تاریخ انتشار: ۱۱:۰۳ - ۱۸ ارديبهشت ۱۳۹۸
تعداد نظرات: ۱ نظر
راه در روهای قاچاق سوخت در گفت‌وگوی اقتصاد۲۴ با یک کارشناس انرژی؛

7 سهمیه سوخت برای یک تراکتور!/ به اسم گلخانه سهمیه گازوئیل می‌گیرند/ قاچاق سوخت قبل از جایگاه‌ها

صحبت‌های یک کارشناس در رابطه با قاچاق سوخت، نشان از برخی کانال‌های قانونی قاچاق سوخت در بخش کشاورزی و برخی نیروگاه‌ها دارد.
قاچاق سوخت1
اقتصاد24 – از 10 میلیون تا 40 میلیون لیتر. عددها مختلف است و هیچ اظهارنظر رسمی هم درباره آن صورت نگرفته. «قاچاق سوخت» مدت‌هاست که به یک معضل جدی تبدیل شده است. صحبت امروز و دیروز نیست. ارقام هم نشان می‌دهد که مساله قاچاق سوخت یک سابقه دیرینه دارد.

با این حال، با مطرح شدن احتمال سهمیه‌بندی سوخت دوباره پای آن به میان کشیده شده است. برخی رقم حدود 10 میلیون لیتر قاچاق سوخت در روز را برای آن اعلام می‌کنند و برخی دیگر هم صحبت از ارقام نجومی 40 میلیون لیتر می‌کنند.

به عنوان مثال، شهریور سال گذشته بود که روزنامه همشهری صحبت از رقم‌ 40 میلیون لیتر کرده بود. همشهری به نقل از مهدی ایوبی، معاون پیشین پیشگیری ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز نوشته بود: «در مرداد و شهریور ماه امسال (1397)، حجم قاچاق روزانه فرآورده‌های نفتی از 35 میلیون لیتر فراتر رفته است. به گفته او، آمار وزارت نفت در مورد میزان عرضه بنزین در نیمه نخست امسال نشان می‌دهد عرضه روزانه این فرآورده در اواخر تیر و مرداد‌ماه امسال به 120 میلیون لیتر و در شهریور‌ ماه امسال به 130 میلیون لیتر افزایش یافته است. آمارهای واقعی مصرف روزانه بنزین بین 90 تا حداکثر 100 میلیون لیتر است. مصرف روزانه 130 میلیون لیتر بنزین رقم عجیبی به‌نظر می‌رسد؛ در واقع سهم قاچاق از این آمار، عرضه روزانه بنزین بین 30 تا 35 میلیون لیتر است. به‌ گفته او، با این روند حتی در صورتی که 5 میلیون لیتر مصرف روزانه بنزین را به سایر مصارف جزئی اختصاص دهیم، حداقل سهم قاچاق بنزین در شهریور‌ ماه امسال به روزانه 20 تا 25 میلیون لیتر رسیده است.»

آمارهای واقعی یا تخیلی؟

ارقام اعلام شده توسط ایوبی دو ماه بعد توسط مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردهای نفتی، تخیل خوانده شد. محمدرضا موسوی‌خواه در این رابطه گفته بود: «بدون شک، سوخت از جایگاه‌های عرضه و نازل‌ها انجام نمی‌شود و رقم ۴۰ میلیون لیتر روزانه قاچاق سوخت که برخی رسانه‌ها مطرح می‌کنند تخیلی است. درصد افزایش مصرف سوخت در ۶ ماه نخست امسال در مقایسه با مدت مشابه پارسال با یک درصد افزایش به ۸،۹ درصد رسیده است. برای قاچاق ۱۰ میلیون لیتر سوخت به‌طور تخمینی حدود ۳ هزار تانکر با ظرفیت ۲۰ هزار لیتر لازم است.» وی البته تاکید کرده بود که قاچاق سوخت از جایگاه‌های عرضه و نازل‌ها انجام نمی‌شود.

همین رقم، در فروردین ماه امسال زیر 10 میلیون لیتر در روز اعلام شد. در فروردین ماه امسال خبری به نقل از عبدالله هندیانی معاون پیشگیری ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز عنوان شد که رقم سوخت را کمتر از 10 میلیون لیتر نشان می‌داد. وی گفته بود: «هم‌اکنون حدود 7 تا 8 میلیون لیتر سوخت روزانه از کشور قاچاق می‌شود که باید برای جلوگیری از آن در سال 98 برنامه‌های جدی‌تری در نظر گرفته شود. نتیجه فعالیت‌های سال 97 ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در حوزه مبارزه با قاچاق سوخت کاهش 5 میلیون لیتر در روز برای قاچاق این محصول است، اما باید قبول کنیم که هنوز به دلیل تفاوت نرخ ارز قاچاق سوخت ادامه دارد.»

ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز: قاچاق کم شد

اما آمار ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز چه می گوید؟ هرچند که صحبت از این ارقام به معنای این نیست که عددها واقعی است چرا که در حوزه قاچاق، بخش مهمی از ارقام، برآوردی است و البته بخش دیگر هم شاید اعلام نشود. با این حال، ستاد مربوطه، میزان قاچاق ورودی در سال 87 را 16 میلیارد دلار عنوان کرده که در سال 96 به 12 میلیارد دلار کاهش یافته است. طبق آن چیزی که این ستاد اعلام کرده، قاچاق خروجی و رقم کل قاچاق نیز در این سال ها کاهش یافته است. به عنوان مثال رقم 3.2 میلیارد دلار به عنوان قاچاق خروجی در سال 87 به عدد 900 میلیون دلار در سال 96 رسیده است.

چرا در یک دوره قاچاق کم شد؟

اما کارشناسان چه می گویند؟ یک کارشناس انرژی در این رابطه معتقد است که راه‌های قاچاق سوخت در داخل کشور بسیار زیاد است. عماد رفیعی در این رابطه به اقتصاد24 می‌گوید: «در بازه زمانی سال‌های 87 تا 96 در یک برهه‌ای با کاهش قیمت نفت و به تبع آن فرآورده‌های نفتی در بازارهای جهانی روبرو بودیم؛ یعنی از سال 92 به بعد با کاهش قیمت نفت و فرآورده‌ها مواجه شدیم. این مساله سبب شده بود که قیمت سوخت یعنی بنزین و گازوئیل در فوب کمتر شده ولی قیمت‌ها در داخل ایران به دلیل جدا بودن از قیمت‌های جهانی، ثابت بماند. همین مساله هم اختلاف قیمتی را کم کرد و انگیزه برای قاچاق به صورت ماهوی پایین آمد.»

وی ادامه می‌دهد: «در همین بازه زمانی، افزایش قیمت بنزین را از 400 تومن به 700 و 1000 تومن داشتیم، یعنی تقریبا در سال های 93 و 94 قیمت بنزین به 1000 تومان رسید. باز هم عواملی بود که می‌توانست قاچاق را تشدید کند. یکی از دلایل، بلااستفاده کردن کارت سوخت بود. به نظر من اگر در همین بازه زمانی، این اختلاف کم قیمتی نبود، ما هیچ کاهشی در زمینه قاچاق نمی داشتیم، ولی به دلیل بلااستفاده شدن کارت سوخت، کاهش میزان قاچاق را تجربه کردیم. این مساله خود را از سال 96 به بعد نشان داد که با افزایش قیمت جهانی نفت و به تبع آن افزایش قیمت فرآورده ها در خارج ایران، دوباره اختلاف قیمت سوخت در داخل و خارج از مرزهای کشور زیاد شد و قاچاق شدت گرفت. به خصوص که زیرساخت کارت سوخت هم نبود و میزان قاچاق خیلی سریع و با جهش، بالا رفت.»

بخشی از قاچاق قبل از جایگاه‌ها صورت می‌گیرد

رفیعی در پاسخ به این سوال که چرا چنین معضلی کماکان در کشور وجود دارد، می‌گوید:«کدام معضل؟ معضل قاچاق یا معضل قیمت‌گذاری؟ یک معضل، بحث قیمت گذاری سوخت و حامل های انرژی در ایران است که واقعا می شود اسم معضل را روی آن گذاشت و تبعات زیادی در اقتصاد به همره داشته که یکی از آن تبعات قاچاق است. ما با چه مکانیسمی می خواهیم یارانه سوخت و حامل های انرژی را برداریم؟ رقم یارانه انرژی که در سال 97 پرداخت شد و چیزی بالغ بر 800 هزار میلیارد تومان برآورد شده است، به شدت با معیشت مردم، صنعت، با تولید و با کل اقتصاد ارتباط دارد. پس به راحتی هم نمی توان از حذف یا حتی کاهش آن سخن گفت و احتیاج به یک برنامه ریزی کلان اقتصادی دارد. باید دید برنامه مجلس و دولت برای رفع این معضل چیست؟ اما آنچه از منظر اقتصاد انرژی در درست بودن و اصولی بودن آن تردیدی نیست، حذف یارانه های پیدا و پنهان انرژی و جایگزین کردن آن مبلغ برای «رونق تولید پایدار»، «اشتغال زایی» و «بهبود معیشت مردم» است زیرا فقط در این صورت است که معضلاتی نظیر رانت، قاچاق، بدمصرفی و هدردادن انرژی تقریبا با بازده 100 درصد البته در یک بازه زمانی نسبتا طولانی حل می‌شود.»
آنچه از منظر اقتصاد انرژی در درست بودن و اصولی بودن آن تردیدی نیست، حذف یارانه های پیدا و پنهان انرژی و جایگزین کردن آن مبلغ برای «رونق تولید پایدار»، «اشتغال زایی» و «بهبود معیشت مردم» است زیرا فقط در این صورت است که معضلاتی نظیر رانت، قاچاق، بدمصرفی و هدردادن انرژی تقریبا با بازده 100 درصد البته در یک بازه زمانی نسبتا طولانی حل می‌شود

وی ادامه می‌دهد: «بحث دیگر، قاچاق سوخت است که گفتیم مهم‌ترین عاملی که انگیزه ماهوی برای قاچاق سوخت ایجاد می‌کند، تفاوت قیمت در داخل و خارج است. اما اگر آن را نخواهیم اصلاح کنیم و بگوییم فعلا شرایطش را نداریم باید سراغ راه حل های دیگر مثل کارت سوخت، الکترونیکی کردن سیستم های پخش سوخت و خلاصه نظارت بر سهمیه بندی رفت. قاچاق سوخت هم در اینجا خیلی متنوع است. بخش زیادی از قاچاق از قبل از جایگاه‌ها صورت می‌گیرد که ذی‌نفعان خاص خود را دارد. یعنی باید دید قبل از رسیدن به جایگاه، چقدر قاچاق می‌شود. بخش دیگر قاچاق ممکن است از خودِ جایگاه‌ها یا بعد از آن صورت گیرد که عمده آن هم ظاهرا به صورت قانونی و به اسم گلخانه و صنایع کشاورزی یا نیروگاه برق یا مینی ریفاینری ها و به اسم هیدروکربن است که عمدتا از مرزهای جنوب شرقی اتفاق می افتد.»

گسترش قاچاق در بخش کشاورزی!

رفیعی تصریح کرد: «بخشی از قاچاق ظاهرا به صورت قانونی اتفاق می‌افتد. برخی واحدها به اسم گلخانه کشاورزی سهمیه گازوئیل دریافت می‌کنند در حالی که، گلخانه‌ای وجود ندارد یا گلخانه اصلا گرما نمی خواهد. بخش دیگر توسط مرغداری‌ها، برخی از صنایع و حتی نیروگاه‌ها صورت می‌گیرد. یا در مواردی، به نام یک تراکتور 7 نفر سهمیه گازوئیل دریافت کرده‌اند. در چنین مواردی، اگر نمی‌توانیم اصلاح قیمتی کنیم، باید نظارت صورت گیرد. در این بخش با توجه به فناوری‌هایی که داریم می‌توان با یک تراشه الکترونیکی یا کارت سوخت مدیریت کرد. یا حتی با دستگاه موقعیت یاب نصب شده روی برخی خودروها این کار را انجام داد.»

این کارشناس انرژی در بیان دلایل اصلی این قاچاق، به مواردی از جمله تعدد راه‌های درز کردن قاچاق سوخت اشاره می‌کند و می گوید: «حتی روی اتوبوس‌ها نظارتی صورت نگرفته است. باید تصمیم گرفت که اگر می‌خواهیم با همین یارانه انرژی و قیمت‌ها پیش برویم، باید نظارت جدی‌تری را اعمال کنیم، اما اگر قرار است که فرمول‌بندی برای نزدیک شدن قیمت سوخت به قیمت‌های جهانی داشته باشیم، باید زودتر برنامه جامع و درستی به کمک مجلس، وزارت نفت و شرکت ملی پالایش و پخش برای قیمت‌گذاری صورت گیرد.»
برخی واحدها به اسم گلخانه کشاورزی سهمیه گازوئیل دریافت می‌کنند در حالی که، گلخانه‌ای وجود ندارد یا گلخانه اصلا گرما نمی خواهد. بخش دیگر توسط مرغداری‌ها، برخی از صنایع و حتی نیروگاه‌ها صورت می‌گیرد. یا در مواردی، به نام یک تراکتور 7 نفر سهمیه گازوئیل دریافت کرده‌اند

رفیعی می‌گوید: «در سال‌های 95-96 قیمت بنزین و گازوئیل در داخل به قیمت‌های فوب خلیج فارس بسیار نزدیک بود. مثلا بنزین لیتری هزار تومان بود و در فوب 1500 تومان. آن زمان بهترین وقت بود تا با یک افزایش قیمت حدود 500 تومانی و مثلا افزایش یارانه نقدی کاری کرد که به اقشار کم درآمد هم فشار نیاید و همان زمان فرمولی برای قیمت فرآورده‌های سوختی پیاده‌سازی می‎کردیم. اگر اصلاح قیمتی در آن زمان صورت گرفته بود، حالا در سال 97 و 98 هم قیمت بنزین مثل خیلی از کالاهای دیگر بالا می‌رفت. تورم سال قبل و امسال ده‌ها برابر بالاتر از چیزی است که اگر قیمت بنزین را در 95 اصلاح می‌کردیم روی می‌داد، اما این را نمی‌بینیم و تورم بنزین را می‌بینیم.»

وی در خصوص رقم قاچاق سوخت و اعدادی که از 10 تا 40 میلیون لیتر در روز برای آن عنوان می‌شود، می‌گوید: «من نمی‌توانم عددی در این رابطه اعلام کنم و فکر می‌کنم مسئولان هم نمی‌توانند آمار دقیقی بدهند چون اگر آمارش مشخص بود اسمش قاچاق نبود، اما چیزی که منطقی به نظر می‌رسد رقم 11 میلیون لیتر در روز است که توسط مسئولان برای قاچاق فرآورده‌های نفتی اعلام شد که 8 تا 9 میلیون لیتر آن گازوئیل و بقیه بنزین است. گازوئیل بیشتر از مرزهای جنوب شرقی و بنزین بیشتر از مرز کردستان قاچاق می شود. در جلساتی که با مقامات ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز داشتیم هم این رقم را تایید کردند. آنها هم گفتند که رقم 40 میلیون لیتر اشتباه و یک عدد تجمعی بوده است.»
نظرات کاربران
انتشار یافته: ۱
در انتظار بررسی: ۰
غیر قابل انتشار: ۰
ايوب ريئسي
0
0
يکشنبه ۱۰ اسفند ۱۳۹۹
براي کشاورزي
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

قیمت سکه و طلا امروز سه‌شنبه ۵ تیر ۱۴۰۳ + جدول

قیمت روز روغن خوراکی + جدول

قیمت انواع خودرو‌های مزدا ۳، بسترن و کاپرا گروه بهمن امروز

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت انواع گوشی موبایل سامسونگ، شیائومی و نوکیا + جدول

قیمت انواع لپ تاپ لنوو + جدول

قیمت انواع لپ تاپ ایسر امروز + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو امروز سه‌شنبه ۵ تیر ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز سه‌شنبه ۵ تیر ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ قالیباف همه جا با سیسمونی شناخته شد

قیمت خودرو‌های سایپا امروز چهارشنبه ۶ تیر ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ خانواده شهید تندگویان حمایت از قالیباف را تکذیب کرد

عکس/ پاسخ تند مشاور وزیر روحانی به سخنان قاضی زاده هاشمی

عکس/ یادآوری به قاضی زاده هاشمی؛ شلیک گاز اشک آور به تجمع جانبازان

عکس / واکنش خبرنگاران به وعده‌های خیالی و توهمی زاکانی و قاضی زا‌ده هاشمی

عکس/ دروغ دوباره سعید جلیلی درباره صادرات نفت ایران

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

مربی رئال مادرید در راه ایران

فیلم/ پزشکیان: شما میراث‌دار فرهنگ عظیم کوروش و بزرگان هستید

فیلم/ پوشیدن لباس محلی بختیاری بر تن پزشکیان در خرم‌آباد

نامزد اصلاح طلبان در صدر

فیلم/ پخش موسیقی محلی در میتینگ انتخاباتی دکتر پزشکیان در خرم‌آباد

فیلم/ تصاویر هوایی از خسارت سیل جاده سوادکوه

عکسی از خوش و بش ابطحی با پزشکیان در فرودگاه مشهد + عکس

مقصد احتمالی رامین رضاییان مشخص شد

پیش‌بینی قیمت دلار فردا یک‌شنبه ۷ تیر ۱۴۰۳

وام فوری با سیم کارت: راهنمایی جامع برای دریافت وام‌های کوچک و سریع

هر آنچه باید از موزه رضا عباسی بدانید

قالیباف و جلیلی؛ رقبای ۹۲ در ۱۴۰۳ دوباره به هم رسیدند/ قرعه «انصراف» از انتخابات به نام چه کسی می‌افتد؟

فیلم/ پیام انتخاباتی مهم محمدجواد ظریف

فیلم/ ظریف در آغوش اردبیل

درباره موزه حشره شناسی هایک میرزایانس بخوانید

FATF و لیست سیاهی که زندگی مردم را هم سیاه کرد!/ بن‌بست برجام و FATF در دعوا‌های شخصی سعید جلیلی و شرکا

فیلم/ حمله به جلیلی در اجتماع حامیان قالیباف

تشدید قطعی برق شهرک‌های صنعتی

فیلم/ شعار یاحسین میرحسین در آستانه ورود پزشکیان در مشهد

عکس/سعید جلیلی کنار کشید؟

پوششی‌ترین کاندیداها، نجومی‌ترین وعده‌ها را دادند/ سعید جلیلی در حالی از یک جهان فرصت حرف می‌زند که خودش مدام فرصت سوزی کرد

فیلم/تبلیغ متفاوت حسن آقامیری برای مسعود پزشکیان

فیلم/هوادار پزشکیان در خیابان های مشهد

اطلاعیه کمیته نهاد‌های مالی ستاد دکتر پزشکیان در خصوص صنعت بانکداری

معرفی جنگنده Su-۳۵ و ویژگی‌های خارق‌العاده آن

زمان تعویض تسمه تایم خودرو

کاهش قیمت نفت معکوس شد

مهمونی ۱۰ کیلومتری غدیر در تهران

عکس/دیدار مسعود پزشکیان با حسن روحانی

جزییات جدید فساد در فوتبال؛ مدیرعامل یک تیم لیگ برتری چند میلیارد گرفت تا تیمش بازنده شود!

گزارش بورس امروز چهارشنبه ۶ تیرماه ۱۴۰۳

ریزش ۱۰۰ هزار تومانی قیمت طلا

فیلم/فقر خشن سهم مردم از ۶۷ میلیارد بشکه نفت

ورود بازارساز به بازار ارز

چه کسانی واردات واکسن را متوقف کردند؟

دریافت مدارک فیزیکی در ارادات از این تاریخ متوقف می‌شود

صرافی ارزپلاس، تجربه‌ای مطمئن و راحت از دنیای ارزهای دیجیتال

فیلم / درخواست عجیب یک شهروند کرمانی از سعید جلیلی

فیلم / پخش دفاعیه عباس اخوندی از صداوسیما

قیمت جدید گوشت اعلام شد

فیلم/ حضور نسل زد در ستادهای پزشکیان

فیلم/ سرنوشت میکروفون دکتر فاضلی چه شد؟

پزشکیان همچنان پیشتاز است

۳ روش برای صرفه‌جویی در هزینه سفر به مشهد در تعطیلات

فیلم/فریاد یاحسین میرحسین حامیان پزشکیان این بار در مشهد

پیش شماره ۰۹۱۶ مال کجاست؟

فیلم/پاسخ جالب یه مادر شهید به رئیس ستاد قالیباف: به پزشکیان رای می دهم

شرایط سرمایه گذاری در آمریکا چیست؟

فوری / پیام ویدئویی حسن روحانی در حمایت از پزشکیان

پژمان بازغی تولد نفس را اینگونه تبریک گفت +عکس