هشدار! هاری در کمین صاحبان حیوانات خانگی

اقتصاد۲۴-به دنبال انتشار گزارش شبکه بهداشت و درمان خراسان رضوی مبنی بر حمله یک قلاده گربه خانگی مبتلا به هاری که با حمله به یک بانو و خراش دست آن، اتفاق افتاد، با توجه به حساسیت و اهمیت موضوع، واکسن هاری به این فرد تزریق شد.

علاوه بر این به منظور بررسی دقیق تر، از بافت مغز گربه نیز نمونه به عمل آمد. نتایج حاکی از آن بود که ویروس هاری در این حیوان از ابتدای نگهداری تاکنون مثبت بوده است. با این حساب نخستین گربه خانگی مبتلا به هاری در خراسان رضوی شناسایی شد.

هاری یک بیماری حاد و کشنده ویروسی سیستم عصبی مرکزی است. این بیماری مشترک بین انسان و دام است که قابل پیشگیری است، اما قابل درمان نیست. همه پستانداران خون گرم و گوشتخواران اهلی و وحشی مستعد ابتلا به ویروس هاری هستند و ممکن است به منبع عفونت انسان تبدیل شوند. سازمان بهداشت جهانی (WHO) هاری را به عنوان یکی از کشنده‌ترین بیماری‌های عفونی در جهان معرفی کرده است. این بیماری هنوز باعث مرگ ده‌ها هزار نفر در سال می‌شود.

این سازمان تخمین می‌زند که سالانه ۵۹۰۰۰ نفر (یا ۱۶۰ نفر در روز) بر اثر هاری می‌میرند و بیش از ۲۹ میلیون نفر پس از قرار گرفتن در معرض حیوانات مشکوک به هاری تحت درمان قرار می‌گیرند. کودکان بین ۵ تا ۱۴ سال قربانیان مکرر هستند.

عفونت انسان با هاری از طریق بزاق، معمولاً از طریق گاز گرفتن، خراش یا تماس مستقیم ترشحات و دفع حیوانات آلوده به ویروس هاری با مخاط (مانند چشم، دهان یا زخم‌های باز) به افراد و حیوانات سرایت می‌کند.

در حال حاضر هیچ درمان موثری پس از شروع علائم وجود ندارد. هنگامی که علائم بالینی ظاهر می‌شود، هاری تقریباً ۱۰۰ ٪ کشنده است. ده‌ها هزار مورد هاری انسان هر ساله در سراسر جهان گزارش می‌شود که بیشتر آن‌ها در کشور‌های در حال توسعه آسیا و آفریقا رخ می‌دهد و عمدتاً مردم جوامع کم برخوردار را تهدید می‌کند جایی که واکسیناسیون سگ‌های خانگی به طور گسترده اجرا نمی‌شود و دسترسی به درمان پس از مواجهه محدود است.

در کشور‌های در حال توسعه پستاندارانی که ویروس هاری را منتقل می‌کنند عمدتاً شامل سگ، گربه و حیوانات وحشی هستند. سگ‌ها و گربه‌های اهلی منبع اصلی عفونت هستند و خطر قابل‌توجهی از انتقال را نشان می‌دهند. در سال‌های اخیر، در میان حیوانات خانگی، گربه‌ها بیشترین آمار آلودگی را به ویروس هاری داشته‌اند و آن به این خاطر است که صاحبانشان آن‌ها را در برابر بیماری هاری واکسینه نمی‌کنند.

در حیوانات، شاخص‌ترین نشانه ابتلا به هاری، تغییرات رفتاری حاد و فلج پیشرونده است. حیوانات ممکن است نشانه‌هایی از رفتار پرخاشگرانه و یا بی حالی و فلج را نشان دهند.

در انسان، اولین نشانه هاری ممکن است شامل سردرد، تب، اضطراب و گزگز یا تغییر حس در نزدیکی محل گزش حیوان باشد. در بیشتر موارد انسانی، همچنین با گشاد شدن مردمک ها، حساسیت غیرمعمول به صدا و نور و تغییرات دما، و همچنین تشنج، توهم، آب هراسی (اسپاسم هنگام لمس یا حتی دیدن آب)، کما و آنسفالومیلیت، مشخص می‌شود.

هاری تنها بیماری است که در آن پروتکل ایمونوپروفیلاکسی پس از مواجهه (درمان پس از مواجهه) در انسان وجود دارد. درمان شامل شستن کامل محل گزش با آب و صابون و در صورت امکان با ضد عفونی کننده ویروس کش (مثلاً پوویدون ید یا اتانول) به مدت حداقل ۱۵ دقیقه، و به دنبال آن ایمن سازی غیرفعال با ایمونوگلوبولین‌ها و واکسیناسیون برای ایمنی فعال است، در هر صورت، شدت فرآیند عمدتاً به محل و نوع گزش و سرعت پروفیلاکسی پس از مواجهه بستگی دارد بنابراین، اهمیت آگاهی از جمعیت در معرض خطر آن و توانایی واکنش به آن، از اصول مهم برای نجات جان افراد به حساب می‌آیند.

ساده‌ترین روش پیشگیری از هاری پرهیز از گاز گرفتن و ایجاد خراش توسط پستانداران به ویژه گونه‌های پرخطر مخزن هاری است. با این حال، دستیابی به این امر دشوار است، زیرا قرار گرفتن تصادفی در معرض این حیوانات رایج است.

از جمله اقدامات دیگر پیشگیرانه شامل واکسیناسیون سایر جمعیت‌های حیوانی که مسئول انتشار هاری هستند یا با انسان‌ها در تماس هستند (عمدتاً گربه ها، سگ‌ها و ...)، آموزش جوامع در مورد هاری و راه‌های پیشگیری از آن، نکته مهم دیگر این است که صاحبان حیوانات خانگی و دامپزشکان می‌توانند با اطمینان از واکسینه شدن حیوانات خانگی، شرکای کلیدی در مبارزه جهانی علیه هاری باشند. بیماری هاری با واکسیناسیون صحیح و برنامه‌های آگاه سازی ۱۰۰ درصد قابل پیشگیری است.