سرنوشت ۸ فرمان خودرویی رئیسی چه شد؟

اقتصاد۲۴ توقف تولید ۳ مدل خودرو قدیمی و تولید ۳ مدل خودرو جدید و بالا بردن سطح ایمنی خودرو‌ها دو بند از ۸ فرمان خودرویی ابراهیم رییسی، رییس جمهوری بود که نه تنها هیچی خبری از آن نشد بلکه فاطمی امین، وزیر صمت نیز بعد از یکسال روز گذشته آب پاکی را روی دست همه ریخت و گفت: "با خودرو‌های فعلی امکان ارتقای استاندارد را نداریم و باید به سمت بن‌سازه‌ها و پلتفرم‌های جدید برویم. " 

۱۱ اسفند سال گذشته رییسی در بازدیدی سرزده به بازدید ایران خودرو رفت. بازدیدی که حاصل آن صدور ۸ فرمان خودرویی بود. دو بند از متن این فرمان‌ها به ارتقای استاندارد‌ها و تولید خودرو‌های جدید اشاره داشت که در همان زمان هم تعجب بسیاری را برانگیخت، اما اکنون بعد از یکسال فاطمی‌امین به جای آنکه پاسخگو باشد که سرنوشت ۸ فرمان خودرویی چه شده، اعلام می‌کند که پلتفرم‌های قدیمی امکان ارتقای استاندارد را ندارند و باید به سمت تولید خودرو‌ها بر روی پلتفرم‌های جدید برویم. بدیهیاتی که نیاز به بازگو شدن ندارند.

در همان زمان که صحبت از طراحی و تولید خودرو‌های جدید شد، یکی از موارد مطرح شده این بود که طراحی پلتفرم کاری نیست که طی زمان کوتاهی انجام شود و نیاز به مقدمات زیادی دارد که البته همان مقدمات هم طی یکسال گذشته انجام نشده است.

مهمترین موضوع در بحث طراحی پلتفرم جدید این است که یپذیریم دانش فنی آن در کشور وجود ندارد، همانطور که در گذشته هم وجود نداشته است. یادآوری چند واقعیت شاید بتواند به درک این مساله کمک بیشتری کند. برای تبلیغ خودرو سمند از عنوان خودرو ملی استفاده شد و مساله اینگونه جا افتاد که صفر تا ۱۰۰ سمند تولید ملی است. در حالی‌که سمند بر روی پلتفرم پژو ۴۰۵ طراحی شده و موتور و گیربکس آن در مراحل اول تولید عینا از روی پژو جی ال ایکس برداشته شد.

رانا براساس پلتفرم ۲۰۶ صندوقدار، تیبا براساس پلتفرم پراید، شاهین براساس پلتفرم برلیانس و تارا بر روی پلتفرم پژو ۳۰۱ طراحی شده است. از سوی دیگر طی سال‌های گذشته صحبت از پلتفرم اختصاصی P۹۰ مطرح شده که آن هم اتفاقا همان پلتفرم ال۹۰ است؛ بنابراین اگر حرف وزیر صمت را مبنی بر اینکه پلتفرم‌های قدیمی امکان ارتقای کیفیت را ندارند، برای تولید خودرو‌های جدید و با کیفیت نیاز به طراحی پلتفرم‌های جدید است.

بیشتر بخوانید: مصوبه مولدسازی شامل خودروسازان هم می‌شود؟

راهکار چیست؟

پاسخ این سوال یک جمله بیشتر نیست: "آشتی با دنیا". سال‌هاست که هزینه‌های هنگفتی برای طراحی پلتفرم اختصاص داده شده، اما نکته اینجاست که هزینه کردن بدون انتقال دانش فنی امکان‌پذیر نیست. مهمترین اقدامی که در این راستا انجام شد امضای قراردادی به ارزش ۲۵۰ میلیون دلار اندکی پس از برجام بود.

هاشم یکه‌زارع مدیرعامل وقت ایران خودرو در خرداد ماه ۹۶ بزرگترین قرار داد طراحی خودرو در ایران طی تاریخ صنعت خودرو سازی کشور بین ایران خودرو و ۱۰ شرکت از کشور‌های مختلف از جمله، آلمان، ایتالیا، کره جنوبی و بلژیک به ارزش بیش از ۲۵۰ میلیون دلار را امضا کرد.

قراردادی که براساس آن مهندسان ایرانی می‌توانستند به دانش فنی طراحی پلتفرم در قالب یک کار تیمی دست پیدا کنند و این گروه قرار بود که طراحی محصولات جدید ایران خودرو را بر عهده بگیرد. اما با معلق شدن برجام این فرصت از دست رفت.

حالا با در نظر گرفتن اینکه این بند از ۸ فرمان خودرویی رییسی کار یک شبه نیست، بهتر است بپذیریم که بدون آشتی با دنیا و کمک گرفتن از کشور‌های صاحب این دانش نظیر آلمان و ایتالیا، چنین هدفی محقق نخواهد شد؛ بنابراین اگر برگردیم به ابتدای این مطلب باید صریح بگوییم نه تنها این بند از ۸ فرمان رییس جمهوری تحقق نیافته بلکه حتی قدمی هم در راستای تحقق آن صورت نگرفته است. تولید خودرو‌های جدید با استاندارد بالا بدون پلتفرم‌های جدید امکان‌پذیر نیست و داشتن پلتفرم جدید هم، مستلزم آشتی با دنیاست.