اقتصاد۲۴- هدی کاشانیان: کانادا، دومین کشور بزرگ جهان از نظر مساحت، در آمریکای شمالی واقع شده و به دلیل طبیعت بکر، کیفیت بالای زندگی، و سیاستهای اجتماعی مترقی شناخته میشود. در اینجا به جنبههای مختلف کانادا پرداخته میشود:
اولین ساکنان کانادا نزدیک به ۲۷ هزار سال پیش در شمالیترین بخش این کشور (قلمرو یوکان) ساکن شدند؛ سرزمینهایی که کانادای امروزی را تشکیل میدهد، هزاران سال محل زندگی مردم بومی بوده است. اولین اروپاییهایی که وارد کانادا شدند، وایکینگها بودند؛ آنها هزار سال قبل از ایسلند به سواحل نیوفاندلند رسیدند، اما تبدیل کانادا به مستعمره از سال ۱۴۹۷ با ورود «جان کابوت» به این سرزمین آغاز شد. ۴۰ سال بعد فرانسویان نیز به نزدیکی مونترال امروزی رسیدند و آن را متعلق به فرانسه دانستند. کانادا دورهای طولانی از جنگها و کشمشها را پشتسر گذاشته است: استعمار توسط فرانسه، جنگ بین فرانسه و بریتانیا، حمله ایالات متحده و سپس استقلال از بریتانیا مهمترین دورههای تاریخی این کشور است. کانادا تقریباً ۴۰۰ سال مستعمره باقی ماند، اما سرانجام در اول ژوئیه ۱۸۶۷ به طور رسمی از بریتانیا استقلال یافت و با پیوستن ۴ استان نیوبرانزویک، نوا اسکوشیا، انتاریو و کبک دولت مستقل کانادا تشکیل شد. پس از این تاریخ با پیوستن تدریجی سایر استانها به یکدیگر، کانادای امروزی شکل گرفت.
کانادا، دومین کشور پهناور دنیا که در قاره آمریکای شمالی واقع شده است. درباره جغرافیای کانادا این نکته لازم به ذکر است که از سه جهت به اقیانوس منتهی میشود. اقیانوس اطلس در شرق، اقیانوس آرام در غرب و اقیانوس منجمد شمالی در شمال این کشور واقع شدهاند. تنها مرز خاکی کانادا با کشور آمریکا در جنوب است، که این مرز با طول ۲۰۳۰ کیلومتر طولانیترین مرز دنیا محسوب میشود. بزرگترین آبشار جهان یعنی نیاگارا، نیز در مرز بین آمریکا و کانادا واقع شده است. تحقیق درباره کانادا این را ثابت کرد که بر خلاف تصور عموم مردم که شاید تورنتو، ونکوور یا مونترال (شهرهای معروف کانادا) را پایتخت این کشور میدانند، پایتخت این کشور شهر اتاوا است، اما پر جمعیتترین شهر این کشور تورنتو است. یکی از نکات جالب درباره پرچم کانادا این است که عکس برگی که در وسط پرچم کانادا قرار دارد برگی از درخت افرا است که شیرهی این درخت به عنوان یکی از اصلیترین سوغاتیهای کانادا به شمار میآید.
کشور کانادا پس از روسیه دومین کشور بزرگ جهان و بزرگترین کشور در قاره آمریکای شمالی میباشد و شرایط آب و هوایی بسیار متفاوتی را داراست. اغلب مردم، کانادا را کشوری با آب و هوای برفی و سرد میدانند، اما در حقیقت، آب و هوای شهرهای کانادا بسیار متنوع است. مناطق پر جمعیتتر که در نزدیکی مرز آمریکا سکونت دارند، چهار فصل متفاوت را تجربه میکنند. فصل بهار با وجود جریانهای گرم اقیانوسی در امتداد خط ساحلی استان بریتیش کلمبیا در ماه فوریه شروع میشود. در مرکز و جنوب کشور کانادا، آب و هوای بهاری نیز در ماه مه آغاز میشود. درجه حرارت شهرهای جنوبی و دشتهای مرکزی در فصل تابستان حدود ۲۶ الی ۳۲ درجه است. بسیاری از گردشگران ماه سپتامبر و اکتبر فصل پائیز را بهترین زمان برای سفر به کانادا میدانند؛ زیرا آب و هوا بسیار خنک و دلپذیر است. زمستانهای کانادا در مناطق شمالی این کشور بسیار سرد و طولانی است. در استانهای مرکزی در زمستان دما به منفی پانزده درجه و حتی تا منفی ۲۹ درجه نیز میرسد. در مناطق دور شمالی، بارش برف از نه ماه سال یا بیشتر امری طبیعی محسوب میشود. اما در فلاتهای کانادا گرم و خشک، در کانادای مرکزی مرطوب و در سواحل ملایمتر است.
سیستم سیاسی کانادا دموکراسی فدرال است و هر دو سطح حکومت فدرال و استانی در کانادا وجود دارد. مسئولیتها و قدرتها بین شاخه فدرال و مدیران استانی آن تقسیم میشود. اداره مهاجرت، پناهندگی و شهروندی کانادا (IRCC) یکی از ادارات دولت کانادا است. دولت کانادا و سیستم سیاسی این کشور نسبتاً پیچیده است و از نظام پارلمانی بریتانیا الگو گرفته است. نسخه اولیه سیستم سیاسی امروزه کانادا در سال ۱۸۶۴ توسط «پدران فدراسیون» تهیه شده و در سال ۱۸۶۷ هنگام تصویب قانون اساسی کانادا به قانون تبدیل شد. آن قانون به ملکه بریتانیای کبیر و ایرلند (ملکه ویکتوریا در آن روزگار) قدرت اجرایی میداد و به همین خاطر کانادا به نظام پادشاهی مشروطه تبدیل شد.
دولت فدرال این اختیار را دارد تا قوانین مربوط به صلح و نظم را تصویب کند و در واقع مسئولیت حکومت بر عهدهی آن است. قلمرو قدرت این دولت فدرال امور بین الملل، دفاع، مهاجرت، جرایم و کنترل مرز و گمرک را در بر میگیرد. دولتهای استانی مسئولیت امور نظام سلامت، آموزش و پرورش و اعطای گواهینامههای رانندگی را دارند. مرکز سیاسی کانادا در اتاوا یعنی پایتخت کانادا است و دو خانه مجلس در پارلمنت هیل واقع شده اند. پارلمان کانادا یک ساختمان بالایی به نام مجلس سنا و یک ساختمان پایینی به نام مجلس عوام دارد. اعضای مجلس عوام «اعضای مجلس-MP» نامیده میشوند و مردم آنها را انتخاب میکنند تا برای منافع آنها نمایندگی کنند و در مورد مسائل گوناگون ملی که بر زندگی کاناداییها تاثیر دارند تصمیم گیری کنند.
سیستمهای سیاسی استانی بر اساس اصول دولت فدرال مبتنی هستند. به دولتهای منطقهای مجالس قانونی (به استثنای مجلس قانونی کبک) گفته میشود و به نماینده ملکه در هر مجلس Lieutenant Governor گفته میشود. معمولا هر چهار یا پنج سال فراخوان انتخابات توسط نخست وزیر وقت داده میشود. lieutenant governor با تعلیق نتایج انتخابات از رهبر حزبی که بیشترین صندلی را در مجلس در اختیار دارد درخواست میکند تا نخست وزیر منطقه شده و یک دولت تشکیل دهد.
در سال ۱۸۵۷ کشور کانادا دچار یک تحول سیاسی عظیم شد، این سوال که کجا را میتوان به عنوان پایتخت سیاسی انتخاب کرد، مهمترین چالش برای سیاستمداران کانادا شناخته میشد. تقسیمات منطقهای و محلی منجر به ایجاد یک بن بست سیاسی در آن دوران شد، اتاوا تا سال ۱۸۵۷ توانایی تبدیل شدن به مرکز کشور کانادا را داشت، خط آهن بیتاون و پرسکات برای اولین بار در آوریل ۱۸۵۵ به خط آهن بیتاون متصل شد، اوتاوا پیشرفت اقتصادی و گسترش مسیرهای حمل و نقل را تجربه کرد. راه آهن یک دستاورد جسورانه برای این شهر به شمار میآمد، «سر ریچارد اسکات» نیز به پیشرفت پتانسیلهای اتاوا برای تبدیل شدن به پایتختی مهم اعتقاد داشت، پتانسیلهایی که با افتتاح راه آهن شکوفا شد. در سال ۱۸۵۶ سیاستمداران در شهرهای اتاوا و مونترال متحد شدند و به سیستم گستردگی در انتخاب پایتخت پایان دادند، شورای قانونگذاری رای نهایی را صادر کرد و از بین پنج شهر کاندید شده برای پایتخت «اوتاوا» به عنوان پایتخت دائمی انتخاب شد. واحد پول رایج کشور کانادا، به عنوان دلار کانادا شناخته میشود؛ آن را با CAD نشان میدهند و نماد ارزی واحد پولی کاناداست. نماد ارزی CAD برای متمایز ساختن این واحد پولی با دلار آمریکا، استرالیا و… به وجود آمده است.
به دلیل وسعت کانادا و تنوع فرهنگی، آشنایی با ویژگیهای ارتباطی در هر منطقه از این کشور واقعا سخت و شاید غیر ممکن به نظر برسد! با این وجود برخی از روشهای ارتباطی در سراسر کشور کاملاً استاندارد و عملی است. به عنوان مثال، فروشندگان معمولاً مودب، راحت و تا حدودی غیررسمی هستند، بنابراین سبک ارتباطی با آنها برای یک غیرکانادایی مشخص است. برقراری ارتباط در کانادا معمولاً غیرمستقیم است و شاید این ویژگی، منعکس کننده گرایشات آمریکای شمالی و همینطور انگلیس باشد. اگرچه بیشتر کاناداییها در صورت لزوم میتوانند علناً با هم اختلاف نظر داشته باشند، ولی آنها ترجیح میدهند این کار را با درایت و دیپلماسی انجام دهند.
سبک ارتباطی آنها اساساً عملی است و به عقل سلیم متکی هستند، کاناداییها بیشتر به واسطه کلمات با هم ارتباط برقرار میکنند. کاناداییها فضای شخصی خود را دوست دارند، کاناداییها ترجیح میدهند که در مورد زندگی شخصی خود با دیگران کمتر صحبت کنند. اگرچه فرهنگ تجارت میتواند در مناطق مختلف کانادا متفاوت باشد، اما رفتارهای اخلاقی ساکنین این کشور، رفتاری کاملا متقابل به مثل است. وقت شناسی مهمترین خصوصیتی است که میتوان برای معرفی کاناداییها به آن اشاره کرد. از هر سه کانادایی دو نفر صاحب خانه هستند، خانههای مجردی رایجترین نوع مسکن در این کشور است. با این حال، در سالهای اخیر جمعیت کانادا به سمت ساختارهای چند خانوادهای گرایش پیدا کرده است. خانوادهها هسته اصلی در کانادا برای زندگی هستند.
کانادا دارای دو زبان رسمی انگلیسی و فرانسوی است. در استان کبک بیشتر فرانسوی صحبت میشود و زبان رسمی این استان فرانسوی است؛ علاوه بر کبک، در برخی از دیگر استانهای کانادا نیز جمعیت فرانسوی زبان وجود دارد؛ از جمله در بخشهای شمالی نیوبرانزویک، بخشهای شمالی، شرقی و جنوب غربی انتاریو و بخشهای جنوبی مانیتوبا به زبان فرانسوی صحبت میشود. برخی از زبانهای بومی نیز هنوز در بخشهای شمالی کانادا، جایگاه خود را به عنوان زبان رسمی حفظ کردهاند.
کانادا کشوری است که دین رسمی ندارد؛ بنابراین فرهنگها و ادیان مختلفی در آن وجود دارد. بسیاری از ساکنین کانادا ادعا میکنند که مسیحی هستند. در واقع بزرگترین دین در کانادا مسیحیت است. زیرا بیشترین پیروان آن کاتولیکهای رومی هستند. به دلیل مهاجرت افراد زیادی از خاورمیانه، آفریقا و آسیا جوامع بودایی، سیک، هند و مسلمان در آن گسترش یافته است. فرهنگهای مذهبی منحصر به فردی مانند ایمان بهایی، کلیسای انجنیری، یهودیت، قبطیان، ادیان ملل اول و… در کانادا وجود دارند.
در هنگام پرداختن به موضوع آنچه باید در مورد کشور کانادا بدانید، میبایست به حیات وحش و طبیعت منحصر به فرد کانادا اشاره داشت. جنگلهای وسیع این کشور خانه بسیاری از گونههای حیات وحش مانند خرس، آهو، گرگ، شیرهای کوهی، راکون، سمور، خرگوش و سایر گونههای جانوری است. رودخانهها و دریاچههای این کشور که حدود ۲۰ درصد از کل آب شیرین زمین را در اختیار دارند، میزبان طیف گستردهای از آبزیان نظیر ماهیهای سالمون و قزلآلا هستند. کاناداییها برای حفاظت از حیات وحش بومی خود سخت تلاش میکنند. این کشور از ۲۴ پارک ملی و ۳ منطقه حفاظت شده دریایی برخوردار است.