اقتصاد۲۴- هدی کاشانیان: بمب اتم توسط فیزیکدان آمریکایی به نام رابرت اوپنهایمر در دهه ۱۹۴۰ اختراع شد. اوپنهایمر به همراه تیم خود در دانشگاه کالیفرنیا، برکلی، در طول جنگ جهانی دوم، به توسعه این تکنولوژی پرداختند. بمب اتمی توسط آمریکا در پروژه منهتن تولید شد و برای اولین بار در اواخر سال ۱۹۴۵ در بمباران هیروشیما و ناگازاکی در ژاپن استفاده شد. این بمبها باعث ویرانی و زخمیشدن بسیاری از افراد و خسارات بزرگی به بنبستها و ساختمانهای شهری شدند و اثرات پساماند زیادی را به جا گذاشتند.
جی. رابرت اوپنهایمر یکی از بزرگترین دانشمندان قرن بیستم بود. او در ۲۲ آوریل ۱۹۰۴ در شهر نیویورک متولد شد. اوپنهایمر بهعنوان یکی از مهمترین فیزیکدانان تاریخ علم فیزیک شناخته میشود، به ویژه به دلیل نقش او در توسعه بمب اتمی. پس از اتمام تحصیلات در دانشگاه کالیفرنیا، برکلی، اوپنهایمر بهعنوان یک فیزیکدان در این دانشگاه مشغول به کار شد. او به همراه تیمی از دانشمندان در طول جنگ جهانی دوم در پروژه منهتن که به توسعه بمب اتمی میپرداخت، فعالیت کرد. این پروژه موجب توسعه و تولید اولین بمب اتمی شد که در اواخر جنگ جهانی دوم در بمباران هیروشیما و ناگازاکی استفاده شد. پس از جنگ، اوپنهایمر بهعنوان یک دانشمند در دانشگاه کالیفرنیا، برکلی، فعالیت خود را ادامه داد. او به عنوان یکی از رهبران حوزه فیزیک هستهای شناخته شد و به تحقیقات و آموزش در این زمینه پرداخت. اوپنهایمر در زمینه تئوریهای پیشرفته در فیزیک هستهای، ریاضیات و فیزیک کوانتومی مشهور است. اوپنهایمر در سال ۱۹۷۴ درگذشت، اما ارثی از دانش و کشفهایش در زمینه فیزیک هستهای و بمبسازی هستهای به جامعه علمی باقی گذاشت.
به دلیل جذابیت کریستالها و برهمکنش آنها با نور، اوپنهایمر از سن هفت سالگی مجذوب آنها شد. او به مجموعهدار متعصبی برای سنگهای معدنی تبدیل شد و از ماشین تحریر خانوادگیاش برای شروع مکاتبههای دقیق و طولانی با زمینشناسهای محلی استفاده کرد. یکی از زمینشناسها که نمیدانست در حال مکاتبه با کودکی ۱۲ ساله است از اوپنهایمر دعوت کرد تا در انجمن کانیشناسی نیویورک سخنرانی کند. اوپنهایمر از پدر خود خواست به این انجمن توضیح دهد که پسرش تنها ۱۲ سال دارد، اما پدر او را تشویق کرد که این کار را انجام دهد. وقتی حاضران متوجه شدند مکاتبهکننده مرموز، پسری ۱۲ ساله است در ابتدا شگفتزده شدند و خندیدند، اما بلافاصله جعبهای چوبی زیر پای اوپنهایمر قرار دادند تا به تریبون برسد. اوپنهایمر سخنرانی خود را انجام داد و با تشویق حاضران روبرو شد.
اوپنهایمر برای اولین بار جین تاتلاک را در سال ۱۹۳۶ ملاقات کرد. رابطه عاشقانهای بین این دو شروع شد که تا ازدواجش با کاترین پوئنینگ ادامه یافت و با مرگ تاتلاک در ۱۹۴۴ به پایان رسید. وقتی تاتلاک و اوپنهایمر برای اولین بار ملاقات کردند، جین عضو فعالی از حزب کمونیست بود و اوپنهایمر را تشویق کرد که نگرانیهای او درباره فقر را درک کند. وجهه اوپنهایمر بهعنوان یکی از هواداران کمونیست خیلی زود توجه FBI را جلب کرد و مأمورانی برای تعقیب و استراق سمع او درنظر گرفته شدند. در سال ۱۹۴۴ جسد تاتلاک در آپارتمانش پیدا شد. علت مرگ، اوردوز دارویی اعلام شد. جین تاتلاک در بخش زیادی از عمر خود از افسردگی رنج میبرد. او یادداشتی بدون امضا از خود به جای گذاشته بود و بنابراین مرگ او خودکشی تشخیص داده شد. با این حال بر اساس نظریههای توطئه از جمله حدسهای برادر تاتلاک، سازمانهای جاسوسی در مرگ خواهرش دست داشتند. تاتلاک، اوپنهایمر را با اشعار جان دان، شاعر انگلیسی آشنا کرد. او اسم رمز «ترینیتی» به معنی سهگانگی را از یکی از اشعار دان با عنوان «به قلبم ضربه بزن، خدای سه نفره» انتخاب کرد. نظارت FBI بر اوپنهایمر و تاتلاک بعدها در طول دادرسی ۱۹۵۴ کمیسیون انرژی اتمی، به ضرر او تمام شد. در آن زمان رابطهی او با کمونیستها در اواخر جنگ جهانی دوم آشکار شد. نتیجهی این دادرسی، باطل شدن مجوز امنیتی اوپنهایمر و واردشدن آسیب به حیات سیاسی او بود. به این ترتیب اوپنهایمر به یکی از قربانیان برجستهی مککارتیسم تبدیل شد.
اوپنهایمر در توسعه بمب اتمی مستقیماً شرکت نکرد. او بهعنوان یکی از اعضای اصلی تیمی از دانشمندان در پروژه منهتن، که به توسعه بمب اتمی میپرداخت، فعالیت داشت. اوپنهایمر به خصوص در زمینه فیزیک تئوریک و محاسباتی مشغول به کار بود و به تحلیلهای مربوط به رفتار ماده در شرایط بسیار گرم و فشار بالا میپرداخت. او بسیاری از تحقیقات تئوریک و محاسباتی مرتبط با پروژه منهتن را انجام داد. تیمی از دانشمندان که شامل اوپنهایمر بود، به تحلیل دقیق و تجزیهوتحلیل فیزیکی فرآیندهای هستهای و رشتههای پراکندگی در ماده میپرداختند که اطلاعات مهمی را برای طراحی و ساخت بمب اتمی فراهم میکرد. اوپنهایمر در این پروژه در بخشی از تحقیقات تئوریک و محاسباتی مشغول بود و وظیفه مستقیم ساخت بمب اتمی بر عهده او نبود. بمب اتمی نهایی که در پروژه منهتن ساخته شد، توسط تیمی از مهندسان، فیزیکدانان، و دانشمندان مختلف توسعه یافت و ساخته شد. اما مشارکت اوپنهایمر و تیم دیگر دانشمندان در تحقیقات و تحلیلهای مرتبط با فیزیک هستهای و هستهای به طور قابل توجهی در توسعه بمب اتمی و این پروژه تاریخی نقش داشت.
رابرت اوپنهایمر، عالم فیزیک آمریکایی که نقش مهمی در توسعه فیزیک هستهای و پروژه منهتن برای تولید بمب اتمی داشت، در ۱ دسامبر ۱۹۷۴ درگذشت. او در دانشگاه کالیفرنیا، برکلی، فعالیت علمی خود را به پایان رسانده بود. مرگ او مرتبط با سکته قلبی بود. اوپنهایمر در مسیر خود در زمینه پژوهش و آموزش در زمینه فیزیک، تحقیقات مهمی انجام داد و به عنوان یکی از علمای برجسته قرن بیستم به یاد میماند.