کشور با تصویب طرح شتاب‌زده صیانت» نوشت که این طرح «ابعاد پنهانی» دارد که «اعتماد عمومی را دچار خدشه می‌کند» و بر این اساس تصریح کرد که «عقلای مجلس و دولت باید جلوی تحمیل خسارت به «اعتمادِ عمومی» را بگیرند» که در مطلبی دیگر نیز با تاکید بر اینکه برخورد مجلس‌یازدهمی‌ها با موضوع مهم «فضای مجازی»، به‌واقع «هیچ نسبتی با تدبیر ندارد»، به نمایندگان مجلس پیشنهاد کرد که طرح را مسکوت بگذارند و دست از سر این موضوع بردارند تا دست‌کم هزینه‌ای مضاعف برای نظام ایجاد نکنند. اما شاید نمود آشکارتر مخالفت این خبرگزاری را بتوان در سرعت عملی جست‌وجو کرد که تسنیم در انتشار اخبار مربوط به جمع‌آوری امضا برای ملغا کردن مصوبه کمیسیون مشترک در دستورکار قرار داد.

حال آنکه همزمان خبرگزاری فارس با انتشار نظرات پایداری‌های عضو کمیسیون مشترک همچون بیژن نوباوه‌وطن، «صدور اطلاعیه اداره قوانین در مورد مصوبه کمیسیون مشترک» را «خلاف قانون» خواند. خبری که خبرگزاری تسنیم شامگاه سه‌شنبه و پیش از خبرگزاری‌ها و پایگاه‌های خبری-تحلیلی اصلاح‌طلب روی خروجی خود فرستاد و تیتر زد: «معاونت قوانین مجلس رای‌گیری طرح صیانت را فاقد اعتبار دانست + سند»؛ سندی که در واقع متن نامه معاونت قوانین مجلس بود و تسنیم با انتشار آن و تاکید بر «غیرقانونی بودن» مصوبه کمیسیون مشترک رسیدگی به طرح صیانت نتیجه‌گیری کرد: «پس به علت تخلف از مفاد صریح قانون، تصمیم‌گیری شتاب‌زده امروز عملا باطل می‌شود!»

تصمیم‌گیری هیات رییسه در زمانی نامعلوم.

اما در ادامه فارغ از اعتراضات گسترده بیرون پارلمان، جلال رشیدی‌کوچی که به عنوان یکی از اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در کمیسیون مشترک رسیدگی به طرح صیانت حاضر است و پس از ابراز مخالفت صریح در صحن کمیسیون، در حالی که دیروز از حملات متعدد به صفحه اینستاگرامش خبر داد و گفت که به همین دلیل قادر نیست برخلاف اعلام قبلی در لایو اینستاگرامی در تشریح دلایل مخالفتش اظهارنظر کند، در یک گفت‌وگوی مختصر با شبکه خبر که در حاشیه برگزاری نشست علنی مجلس و در ساعاتی انجام شد که هنوز تعداد امضا‌های نامه نمایندگان مخالفت طرح صیانت به ۱۶۰ امضا نرسیده و روی مرز ۱۳۰ امضا قرار داشت، گفت: «رییس مجلس جلسه کمیسیون مشترک بررسی طرح صیانت را غیرقانونی خوانده است.» او با بیان اینکه «اصل طرح صیانت هنوز ابطال نشده، بلکه رای‌گیری که دیروز انجام شد، باطل است»، توضیح داد: «رای‌گیری کمیسیون مشترک طرح صیانت از فضای مجازی براساس نظر معاونت قوانین مجلس خلاف آیین‌نامه داخلی مجلس شناخته شده است.»

همچنین در حالی که احمدحسین فلاحی، از پایداری‌های موافق طرح صیانت در کمیسیون مشترک، در گفت‌وگویی به پایگاه خبری-تحلیلی «دید‌بان ایران»، مخالفان را «انسان‌هایی ناآگاه و بی‌اطلاع» توصیف کرده و با تاکید بر عدم ابطال طرح صیانت و بدون اشاره به ابطال رای‌گیری در این مورد، گفت که «طرح صیانت را به تصویب رساندیم تا آبان ۹۸ دیگری رخ ندهد»، خبری هم در فضای مجازی منتشر شد که از برگزاری نشست شامگاه چهارشنبه هیات رییسه مجلس به منظور تصمیم‌گیری در این رابطه حکایت داشت. خبری که البته درحالی با اطلاعیه یک سطری اداره اخبار مجلس تکذیب شد که درواقع منبع این خبر سخنگوی هیات رییسه مجلس بود که به ایسنا گفته بود: «هیات رییسه در جلسه‌ای این موضوع را بررسی خواهد کرد که آیا این ایراد‌های معاونت قوانین مجلس به مصوبه کمیسیون مشترک وارد است یا خیر و نظر نهایی‌اش را در مورد درستی یا نادرستی آن اعلام می‌کند.» به این ترتیب می‌توان نتیجه گرفت که احتمالا آنچه ازسوی اداره اخبار تکذیب شده، صرفا مربوط به زمان برگزاری این نشست هیات رییسه بوده، نه احتمالا نفس برگزاری این نشست.

رویکرد دوگانه در حاکمیت یکدست

این در حالی است که ابراهیم رییسی به‌رغم مطالبه گسترده کاربران شبکه‌های اجتماعی مبنی بر ورود به این پرونده و ممانعت از اقدامات طیف اقلیت منتسب به جبهه پایداری در مجلس علیه خواست عمومی شهروندانی که ماه‌هاست در این رابطه اعلام اعتراض کرده و حتی در کارزاری مجازی با بیش از یک میلیون امضا، بر این مخالفت تاکید کردند، از اظهارنظر صریح در این رابطه خودداری کرده است. رییس دولت سیزدهم در حالی در نشست روز گذشته هیات دولت درباره «اینترنت امن» صحبت کرد و وزیر ارتباطات را مکلف کرد که «اینترنت پرسرعت و باکیفیت برای مردم تهیه کند» که ایرنا، خبرگزاری رسمی دولت جمهوری اسلامی ایران همچون خبرگزاری فارس، در تایید نظرات نمایندگان منتسب به جبهه پایداری و موافقان طرح صیانت مطالبی را روی خروجی فرستاده است. آن هم در حالی که مواضع برخی نمایندگان و نیرو‌های سیاسی و البته رسانه‌های نزدیک به محمدباقر قالیباف متفاوت است و از مخالفت با طرح صیانت حکایت دارد. حکایت اختلافی آشکار درون جریان اصولگرایی که البته همچنان باقی است!