بهره‌برداری ناکارا از سد‌های کارون در روز‌های پایانی دولت سیزدهم!

اقتصاد۲۴- جواد امام، سخنگوی جبهه اصلاحات، در شبکه ایکس مدعی شده که در حال حاضر با خروج بی‌ضابطه آب سدها، به طرز عجیبی روزانه ۲۳ هزار و ۹۷۷ مگاوات ساعت انرژی برق تولید می‌شود و به سرعت تراز سد‌ها پایین می‌آید. آن طور که از شواهد برمی‌آید، دولت سیزدهم در روز‌های پایانی خود و در مواجهه با کمبود برق شدید، به سرعت در حال خالی کردن آب پشت سد‌های کارون برای تولید برق است.

**آیا راهکار استفاده از نیروگاه‌های برق‌آبی در مواجهه با کمبود برق کاراست؟

اگر آب کافی داشته باشیم، رهاسازی آب معنا دارد. اما اگر آب کافی نداشته باشیم، گرمای پیش‌رو در مردادماه، کشت پاییزه و سایر مصارف ... نیز باید مورد توجه قرار گیرد و مدیریت شوند. این موضوع بستگی به آورد رودخانه‌ها دارد. در رابطه با بهره‌برداری‌هایی که اکنون صورت گرفته و افزایش برداشت‌ها از سد طالقان نیز نسبت به گذشته با همین رویه می‌تواند با مشکلات فراوانی مواجه شود.

دقیقا از روز شانزدهم تیرماه این برداشت‌ها افزایش پیدا کرد. گرمای هوا بلافاصله از شنبه شروع شده است و این موضوع که بلافاصله بعد از انتخابات برداشت‌ها و رهاسازی‌ها افزایش پیدا کرده، موضوعی حائز اهمیت است.

**آمار بهره‌برداری‌های عنوان‌شده به چه صورت است؟

انرژی اخذشده از زنجیره کارون در سال ۱۴۰۱، اولین پیک در دوره دولت فعلی در تاریخ ۱۸ تیر سال ۱۴۰۱، ۴۱۷۶۱.۱ مگاوات ساعت بوده و انرژی اخذشده از زنجیره کارون در سال ۱۴۰۳، آخرین پیک در دولت فعلی در همان روز در سال ۱۴۰۳، ۱۳۰۰۰۶ مگاوات ساعت بوده است.

در هفته گذشته هشداری به دولت منتخب چهاردهم داده شد که با روند فعلی ترازاندازی سد‌ها تا نیمه مردادماه سد‌های زنجیره کارون از مدار خارج خواهد شد و دولت جدید را با بحرانی عجیب مواجه خواهند کرد. با فراگیر شدن توییت و افزایش حساسیت اذهان عمومی، پاسخ‌هایی از طرف مسئولان وزارت نیرو ارائه شد که عمدتا ربطی به سوال مطرح‌شده نداشت.

می‌گوییم با این روند تا اواسط مرداد ماه هفت، هشت هزار مگاوات برق‌آبی را نخواهیم داشت. می‌گویند چاره نداریم! اگر برای تیرماه چاره نداریم، برای مرداد داغ خرماپزان چاره داریم؟ یا آنوقت دولت جدید می‌داند و مملکتش؟

بیشتربخوانید:فیلم/ کرسنت خیانت یا خدمت ملی؟!

تراز بالاترین سد زنجیره، سد کارون ۴، از زمان انتشار پست در شبکه ایکس، فقط طی ۵ روز ۵ متر کاهش یافته است. با این روند پیش‌بینی می‌شود تا اوایل هفته دوم مرداد، به تراز حداقل برسد.

دولت مستقر در سال ۱۴۰۱، در اولین تجربه مدیریت پیک برق خود در طول تیرماه، مجموعا ۱۸۹۶۳۴ مگاوات ساعت از کارون بزرگ تولید گرفته است. در حالی که در سال جاری فقط تا تاریخ ۲۱ تیرماه ۱۴۰۳، ۱۹۶۶۹۲۷ مگاوات ساعت برق تولید شده است. این عدد از مجموع تولید تیرماه سال ۱۴۰۲ تا تاریخ ۲۱ تیرماه نیز بیشتر است. یعنی در سالی با آورد کمتر، انرژی بیشتری گرفته می‌شود. به عنوان نمونه دیگر در روز ۱۸ تیرماه ۱۴۰۱، ۴۱۷۶۱.۱ مگاوات ساعت انرژی از زنجیره کارون اخذ کرده و در سال ۱۴۰۳ و آخرین سال مدیریتش در همان تاریخ یعنی ۱۸ تیرماه ۱۴۰۳، ۱۳۰۰۰۶ مگاوات ساعت. چه چیزی تغییر کرده است که اختلاف سه برابری را توجیه کند؟ غیر از این است که مهم‌ترین تفاوت، موضوع کارنامه‌سازی در زمان تغییر دولت است؟

پیک‌های دمایی ناشی از تغییر اقلیم و ... طی تمام سال‌های اخیر کم و بیش وجود داشته است، اما چیزی که امروز مشاهده می‌شود دست یازیدن به هر روشی است که رکورد‌ها حفظ شود.

**واکنش مسئولان به این اظهارات چه بود؟

سخنگوی صنعت آب اخیرا گفته است زنجیره کارون تقریبا معادل سال گذشته پرشدگی دارد. ما این ادعا را برای همان تاریخ ۲۰ تیرماه ۱۴۰۳ چک کردیم و نتیجه این شد که ارتفاع سد‌ها در سد کارون ۴، ۳.۷ متر، کارون ۳، ۶.۸ متر، شهید عباسپور ۲.۳ متر و مسجد سلیمان ۱.۲ متر پایین‌تر از سال ۱۴۰۲ است. تنها گتوند در حد یک متر بالاتر بود.

سخنگوی دولت نموداری از میزان پربودن سد‌ها در زمان تحویل دولت‌ها ارائه می‌دهد. ضمن اینکه از بارش الهی در سال پربارش برای خود دستاورد می‌سازد، نمی‌گوید که دولت دوازدهم در شهریور، ماه انتهایی سال آبی تحویل شده و این نمودار قاعدتا مربوط به تیرماه است که سد‌ها قاعدتا باید حجم بالایی برای پاسخگویی به پیک داشته باشند.

وزارت نیرو منکر این اعداد و ارقام نمی‌شوند، ولی در ارتباط با تبعات و نتایج این موضوع که در شبکه ایکس اشاره شد، مدعی هستند که اینطور نیست.

بنا بر محاسبات انجام‌شده در خصوص تداوم تولید انرژی در سد‌های زنجیره‌ای کارون با فرض ثابت بودن تولید برابر با تولید روز ۱۶ تیرماه ۱۴۰۳، این روند اگر متوقف نشود تا ۲۰ روز آینده‌ای سد‌ها به تراز حداقل خواهد رسید. این یعنی کابینه جدید با کسری ۸۰۰۰ مگاوات انرژی برق‌آبی، کار خود را آغاز خواهد کرد. وقتی با کاهش منابع آب مواجه شویم، عملا دیگر کسی نمی‌تواند مدعی شود که این ادعا درست است یا غلط

**آیا ادعای رفع ناترازی برق توسط مسئولان صحیح است؟

در این راستا خاموشی‌هایی که در فصل گرما اعمال شده، بسیار قابل توجه است. اما محسن منصوری، معاون اجرایی رئیس دولت سیزدهم، اعلام کرد که مطابق دولت گذشته، نیروگاه ساخته شده و ناترازی برق برطرف شده است. او از سوی دیگر، خط قرمز دولت را هم شبکه خانگی عنوان کرده و عملا به جهت بازتاب رسانه‌ای و مدیریت افکار عمومی، خاموشی‌ها را از تهران به استان‌های دیگر منتقل کردند. خاموشی‌های گسترده را به صنعت نیز منتقل کردند. در همین زمینه کسی از معاون اجرایی رئیس جمهور نپرسید که خاموشی‌های گسترده صنعت و شبکه خانگی، چگونه با شعار‌های مطرح‌شده تطابق دارد؟

**ادعای سیاسی بودن آمار‌های منتشر‌شده، چقدر صحیح است؟

اکنون بخشی از آمار‌ها که مردم از آن مطلع شدند را سیاسی می‌دانند. یکی از افرادی که مدعی شده این بحث‌ها سیاسی است، محمدحسین رنجبران است که از نهاد‌های غیرتخصصی و به صورت کاملا جریانی و سیاسی، وارد وزارت نیرو شده و هیچ نسبتی با صنعت و وزارت نیرو ندارد. اگر مدعی هستند که این آمار‌ها غلط و سیاسی است، آمار دیسپاچینگ را منتشر کنند تا مردم ببینند قبل از ۱۵ تیرماه میزان برداشت چقدر بوده و بعد از آن چقدر افزایش یافته است.

سال آبی که داشتیم با سال آبی اول دولت سیزدهم تقریبا یکی بوده و باید دیده شود که در سال ۱۴۰۱، میزان برداشت چقدر بوده و امسال چقدر شده است. باید تولید برق را در یک روز خاص در نظر بگیرند و ببینند که آیا آورد‌ها یکی است یا خیر. آن زمان می‌توان ادعا کرد که این آمار‌ها چقدر صحت دارد. این یک بحث آماری است نه بحث سیاسی.

شعار‌های مطرح‌شده در خصوص صنعت برق در طول این سه سال را باید نشان دهند. ادعا شده که در خصوص نیروگاه‌های خورشیدی در طول سه سال، ۴۰۰۰ مگاوات افزایش داشتیم. باید نشان دهند که این ۴۰۰۰ مگاوات کجاست. حرف‌های غیرکارشناسانه و غیرعلمی می‌زنند و منتقدین‌شان را متهم می‌کنند که حرف‌های سیاسی می‌زنند. از این منظر ابهامی وجود ندارد و اعداد و ارقام گویا است.

نگرانی ما در درجه اول مردم، مصرف‌کنندگان و زیرساخت‌هایی است که آسیب دیده است. در همین راستا دروغ‌ها و وعده‌هایی به مردم دادند که بعد از جابه‌جایی دولت، تبعات آن‌ها بیش از این هویدا خواهد شد.

بیشتربخوانید:اعتصاب کارگران پروژه‌ای صنایع نفت، گاز و پتروشیمی

**عواقب این بهره‌برداری‌ها در زمینه بحران آب چگونه خواهد بود؟

باید برای تولید برق و رهاسازی آب، حداقل تا آخر شهریور برنامه‌ریزی صورت بگیرد. اگر این تنظیم را به هم بزنیم و فکر کنیم که آب به اندازه کافی وجود دارد و آن را حاتم‌بخشی کنیم یا برای کسری برق این آب را استفاده کنیم، قاعدتا در شهریور ماه و برای کشت پاییزه، آبی نخواهیم داشت و موجب تنش خواهیم شد.

یکی از ماموریت‌های سد‌های ما، تنظیم است. نمی‌شود دریچه را امروز باز کنیم و صرفا به تولید برق یا صرفا برای کشت، اختصاص دهیم و برای آینده برنامه‌ای نداشته باشیم. باید بنا بر نیاز‌ها و مصارف صنعت، کشاورزی، بخش خانگی و... تنظیم شود. موضوع صرفا موضوع تولید برق نیست.

عده‌ای که با توجه به تغییر دولت نگران شده‌اند، قصد دارند که این چند روز را پشت سر بگذارند و هر بلایی سر کشور و مردم آمد، از آن سلب مسئولیت کنند. من هم اگر هشداری در این مورد دادم، ناشی از آن بود که مسئولین بالادستی مراقبت‌های بیشتری بکنند.

نهاد‌های اجرایی در دولت سیزدهم کارکرد پاسخ‌گویی خود را از دست داده‌اند و به جای پاسخ‌گویی و احیانا تصحیح عملکرد خود عمدتا دچار فرافکنی شده‌اند. برای مثال منصوری، خط قرمز دولت را در قطعی برق، مصرف خانگی عنوان کرده و ادعا کردند که ساخت، تولید و افزایش ظرفیت نیروگاه‌ها، بیش از ادوار گذشته رخ داده است. مسئولان باید آمار دقیق را در این زمینه ارائه دهند تا برای کارشناسان، دستگاه مربوطه و مردم شفاف‌سازی شود.

سال گذشته ۱۲ هزار مگاوات ناترازی داشتیم امسال به ۱۸ هزار مگاوات رسیده‌ایم. با این مسیر سال آینده ۲۴ هزار مگاوات ناترازی خواهیم داشت. ما وقتی برق نداریم و همان برق موجود هم به بخش خانگی می‌دهیم، جلو رشد اقتصادی را می‌گیریم و برنامه هفتم با مشکل مواجه می‌شود. در برنامه هفتم آمده که سالانه ۸.۵ درصد باید رشد صنعتی داشته باشیم، اما انرژی لازم را برای آن نداریم.