الهام علی‌اف با آذربایجان غربی خطاب کردن ارمنستان به دنبال چیست؟

اقتصاد۲۴- جلسه عمومی سازمان مردم نهاد «انجمن پناهندگان آذربایجان» در سوم اوت ۲۰۲۲ برگزار شد. این NGO با سازماندهی مجدد به طور رسمی «جامعه آذربایجان غربی» نامگذاری شد. نام جعلی «آذربایجان غربی» که تمامیت ارضی ارمنستان را مورد هدف قرار می‌دهد تنها سرآغاز تبلیغات مخربی است که در بطن تأسیس این سازمان قرار دارد.

از طرفی طبق توجیهات ایدئولوژیک این سازمان، بخش کاملی از ارمنستان کنونی به عنوان «سرزمین تاریخی آذربایجان» معرفی می‌شود؛ جایی که ادعا شده «مردم آذربایجان همواره اکثریت را تشکیل داده اند و باید به سرزمین‌های اجدادی خود برگردند». از سوی دیگر ادبیات سرپرست این سازمان مملو از نفرت پراکنی نسبت به ارمنیان است. ریاست این سازمان بر عهده نماینده مجلس و عضو حزب آذربایجان جدید، عزیز یوسف الاکبرلی است که در ارمنستان شوروی در سال ۱۹۶۰ متولد شده و در سال ۱۹۸۸ به باکو نقل مکان کرده است.

این سازمان هم همانند دیگر سازمان‌ها همچون «جمهوری آذربایجان غربی در تبعید»، «جمهوری گویچه زنگه زور» یا «اتحادیه بازگشت آذربایجان غربی»، تحت حمایت دولت علیف قرار دارد. علاوه بر حمایت و توجه دولت و رسانه‌های دولتی آذربایجان، ۲۴ نماینده مجلس نیز عضو آن هستند.
‌
می‌توان استدلال کرد که این سازمان با همان اهداف سازمان «جامعه آذربایجانی ناگورنو قراباغ» یعنی دفاع از منافع آذربایجانی‌های ساکن ناگورنو قراباغ قبل از جنگ فعالیت خواهد کرد. سازمانی که ریاست آن را از سال ۲۰۱۸ تورال گنجعلی اف بر عهده دارد و بعد از جنگ ۴۴ روزه در آوریل ۲۰۲۱ به «بازگشت به قراباغ» تغییر نام داد و تبدیل به ماشین تبلیغات مخرب و اهرم فشار برای مقامات باکو علیه آرتساخ و ارمنستان شده بود.

اهداف سازمان «جامعه آذربایجان غربی»

برخی از اهداف این سازمان عبارتند از:

● دفاع از حقوق آذربایجانی‌ها و وارثین آن‌ها در سطح بین المللی که به دلیل نژادشان در برهه‌های زمانی مختلف از ارمنستان رانده شده اند

● مطالعه و جلوگیری از تخریب میراث فرهنگی و تاریخی غنی مردم آذربایجان در ارمنستان

● تأمین حقوق افراد برای بازگشت به سرزمین‌های اجدادی و دستیابی به همزیستی

اگر تا به امروز «جامعه پناهندگان آذربایجان» که از سال ۱۹۸۹ فعال است صرفا متمرکز بر «بازگشت آذربایجانی‌هایی بود که بین سال‌های ۱۹۸۹-۱۹۹۱ از ارمنستان رانده شده بودند»، سازمان «جامعه آذربایجان غربی» طبق گفته رئیس اش به دنبال «احقاق حقوق آذربایجانی‌هایی است که طی ۲۲۰ سال گذشته توسط ارمنیان در سرزمین‌های تاریخی شان تحت نژادکشی قرار گرفته اند.» علاوه بر سال‌های ۱۹۸۹-۱۹۹۱، مسئله غرامت برای آذربایجانی‌های "اخراج شده" و وارثین آن‌ها که ۵ میلیون نفر هستند بین سال‌های ۱۹۴۸-۱۹۵۳ و ۱۹۱۸-۱۹۲۰ مطرح می‌شود.  

یک فرضیه جعلی دیگر «میراث تاریخی و فرهنگی آذربایجانی‌هایی است که هزاران سال در سرزمین‌های جمهوری ارمنستان زندگی کرده اند». تحقیقات مورخ آذربایجانی، صبوحی حسین اف و کتابش در مورد ریشه به اصطلاح آذربایجانی محله کُند ایروان در همین راستاست. کتاب تبلیغاتی ایشان در ماه ژوئیه تحت این عنوان رونمایی شد: «سرنوشت محله تپه باشی، آخرین بازمانده میراث فرهنگی، تاریخی، ملی آذربایجان در ایروان: نابودی میراث مردم آذربایجان در ارمنستان و از بین بردن ردپای تاریخی.»

پروپاگاندای آذربایجان برای همزیستی با ارمنیان هنگامی جالبتر می‌شود که سرپرست سازمان «آذربایجان غربی» در مصاحبه‌ای با خبرگزاری APA از ناممکن بودن همزیستی با ارمنیان می‌گوید: «همزیستی مسالمت آمیز با ارمنیان عملا غیرممکن است. تجربه تاریخی نشان می‌دهد که جامعه به لحاظ روانی مریض ارمنستان (!) هرگز نمی‌تواند با همسایگانش همزیستی مسالمت آمیز داشته باشد.»

ریاست این سازمان نه تنها تمامیت ارضی جمهوری ارمنستان را زیر سوال می‌برد بلکه از کشور جمهوری ارمنستان به عنوان «آذربایجان غربی» یاد می‌کند و اسامی آذربایجانی برای شهر‌ها و روستا‌های ارمنستان به کار می‌برد. وی این چنین می‌گوید:

● نبرد تا بازگشت مردم ما به سرزمین‌های مادری ادامه خواهد داشت. بهتر است ارمنیان این موضوع را به طور مسالمت آمیز حل کنند، در غیر اینصورت برای باز گشتن به خانه هایمان به راه‌های دیگر متوسل خواهیم شد.

● امنیت کسانی که به ارمنستان برمی گردند را فراموش نمی‌کنیم. تمام مناطق آذربایجانی از جمله زنگه زور، دره لایاز و گویچه باید از سکنه ارمنی که ۳۴ سال گذشته به این مناطق آمده اند خالی و به صاحبان اصلی بازگردانده شود.

● زنگه زور غربی، دره لایاز و بخشی از گویچه بدون هیچ مبنای قانونی در زمان شوروی از آذربایجان جدا و به ارمنستان داده شد. همان گونه که جمهوری آذربایجان وارث جمهوری خلق آذربایجان است، جمهوری ارمنستان وارث جمهوری آن وقت آرارات است. در آن زمان مساحت جمهوری ما ۱۱۴ هزار کیلومتر مربع بود و مساحت جمهوری آرارات تنها ۹ هزار کیلومتر بود؛ بنابراین ارمنستان باید تا رسیدن به ۹ هزار کیلومتر عقب نشینی کند.

بیشتر بخوانید: اعتراض در قره‌باغ به بستن آخرین مسیر ارتباطی با ارمنستان

از جمله اهداف دراز مدت و کوتاه مدت ایجاد سازمان «آذربایجان غربی» می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
● به راه انداختن جنگ روانی علیه ارمنستان از طریق این سازمان برای تبدیل ارمنستان به کشوری که به خواست‌های آذربایجان پاسخ می‌دهد

● حضور «جامعه آذربایجان غربی» در میز مذاکرات با ارمنستان باید عملی شود

● استقرار آذربایجانی‌ها در سرزمین ارمنستان باید هدف سیاسی فعالی باشد که به آن دست یافت. این آذربایجانی‌ها باید وضعیت مشخصی داشته باشند

قابل ذکر است که ایجاد «جامعه آذربایجان غربی» اولین مرحله از طرح ادعا‌های سرزمینی توسط باکو علیه ارمنستان است؛ بنابراین می‌توان گفت که پس از جنگ ۴۴ روزه آرتساخ روند جدیدی با ابزار جدید یا با به روزرسانی ابزار قدیمی برای تحت فشار قرار دادن جمهوری ارمنستان آغاز شده است.  

منبع: اوربلی / دیپلماسی ایرانی