تداوم و تشدید چالش‌ها و تنش‌ها در سیاست خارجی ایران

اقتصاد۲۴- ۴۷۵روز از عمر کابینه سیزدهم گذشت و کشور اکنونه در بحران بی سابقه‌ای در تمامی عرصه‌ها به سر می‌برد؛ دلاری که خود را برای ورود به کانال ۳۸ هزار تومانی آماده می‌کند و برخی هم اعتقاد دارند این سیر سعودی بازار ارز حکایت از آن دارد که دلار تا پایان سال از کانال ۵۰ هزار تومانی عبور می‌کند.

در کنار آن سکه نیز پا به کانال ۱۸ میلیون تومانی گذاشت. افزون بر آن دیگر شاخص‌های اقتصادی هم گویای آن است که بازار افق چندان روشنی را حداقل تا پایان سال جاری شمسی پیش روی خود نمی‌بیند. این در حالی است که بسیاری از تحلیلگران و کارشناسان حوزه اقتصادی و نیز سیاست خارجی به کررات از تاثیرات مستقیم و فوری تحولات دیپلماسی بر اقتصاد گفته اند و ادعای دولت سیزدهم از رئیس جمهور تا دیگر وزراء مبنی بر گره نزدن معیشت به سیاست خارجی را بیهوده و دور از واقعیت می‌دانستند و به همین دلیل نسبت به عواقب این نگاه غلط هشدار‌هایی را از همان ابتدای روی کار آمدن این دولت داده بودند و امروز نتیجه آن هشدار‌ها به روشنی در کف بازار و جامعه احساس می‌شود.

با تداوم وضعیت فعلی در حوزه سیاست خارجی بدون شک بحران اقتصادی ذیل تاثیرات مخرب روانی عمیق‌تر خواهد شد، خاصه آنکه از یک سو چالش‌ها و اختلافات پادمانی ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی به قوت خود باقی است. در دیگر شو مذاکرات وین هم به بن بست جدی رسیده است و اروپایی و ایالات متحده دیگر تمرکز و اولویتی برای گفت وگوی‌های هسته‌ای و احیای برجام قائل نیستند. به موازاتش موضوع ارسال پهپاد هم سرفصل دیگری از منازعات دیپلماتیک را برای کشور رقم زده است.

طی سه ماه اخیر هم، حقوق بشر و اعتراضات داخلی معضلات تقریبا بی سابقه‌ای را برای مناسبات سیاست خارجی تهران شکل داد که کماکان ادامه دارد، کما اینکه مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دیروز دوشنبه و پیش از آغاز نشست شورای وزیران اروپا از تصمیم این نهاد اروپایی برای اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران خبر داد.

به گزارش وبگاه اطلاع‌رسانی شورای اروپا، جوزپ بورل پیش از آغاز نشست شورای وزیران اتحادیه اروپا، در جمع خبرنگاران اعلام کرد که موضوع ایران و اعمال تحریم‌های جدید علیه روسیه نیز در دستور کار این نشست خواهد بود. بورل به موضوع اجرای حکم مجیدرضا رهنورد، یکی از افراد بازداشت‌شده در جریان ناآرامی‌های اخیر در ایران اشاره کرده و گفت: «دومین اعدام انجام شده است.»

او از گفت‌وگوی تلفنی با حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران خبر داد و گفت: «مکالمه‌ای طولانی با وزیر امور خارجه ایران داشتم. مسلما درباره این وضعیت صحبت شد. من نگرانی در این باره و محکومیت را از سوی اتحادیه اروپا مطرح کردم.» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران خبر داد و بیان داشت که تحریم‌هایی که اعمال می‌شوند، هم به دلایل حقوق بشری و هم به دلیل آن چه که بورل از آن به عنوان حمایت ایران از روسیه در جنگ اوکراین یاد می‌کند، خواهند بود.» این دیپلمات ارشد اروپایی با تکرار ادعای دولت‌های غربی مبنی بر حمایت نظامی ایران از روسیه در جنگ اوکراین از طریق فروش پهپاد‌ها به آن، تصریح کرد: «ایران همچنان می‌گوید که پس از آغاز جنگ به روسیه پهپاد نداده و برنامه ندارند که به روسیه موشک بدهند.»

بورل در ادامه در پاسخ به سوال خبرنگاری با گفتن این که اتحادیه اروپا «بسته تحریمی سرسختانه‌ای» برای اعمال علیه ایران در نظر گرفته است، با اشاره به اعدام محسن شکاری و مجیدرضا رهنورد گفت: «ایران باید بداند که اتحادیه اروپا قویا (این دو اعدام) را محکوم خواهد کرد و هر کاری برای حمایت از زنان ایرانی و تظاهرات‌کنندگان مسالمت‌جو و مردود دانستن حکم اعدام انجام خواهد داد.» در کنار این ادعا‌های بورل، وزیر امور خارجه آلمان هم با مطرح کردن ادعاهایی، از اعمال تحریم‌های «حقوق بشری» جدید اتحادیه اروپا علیه ایران خبر داد. به گزارش خبرگزاری رویترز، آنالنا باربوک دیروز دوشنبه و پیش از آغاز نشست شورای وزیران اروپا در بروکسل، در جمع خبرنگاران گفت: «تحریم‌های جدیدی علیه سپاه پاسداران ایران اعمال می‌شود.»

باربوک در ادامه اظهارات مداخله‌جویانه‌اش درباره امور داخلی ایران، با اشاره به اجرای حکم اعدام برای دو تن از افراد بازداشت شده در جریان ناآرامی‌های اخیر در ایران، بیان داشت: «با این بسته تحریمی، ما به طور ویژه کسانی را هدف قرار می‌دهیم که مسئول اعدام‌ها و خشونت علیه مردم بی‌گناه هستند.» او در این باره مدعی شد: این (اشخاص) به ویژه از سپاه پاسداران، همچنین افرادی هستند که با ویدیو‌های اجباری سعی می‌کنند مردم را بترسانند یا تنبیهشان کنند.»

بیشتر بخوانید: جدال لفظی این روز‌های ایران و امریکا؛ تنش‌زایی جایگزین تنش‌زدایی

مضافا وزیر امور خارجه انگلیس نیز با لحنی تندتر دیروز تاکید کرد که دولت این کشور با تحریم به آن‌چه «اقدامات غیرقابل قبول ایران» خواند، پاسخ خواهد داد. جیمز کلورلی، گفت: «اولویت ما جلوگیری از دست‌یابی ایران به تسلیحات هسته‌ای است، اما به موازات آن، وقتی اقدامات ایران غیرقابل قبول باشد، وارد عمل می‌شویم و پاسخ می‌دهیم». البته مواضع مثبتی هم پیرموان برجام از زبان دیپلمات‌های اروپایی مطح شد، هم چنانی که وزیر امور خارجه ایرلند پیش از آغاز نشست شورای وزیران اروپا با اشاره به این که اتحادیه اروپا تحریم‌های حقوق بشری جدیدی علیه ایران اعمال خواهد کرد، گفت: «علیرغم این تحریم‌ها، هنوز تمایل به یافتن راهی برای احیای توافق هسته‌ای وجود دارد.» سایمون کاونی دیروز دوشنبه و قبل از آغاز نشست شورای وزیران اتحادیه اروپا در بروکسل، درجمع خبرنگاران عنوان داشت: «امروز (دوشنبه) به طور جدی درباره ایران بحث خواهد شد.»

واکنش تهران

ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه کشور در نشست خبری دیروز دوشنبه خود بار دیگر با انتقاد از موضع‌گیری برخی از مقامات غربی در مورد تحولات و ناآرامی‌های اخیر در ایران گفت: «لیست تحریمی جدیدی را امروز (دوشنبه) مرتبط با اتحادیه اروپا، برخی از شخصیت‌های اتحادیه اروپا و همچنین تحریم‌هایی را در مورد برخی از نهاد‌های انگلستان و برخی از شخصیت‌ها و مقامات این کشور اعلام و اعمال می‌کنیم. وی ادامه داد: «مداخله در امور داخلی ایران بدون واکنش نمی‌ماند و ایران تحت تأثیر برخی از تهدید‌ها و فشار‌هایی که با هدف اخذ امتیاز از تهران صورت می‌گیرد، قرار نمی‌گیرد.» در همین راستا بیانیه وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در خصوص اعمال تحریم علیه برخی اشخاص و نهاد‌ها در قلمرو اتحادیه اروپا منتشر شد. متن این بیانیه بدین شرح است:
بسمه تعالی
بیانیه وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در خصوص اعمال تحریم‌ها علیه برخی اشخاص و نهاد‌های بریتانیایی
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران وفق مصوبات مراجع ذیربط، در چارچوب قواعد مرتبط و ساز و کار‌های تحریمی مربوطه و به عنوان عمل متقابل، نهاد‌ها و اشخاص بریتانیایی زیر را به دلیل اقدامات عامدانه آنان در حمایت از تروریسم و گروه‌های تروریستی، ترویج و تحریک به تروریسم و خشونت و نفرت پراکنی که موجب اغتشـاش، خشونت، اقدامـات تروریستی و نقض حقوق بشر علیـه ملت ایران گـردیده، تحت تحریم قرار می‌دهد: 

نهاد‌های زیر تحت تحریم قرار می‌گیرند:
۱) پایگاه نظامی منویث هیل، پایگاه اطلاعاتی انگلیس در یورکشایر (RAF Menwith Hill)؛
۲) تاسیسات پشتیبانی نیروی دریایی بریتانیا مستقر در بندر مینا سلمان بحرین UK Naval Support Facility (NSF))؛
۳) کمیته پارلمانی برای ایران آزاد (BCFIF)؛
۴) موسسه تونی بلر برای تغییر جهانی (The Tony Blair Institute for Global Change).
 
اشخاص زیر تحت تحریم قرار می‌گیرند:
۱) رابرت جنریک (Robert Jenrick)، وزیر مشاور در امور مهاجرت (معاون وزیر کشور)؛
۲) دریالا سالار تونی راداکین (Admiral Tony Radakin)، رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح بریتانیا؛
۳) ارتشبد هوایی مارتین الیوت سامپسون (Air Marshal Martin Elliot Sampson)، مشاور وزیر دفاع انگلیس در خاورمیانه و شمال آفریقا؛
۴) کن مک کالم (Ken McCallum)، مدیر کل سرویس اطلاعات داخلی بریتانیا (MI ۵)؛
۵) فیل هازبند (Phil Husband)، رئیس زندان دورهام انگلیس؛
۶) کاپیتان استیو کیلونیگتون (Steve Kilvington)، فرمانده پایگاه وادینگتون در انگلیس؛
۷) جان اسپلار (John Spellar)، معاون گروه دوستی رژیم صهیونیستی از حزب کارگر در مجلس عوام بریتانیا؛
۸) لرد آلتون (Lord Alton)، عضو گروه نمایندگان غیر وابسته مجلس اعیان؛
۹) متیو آفورد (Mateo Afford)، نماینده پارلمان از حزب محافظه کار؛
۱۰) دیوید جونز (David Jones)، نماینده پارلمان از حزب محافظه کار؛
۱۱) وین دیوید (Wayne David)، نماینده پارلمان از حزب کارگر؛
۱۲) مارک ویلیامز (Mark Williams)، نماینده پیشین پارلمان بریتانیا؛
۱۳) جفری بایندمن (Geoffrey Bindman)، رئیس انستیتو حقوق بشر بریتانیا.

تحریم‌های یاد شده شامل ممنوعیت صدور روادید و عدم امکان ورود اشخاص فوق به جمهوری اسلامی ایران، توقیف اموال و دارایی آنان در قلمرو تحت صلاحیت جمهوری اسلامی ایران است. کلیه نهاد‌های جمهوری اسلامی ایران طبق مصوبات مراجع مربوطه، اقدامات لازم را جهت اجرای این تحریم‌ها معمول خواهند داشت.
جمهوری اسلامی ایران با یادآوری تعهدات بریتانیا، حمایت، تسهیل و نیز قصور از مقابله با اقدامات این اشخاص و نهاد‌ها را نقض تعهدات بین‌المللی دولت بریتانیا دانسته و آن را مسئول و پاسخگو می‌داند.

منبع: شرق