تاریخ انتشار: ۰۹:۴۰ - ۰۵ خرداد ۱۴۰۲

حنظله ۱۰ ساله؛ یک شخصیت کارتونی و نمادی از مقاومت کودکان مهاجر

ه بهانۀ پشت سر گذاشتن «روز نکبت» (به عربی: النکبة) یا روز مهاجرت دسته‌جمعی فلسطینی‌ها در سال ۱۹۴۸، نگاهی داشته‌ایم به «حنظله»، شخصیت کارتونی که طی چند دهه به نمادی از سرنوشت تلخ آوارگان فلسطینی و فراتر از آن تبدیل شد.

«حنظله» ۱۰ ساله

اقتصاد ۲۴ -  موهایش مثل جوجه‌تیغی است و پاهایش برهنه. شاد نیست. آرام نیست. دست‌هایش را به‌هم قلاب کرده و منتظر است. به گزارش پیام ما، حنظله از تماشاچیان ناامید است و به آن‌ها پشت کرده است. او یک کودک پناهجوی فلسطینی است. از سال ۱۹۶۹ که «ناجی العلی» کاریکاتوریست مشهور فلسطینی حنظله را به تصویر کشید، حنظله به نمادی برای مقاومت پناهجویان تبدیل شد. نمادی نه فقط برای رانده‌شدگان فلسطینی و امیدشان به بازگشت، بلکه برای تمامی کودکان پناهجویی که از «یاری» تماشاچیان بین‌المللی ناامید شده‌اند.

میوۀ یک گیاه تلخ

هرچند بر سر تعداد دقیق آواره‌شدگان فلسطینی اختلاف وجود دارد، اما در جنگ ۱۹۴۸ اعراب و اسرائیل حدود ۷۰۰ هزار نفر به یکباره پناهنده شدند. بنابراین، جای تعجب نیست که وقتی «ناجی العلی»، کارتونیست مشهور عرب، برای نخستین‌بار یک کودک ده‌سالۀ پناهندۀ فلسطینی را در روزنامۀ کویتی «السیاسة» به تصویر کشید، از نشان‌دادن تلخیِ محض او ترسی نداشت. نام حنظله از یک گیاه گرفته شده؛ گیاهی که در نواحی خشک منطقه می‌روید و بسیار تلخ است.
حنظله از همان ابتدا پشتش را به تماشاچی می‌کند. او گاهی کلیدی به‌دست دارد که نمادی از خانه‌هایی است که آوارگان مجبور به ترک آن شدند، گاهی چفیه دارد و گاهی علامت «پیروزی» نشان می‌دهد. برخی می‌گویند او دارد به سرزمین مادری‌اش نگاه می‌کند. برخی هم می‌گویند او هم مانند گیاه حنظله ریشه در خاک دارد و برای همین تنها می‌تواند در سرزمین خودش رشد کند.

«حق بازگشت»، حق همۀ کودکان پناهجو

همین دیدگاه توجه اجتماعات مختلف به‌ویژه پناهجویان و فعالان حوزۀ پناهجویی را به مسئلۀ «حقِ بازگشت» برای بی‌جاشدگان و پناهندگان جلب کرد. ناجی العلی خالق این اثر یک فعال سیاسی سکولار و دارای گرایش‌های سوسیالیستی بود.
او دربارۀ حنظله در مصاحبه‌ای که قسمت‌هایی از آن در وب‌سایت «قصه‌های فلسطین storiesfrompalestine» منتشر شده است، می‌گوید که حنظله تنها بیانگر مسئلۀ فلسطین نیست، بلکه بیانگر و مدعی مسئلۀ «عدالت» است. «این عدالت به‌معنای انسانی آن از مصر گرفته، تا ویتنام و آفریقای جنوبی درد و رنجی تلخ و مشترک است.» او می‌گوید خلق حنظله، روح او را در دورانی تلخ از سقوط نجات داده است. او حنظله را برای مردمی خلق کرده است که به‌قول خودش تاجر و مالکان زمین نبودند؛ کشاورزانی بودند که سرکوب و گرسنگی کشیدند و در اردوگاه‌ها پناهجویی هرروز را در انتظار بازگشت سر کردند.
العلی تابستان سال ۱۹۸۷ درحالی‌که برای کار و خلق کاریکاتور‌های جدید به لندن سفر کرده بود، توسط افراد ناشناسی مورد اصابت گلوله قرار گرفته و ترور می‌شود. او در آخرین مصاحبه‌هایش گفته بود «شخصیتی که من خلق کردم برای زنده‌ماندن مقاومت می‌کند. من بعد از مرگ نیز با او ادامه خواهم داد.»
کنار هم آمدن نماد‌ها
لباس حنظله از طرح چفیه و سوزن‌دوزی فلسطینی الهام گرفته شده است. العلی اعتقاد زیادی به استفاده از نماد‌ها داشت. بنابراین، در لباس حنظله حتی از «صلیب» به‌عنوان نمادی از مسیحیان فلسطینی و همزمان رنجی که بر بدنِ فلسطینی‌ها تحمیل شد، استفاده کرد.
امروز از حنظله در دیوارنویسی‌ها و گرافیتی‌ها، در بسیاری از تظاهرات‌ها و راهپیمایی‌های مدافعان حقوق پناهجویان استفاده می‌شود.
حنظله از کالاسازی و بازاریابی هم به دور نمانده است و تصویر او را چاپ شده بر جاسوئیچی‌ها، گردنبند‌ها و خالکوبی‌ها و تیشرت‌ها به دفعات بسیار می‌توان دید.

حنظله

حنظله و فلسطینی‌های مهاجر «نسل زِد»

بی‌اغراق نیست اگر بگوییم نسل زِد فلسطینی‌ها همه‌جای دنیا هستند. آن‌ها مثل دیگر کنشگران همسن خود در دنیا حضور پررنگی در رسانه‌های اجتماعی دارند؛ اینفلوئنسر هستند، تولید محتوا می‌کنند، کسب‌وکار‌های کوچک اینستاگرامی دارند و از همه مهمتر سیاست‌های هویتی و هویت فلسطینی‌شان برایشان پررنگ و حیاتی است. آن‌ها گاهی با تصویرگری‌های متفاوت تلخی‌های حنظله را شیرین می‌کنند و زندگی شایسته را، نه فقط در فلسطین، بلکه در هر کشوری که هستند، از نهاد‌های مختلف بین‌المللی مطالبه می‌کنند.
ساختار‌های سیاسی البته همچنان تلخی‌های خودشان را دارند و هرچندوقت یکبار تصاویر مربوط به گرافیتی‌های شهری طرفدار فلسطین توسط الگوریتم‌های محدودکنندۀ فضای مجازی حذف می‌شوند.

انا دمی فلسطینی (خون من فلسطینی است)

سال ۲۰۱۳ بود که «محمد عساف»، خوانندۀ جوان فلسطینی، با آهنگ مشهور و محبوب «خون من فلسطینی است» برندۀ جایزه Arab Idol شد. آهنگی که میان نسل جوان و نوجوان پناهجو (حتی غیرعرب‌ها) به‌سرعت محبوب شد و در محافل مختلف سیاسی و فرهنگی با چفیه‌ها و لباس‌های سوزن‌دوزی‌شده و ساز‌های رنگی خوانده شد. چندماه پیش ویدئویی از یک دختر جوان DJ در کلابی در بیروت که این آهنگ را همراه پدربزرگ فلسطینی‌اش می‌خواند در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شد.
اما همین هفتۀ گذشته پلتفرم اسپاتیفای این آهنگ را به‌دلیل نامعلومی حذف کرد. این اقدام با اعتراضات گستردۀ رسانه‌ها و فعالان جوان ضد استعمار و «ضد اشغال» در شبکه‌های اجتماعی مواجه شد. اعتراضات تا جایی شدت گرفت که اسپاتیفای مجبور شد آهنگ را به پلتفرم خود بازگرداند و در مصاحبه با الجزیره اعلام کند «مخالف این آهنگ نیست».

شاید سخت باشد باور کنیم حنظله برای همیشه ده‌ساله مانده است. کودک ده‌ساله‌ای که زمانی پشت به جمعیت می‌کرد، امروز نوجوانی است مانند «مونا» و «محمد الکرد» که نماد‌های محلۀ «شیخ جراح» می‌شوند، کاریکاتور‌ها را روی تیشرت‌هایشان چاپ می‌کنند، می‌رقصند و شعر می‌گویند و رو به جمعیت حق‌شان را فریاد می‌زنند.

ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

قیمت انواع دستگاه ماینر امروز + جدول

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت انواع لپ تاپ ایسوس امروز + جدول

قیمت سکه و طلا امروز پنجشنبه ۹ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز پنجشنبه ۹ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ دل سهراب بختیاری زاده با استقلال است

عکس/ تیپ تینیجری فاطمه معتمد‌آریا ۴۴ سال پیش با شلوار پیش بندی و کلاه خاص

عکس/ قابی احساسی از ابی و دخترش ۵۳ سال پیش در یک رستوران

عکس/ جولان اتوبوس‌های دو طبقه ۵۱ سال پیش در میدان فردوسی تهران

عکس/ استایل خاص فردین و ناصر ملک مطیعی ۴۳ سال پیش با لباس‌های برند

عکس/ ژست عاشقانه حمیرا و پرویز یاحقی ۵۳ سال پیش با استایل اروپایی

عکس/ خنده‌های از ته دل بهاره رهنما و دخترش پریا در پشت دیوار

عکس/ استقلال در دربی تهران با لباس جدید

عکس/ چهره شوکه کننده نوید محمدزاده با تیپ اجق وجق در دیدار با بهمن مفید

عکس/ تمام بازیکنان مشترک استقلال و پرسپولیس

عکس/ سفر مسعود پزشکیان به جنوب غرب تهران

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

کشف و انهدام انبار بزرگ سوخت قاچاق در بندرخمیر

نباید با استیضاح وزیر اقتصاد، سیاسی برخورد کرد/ اثرات منفی پول‌های زیاد و بی‌برنامه‌ در دولت گذشته امروز مشخص شده است

بهترین رژیم غذایی برای بهبود سرطان پروستات

روش‌های خانگی بجای بوتاکس؟

دمای تهران زیر صفر شد

خیال استقلال از رونالدو و مانه راحت شد

ترامپ: در صورت صلح، روسیه به اوکراین حمله نخواهد کرد

تعطیلی بخش‌های بستری بیمارستان‌ها در نوروز تعیین و تکلیف شد

ضرورت استفاده از هوش مصنوعی برای کاهش تصادفات

واکنش حماس به عملیات جنوب حیفا

یاغی پرسپولیس: بردن دربی لذت بخش است

بحث پزشکیان با امام جمعه اسلامشهر

صحبت‌های جالب رضاییان پس از دربی؛ قول رامین به هواداران استقلال

عکس/ پوستر AFC پس از دربی؛ Tehran is RED

کارشناس داوری دربی ۱۰۵؛ پنالتی استقلال سوخت؟

فیلم/لحظاتی از شادی و غم بعد از سوت پایان دربی ۱٠۵

فیلم/بوژوویچ: استقلال در دربی سزاوار باخت نبود

فیلم/هوادار ناراحت استقلال روی سکوی‌های ورزشگاه بعد از سوت پایان بازی

عالیشاه: یک فینال را بردیم، ۹ تا باقی مانده است

عکس/خوشحالی عابدزاده از برد پرسپولیس در دربی

علی علیپور به رکورد هاشمی‌نسب رسید

فیلم/گل دوم پرسپولیس به استقلال توسط علی علیپور

کارتال دربی تهران را هم برد؛ پرسپولیس دبل کرد و به کورس برگشت!

اوجالان رئیس پ‌ک‌ک: این گروه باید خود را منحل کند

حسینی باید اخراج می‌شد!

کری‌خوانی اسکوچیچ پس از تساوی

اعتراض سریع استقلال به پنالتی دربی: آفساید به نظر می‌رسید!

فیلم/ گل اول پرسپولیس

عالیشاه پنالتی‌زن پرسپولیس را عوض کرد

برد یک نیمه‌ای پرسپولیس در دربی؛ استقلال باز هم پنالتی داد

تصویر جالب از پرتماشاگرترین دربی پایتخت

پزشکیان: از قطعی برق و گاز عذرخواهی می‌کنم

فیروز کریمی: پیشنهاد استقلال را رد کردم

عکس/ رامین رضاییان به سمت نیمکت پرسپولیس رفت

نوشته جالب هوادار پرسپولیس برای سروش رفیعی

پوتین: اولین ارتباطات ما با دولت آمریکا، امید‌هایی را منعکس می‌کند

واکنش کفاشیان به ائتلاف با عابدینی علیه تاج

مرگ مشکوک بازیگر معروف و همسرش

رشد چشمگیر مجتمع تبریز بیمه معلم در رشته‌های اموال، اشخاص و عمر

واحد پول چه کشورهایی پوند است؟

سرمایه‌گذاری مولد؛ سود فردی، رشد جمعی

ماجرای مرگ تلخ ۱۹ ورزشکار ایرانی به خاطر گازگرفتگی

آیا تغذیه سالم در بارداری بر هوش نوزاد اثر دارد؟

جاذبه‌های گردشگری پارک طالقانی تهران

قیمت گوشت امروز چهارشنبه ۸ اسفند اعلام شد

آشنایی با خواص شگفت‌انگیز کنجد برای سلامتی

ساعت کاری اصناف در ماه رمضان و شب عید کاهش نمی‌یابد

عمر مفید باتری ماشین؛ از کجا بفهمیم وقت تعویض باتری رسیده است؟

اختلال خواب چیست و چگونه درمان می‌شود؟

اینفوگرافی/ قدرتمندترین پاسپورت‌ها در سال ۲۰۲۵