آیا HIV دارو و واکسن دارد؟

اقتصاد۲۴-دکتر لادن عباسیان رئیس مرکز تحقیقات ایدز ایران به سوالات درخصوص ایدز و اچ‌آی‌وی به‌ویژه در ایران توضیح داد.

وقتی افراد به مراکز تشخیصی مراجعه می‌کنند و متوجه می‌شوند اچ آی وی دارند، معمولا درمانشان را ادامه می‌دهند یا خیر؟

یک بخش بیماری‌های مزمن نظیر اچ آی وی یا ایدز، پایبندی بیمار به درمان است. این پایبندی بسیار بسیار مهم است. ما مشاورانی داریم که بعد از تست مثبت بیماران اچ آی وی یا ایدز، با آنها جلسات مشاوره روانشناسی برگزار می‌کنند و به آنها برای درمان امید واقعی می‌دهند. اگر این مشاوره‌ها درست انجام شود بیمار معمولا به درمان پایبند می‌ماند. مگر این که مورد خاصی پیش آید. مثلا شخص بیمار از ایران مهاجرت کند یا اعتیاد داشته باشد و حمایت اجتماعی خاصی از او نشود. ولی خوشبختانه باید بگویم بیشتر افرادی که به ما مراجعه می‌کنند درمان خود را ادامه می‌دهند و بار ویروسی آنها به صفر می‌رسد.

اگر یکی از اعضای خانواده دچار اچ آی وی شد، سایر اعضای خانواده باید چه کار کنند که به این بیماری دچار نشوند؟

همسر فردی که بیمار است، تا وقتی که بار ویروسی همسرش به صفر نرسیده است باید از وسایل محافظتی در روابط زناشویی استفاده کند. در مورد سایر اعضای خانواده هم بحث انتقال ویروس اچ آی وی از طریق خون مطرح است. اگر بیماری فرد کنترل نشده باشد باید وسایل شخصی مانند حوله، تیغ و مسواک از بقیه اعضای خانواده جدا باشد. سایر وسایل، اما محدودیت ندارد.

استفاده از سرویس بهداشتی مشکلی ندارد؟

خیر. این باور غلطی است که برخی دارند. آنها می‌گویند حتی نباید با کسی که اچ آی وی دارد دست داد. در صورتی که این ویروس اصلا از طریق فضولات انسانی دفع نمی‌شود که بخواهد به کسی منتقل شود.

برای افرادی که رابطه پرخطر داشته‌اند، چه اقدامات اورژانسی انجام می‌شود؟

بله. این امکان تا ۷۲ ساعت وجود دارد. آنها ابتدا در مراکز ما مشاوره می‌شوند و اگر واقعا رفتارشان پرخطر بوده است به آنها یک دارو داده می‌شود. همه به خصوص جوان‌ها باید بدانند که فقط بحث انتقال اچ آی وی در رفتار‌های پرخطر جنسی مطرح نیست بلکه امکان انتقال امراضی، چون سیفلیس و سوزاک نیز وجود دارد. این بیماری‌ها ممکن است به نازایی و عقیم شدن ختم شود؛ بنابراین باید خودمراقبتی را جدی بگیرند.

چه پیشرفت‌هایی در درمان ایدز به وجود آمده است؟

الان درمان‌ها از قرص‌هایی که تعدادش زیاد و سایزش بزرگ بود و بیمار را اذیت می‌کرد به طرف دارو‌های خیلی کوچک و ترکیبی رفته است. بیمار به جای اینکه روزی ۳ قرص بخورد روزی یک قرص مصرف می‌کند. خوشبختانه کشور ما در زمینه تولید دارو‌های خوراکی اچ آی وی خیلی خوب عمل کرده است. البته دنیا دارد به سمت دارو‌های تزریقی اچ آی وی می‌رود. طوری که شخص هر چند ماه یکبار فقط یک آمپول تزریق می‌کند و نیازی به مصرف قرص روزانه وجود ندارد.

وضعیت آموزش پیشگیری از اچ آی وی در کشور دارای چه نقایصی است؟

با وجود تعهدی که سازمان‌های مختلف کشور در کنترل اچ آی وی داده‌اند، هنوز نهاد‌هایی مانند آموزش و پرورش خوب عمل نکرده‌اند. در حالی که بسیاری از گروه‌های در معرض خطر ما جوان‌ها هستند. باید این آموزش از مدرسه آغاز و از طریق رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی مجازی به نوجوانان و جوانان داده شود؛ ولی این اقدامات انجام نمی‌شود. رسانه‌ها هم فقط در هفته ایدز به این بیماری می‌پردازند.

آموزش نوجوانان چقدر می‌تواند به پیشگیری از ایدز کمک کند؟

آموزش به طور طبیعی خود مراقبتی را در بین نوجوانان و جوانان افزایش می‌دهد. اکنون اعتیاد به مواد روانگردان و مخدر‌های صنعتی و الکل زیاد شده که عاملی برای شیوع رفتار‌های جنسی پرخطر است؛ همین سبب شیوع ایدز و اچ آی وی می‌شود. آموزش می‌تواند این قشر را از خطر این روابط آگاه کند و به طرز قابل توجهی بر خودمراقبتی آنها بیفزاید.

بیشتر بخوانید:علائم ابتلا به اچ‌آی‌وی چیست؟

واکسنی برای اچ آی وی در حال ساخت است؟

بله، ولی تاکنون موفقیت‌آمیز نبوده است.

نسبت بین ابتلا به اچ آی وی و توسعه یافتگی کشور‌ها چیست؟

طبق آمار شیوع و بروز اچ آی وی در کشور‌های توسعه یافته در حال پایین آمدن است ولی در جوامع توسعه نیافته در حال افزایش است؛ متاسفانه میزان مبتلایان به اچ آی وی در منطقه غرب آسیا رو به رشد است؛ باید گفت که اگر جوان شغل داشته باشد و ازدواج کند، دیگر سراغ مسایلی، چون روابط ناسالم نمی‌رود؛ اچ آی وی یک بیماری اجتماعی است نه یک مرض صرفاً جسمی و باید آن را در ابعاد وسیع دید.

تاثیرات اچ آی وی بر مسائل اقتصادی فرد چیست؟

درمان و تشخیص اچ آی وی رایگان است، اما بدن فرد مبتلا به این بیماری مستعد انواع عفونت‌ها و یا سرطان است که می‌تواند هزینه زیادی را به وی و جامعه تحمیل کند.

از سوی دیگر مبتلایان به این بیماری افسرده می‌شوند و این روی کیفیت کار آنها تاثیر می‌گذارد و شاید هم اصلا شغل خود را از دست دهند و از نظر مالی باری بر دوش خانواده خود شوند. همین چند وقت پیش بیماری داشتم که مهندس بود و در یک نهاد دولتی کار می‌کرد و نیروی قراردادی بود تا فهمیده بودند مبتلا به اچ آی وی است، او را اخراج کرده بودند. ما بیماران زیادی داریم که از کار اخراج شده‌اند.

بیماری چند نفر از مبتلایان به اچ آی وی در ایران به ایدز تبدیل شده است؟

عددشان خیلی کم است. وقتی بیمار بار ویروسی خونش بالای ۲۰۰ باشد وارد مرحله ایدز شده است. اما وقتی درمان را شروع می‌کنیم این عدد پایین می‌آید و بعد از چند ماه به صفر می‌رسد و شخص می‌تواند ازدواج کند و بچه‌دار شود و مانند دیگران عمر طبیعی کند.

در ایران زنان بیشتر مبتلا به ایدز می‌شوند یا مردان؟

۱۹ درصد مبتلایان به اچ آی وی در ایران را زنان تشکیل می‌دهند ولی انتقال اچ آی وی به خانم‌ها در حال بیشتر شدن است.

در بین کودکان کار؟

حدود ۱۰ سال قبل مطالعه‌ای صورت گرفت که نشان حدود ۵ درصد کودکان کار اچ‌ای وی داشتند.

آیا احتمال خودکشی در بین بیماران مبتلا به اچ‌ای وی بیشتر از بقیه اقشار است؟

افسردگی در بیماران اچ‌ای وی بیشتر از بقیه است ولی در مورد خودکشی مطالعه‌ای انجام نداده‌ایم. این دلایل زیادی می‌تواند داشته باشد. نخست اینکه نمی‌دانند که بیماریشان قابل درمان است و فکر می‌کنند به زودی می‌میرند. دوم به خاطر انگ و برچسبی است که حتی از سوی خانواده و نزدیکان و دوستان خود به آنها زده شده و طرد می‌شوند. الان خیلی از بیماران ما تنها زندگی می‌کنند چرا که خانواده طردشان کرده است. بسیاری از آنها شغلشان را از دست داده‌اند چرا که وقتی می‌خواهند سر کار بروند از آنها تست اچ آی وی می‌خواهند و وقتی جواب آزمایش مثبت می‌شود به آنها کار نمی‌دهند.

توصیه شما به عنوان رئیس مرکز تحقیقات ایدز ایران به کسانی که اچ‌ای وی می‌گیرند، چیست؟

اینکه حتماً به درمان پایبند بمانند. این خیلی مهم است چرا که اگر درمان قطع و وصل شود، سبب مقاوم شدن ویروس به دارو‌ها می‌شود. ما بیمارانی داریم که ۲۰ سال است بدون اینکه مجبور باشیم داروی او را عوض کنیم، روزی فقط یک قرص می‌خورند و زندگی طبیعی خود را می‌کنند، زیرا به درمان خود پایبند بوده‌اند.