ایران شرکای تجاری‌اش را از دست می‌دهد؟

اقتصاد۲۴- چین در مراحل پایانی سرمایه‌گذاری در بزرگ‌ترین پروژه LNG و توسعه میادین گازی قطر قرار دارد. بسیاری از فعالان حوزه انرژی نسبت به عواقب این همکاری برای ایران هشدار می‌دهند. در همین زمینه علی ماجدی، معاون وزیر نفت دولت یازدهم، اعتقاد دارد چین قصد دارد از روابط خود با کشور‌هایی که چالش بین‌المللی دارند بکاهد. روسیه نیز پیش از این جای ایران را در بازار نفت و فولاد گرفت. از این رو روابط ایران با این کشور‌ها در حال کمرنگ‌شدن است.

ابتدای هفته جاری خبری مبنی بر نهایی‌شدن مذاکرات چین و قطر منتشر شد. طبق این مذاکرات شرکت‌های بزرگ چینی قصد دارند سرمایه‌گذاری در بزرگ‌ترین پروژه گاز طبیعی مایع جهان را در دست بگیرند.

گویا درگیری روسیه در جنگ با اوکراین باعث شد چین که بیشترین مصرف LNG را در جهان دارد نگاه ویژه‌تری به قطر، بزرگ‌ترین تولیدکننده این گاز داشته باشد. چراکه روابط چینی‌ها با آمریکا و استرالیا، دیگر تولیدکنندگان بزرگ جهان در پایین‌ترین سطح خود قرار دارد. قطر نیز پیش از این اعلام کرد سعی دارد مشتریان آسیایی خود را تقویت کند. از سوی دیگر هند، دیگر شریک تجاری ایران هم خود را برای خرید سهمی از پروژه نورت فیلد علاقه‌مند نشان داد.

زنگ خطر جدی برای ایران

به عقیده بسیاری از کارشناسان شاید این اتفاق زنگ خطر جدی برای بازار نفت و تجارت ایران باشد. آن هم در زمانی که روسیه با اعمال تخفیف‌های شدید روی فولاد، نفت و گاز، به نوعی جای ایران را در بازار‌های مختلف، ازجمله بازار چین و هند گرفت. با توجه به بلاتکلیفی برجام، ایران همچنان مشتری تجاری دیگری ندارد و فعلاً فقط می‌تواند به ونزوئلا نفت بفروشد.

معاون امور بین‌الملل وزیر نفت در دولت یازدهم درباره مناسبات جدید تجاری چین با قطر، گفت: مناسبات اقتصادی کشور‌های منطقه با چین به نحوی پیش می‌رود که گویا شریک استراتژیک ایران در حال رفتن به سمت کشور‌های عربی است. از این رو می‌توان کمرنگ‌شدن روابط این کشور شرقی با ایران را به‌وضوج مشاهده کرد.

علی ماجدی تشریح کرد: چین در حال پیگیری یک هدف اقتصادی کلان در جهان است. این کشور تلاش دارد تا نهایتاً تا سال ۲۰۳۰ اقتصاد نخست جهان شود و جای آمریکا را بگیرد.

ایران مانع توسعه اقتصادی چین می‌شود؟

او ادامه داد: به دنبال این هدف چین از چالش‌های سیاسی که مانع رشد اقتصادی شوند، کناره می‌گیرد. این کشور در زمینه اقتصادی بسیار فعال و خروشان حرکت می‌کند. چین در برنامه‌ریزی‌های اقتصادی و صنعتی جایگزین‌ها و برنامه‌های مختلفی دارد. شریک استراتژیک ایران اگر بداند که برای همکاری با یک کشور، ممکن است با چالش اقتصادی یا سیاسی مواجه شود، کشور دیگری را جایگزین آن کشور می‌کند.

وی درباره اهمیت انرژی برای چین توضیح داد: مساله انرژی برای چین اهمیت بسیار زیادی دارد و بدون انرژی، توسعه این کشور متوقف می‌شود. از این رو تامین انرژی ارزان برای آن‌ها از شراکت با هر کشوری بااهمیت‌تر است. یک روز این انرژی ارزان را از ایران می‌گرفتند، حالا نفت را با تخفیف بالاتری از روسیه می‌خرند. سرمایه‌گذاری در میادین قطر هم سود سرشاری برای آن‌ها دارد و تامین گاز طبیعی مایع را در بلندمدت تضمین می‌کند.

ماجدی درباره تاثیر سیاست‌های روسیه بر بازار نفت جهان تصریح کرد: در این ماجرا بیشترین فشار را اروپا تحمل می‌کند. بیشترین سود را هم چین و هند می‌برند. زیرا با تخفیف‌های کلان نفت می‌خرند.

چرا چین از ایران فاصله می‌گیرد؟

مشاور اقتصادی نخست‌وزیر در دولت جنگ با اشاره به موضوع برجام یادآور شد: ایران در حال حاضر با غرب، به‌ویژه آمریکا چالش دارد. اگر چین بخواهد با ایران همکاری کند ممکن است امریکا، این کشور را تحریم کند. چنان‌که بعضی از شرکت‌های چینی در لیست تحریم قرار گرفتند. باید این واقعیت را پذیرفت که ما در یک دنیای کاملا مواج زندگی می‌کنیم که در آن هر کشوری به دنبال تامین اهداف خود و هیچ‌کس به فکر دیگری نیست.

ماجدی در پایان با اشاره به از دست رفتن موقعیت ایران در بازار نفت خاطرنشان کرد: نفت، گاز و پتروشیمی از اصلی‌ترین پایه‌های صادرات هستند. اگر صادرات این کالا‌ها را از دست دهیم در واقع فشار‌های اقتصادی بر مردم بیش از این هم می‌شود.

بر اساس این گزارش، رویترز اخیراً اعلام کرد چین که بزرگ‌ترین خریدار LNG در سال ۲۰۲۱ بود، ۴۵ درصد از نیاز‌های گاز طبیعی خود را وارد کرد. این کشور شرقی حالا قطر را یک تامین‌کننده بلندمدت مطمئن می‌بیند. اما آیا این دوراندیشی چین ممکن است در نهایت به زیان ایران تمام شود؟