سهم ثروتمندان از مالیاتِ ۱۴۰۰

اقتصاد۲۴- گزارشی که به‌تازگی توسط مرکز آمار ایران منتشر شده، به ما می‌گوید سهم ثروتمندان از مالیات در سال ۱۴۰۰ بسیار ناچیز بوده است.

گزارش «شاخص‌های عدالت اجتماعی ایران» دربرگیرنده اطلاعات مهمی در هشت حوزه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، آموزشی، سلامت، زیرساختی، جنسیتی و بین نسلی است.

بخشی از این گزارش به موضوع مالیات اختصاص دارد. در این مطلب آمده است که در سال ۱۴۰۰ سرانه تولید ناخالص داخلی در کشور معادل ۹ میلیون تومان بوده است. در همین سال از کل درآمد‌های مالیاتی دولت، ۳۸ درصد مربوط به مالیات اشخاص حقوقی، ۳۸ درصد مربوط به مالیات بر کالا و خدمات، ۱۹ درصد مالیات بر درآمد و فقط ۵ درصد مربوط به مالیات بر ثروت بوده است.

دولت سیزدهم یکی از شعار‌های اصلی خود را گذر از اقتصاد نفتی عنوان کرده است. در همین ارتباط هم در لایحه بودجه ۱۴۰۲ ارقام مربوط به مالیات‌ستانی بزرگتر از قبل شده‌اند. دولت در نظر دارد در سال آینده درآمد مالیاتی خود را به ۸۳۸ هزار میلیارد تومان برساند؛ این یعنی افزایش ۵۹ درصدی نسبت به لایحه بودجه ۱۴۰۰.

این افزایش درآمد از محل مالیات نگرانی بزرگی را برای گروه حداقلی‌بگیران جامعه ایجاد کرده، چرا که اگر نگاهی به اعداد و ارقام دیگر لایحه بودجه بیندازیم، می‌بینیم که قرار نیست حقوق این گروه افزایش چندانی داشته باشد و از سوی دیگر کمک‌های حمایتی مثل یارانه نقدی هم ثابت مانده و مطابقتی با تورم سال آینده ندارند.

اما این نگرانی فقط شامل حال این افراد نمی‌شود. بعد از اعلام تقدیم لایحه بودجه ۱۴۰۲ به مجلس شورای اسلامی، انتقاداتی هم از سوی فعالان اقتصادی شنیده شد.

آن‌ها نسبت به افزایش حدود دو برابری مالیات بر اشخاص حقوقی گلایه داشتند. هرچند مالیات یکی از ابزار‌های پیشبرد توسعه در هر کشوری محسوب می‌شود، اما فعالان اقتصادی می‌گویند اگر قرار باشد مالیات در دوره رکودتورمی از صاحبان کسب و کار گرفته شود، نتیجه آن چیزی جزء تعدیل نیرو و بیکاری بیشتر نخواهد بود.

بیشتر بخوانید:  وضعیت عدالت اجتماعی در ایران

موضوع دیگری که از سوی فعالان بخش خصوصی مطرح می‌شود این است که دولت باید نوک پیکان خود را به سمت بخش خاکستری اقتصاد بگیرد که در طول این سال‌ها از مالیات دادن فرار کرده‌اند.

دولت چه می‌گوید؟

با اینحال دولت می‌گوید به دنبال این است که درآمد مالیاتی خود را از محل فرار مالیاتی افزایش دهد. حجم فرار مالیاتی در ایران بسیار بالاست و برخی منابع آن را تا ۱۳۰ هزار میلیارد تومان در سال تخمین می‌زنند. به همین دلیل عده‌ای ایران را بهشت فراریان مالیاتی می‌دانند.

اما ظاهرا دولت قصد دارد با سیستم هوشمند مالیات‌ستانی جلوی این قضیه را بگیرد و پایانی باشد بر این حرف و حدیث‌ها. هرچند گوش فعالان اقتصادی دیگر از این وعده‌ها پر شده و همین موضوع به احتمال تشدید فرار سرمایه به مکانی امن‌تر در سال آینده دامن زده است.