تاریخ انتشار: ۰۸:۵۹ - ۳۰ دی ۱۴۰۳
بررسی منابع مالی مورد نیاز برای رفع ناترازی برق ایران و مقایسه آن با تجدیدپذیر‌ها

چالش‌های مالی ناترازی‌های برق

با اعدادی که برای رفع ناترازی اعلام می‌شود، می‌توان ۳۷۵ برج به بلندی برج میلاد ساخت

چالش‌های مالی ناترازی‌های برق

اقتصاد۲۴- رقم کل بودجه دولت در سال آینده ۶۴۰۷ همت است. اگر با ارز ۸۰ هزار تومانی حساب کنیم، این رقم معادل ۸۰ میلیارد دلار است. یک ماه قبل «مهرداد بائوج لاهوتی»، از اعضای کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس شورای اسلامی، اعلام کرد برای رفع ناترازی برق صد میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز است، عددی که اعلام شده بیشتر از بودجه یک سال کشور است؛ قدر هزینه ساخت ۳۷۵ برج به بلندی برج میلاد (هزینه ساخت ۲۶۶ میلیون دلار).

 اما آیا برای رفع ناترازی واقعاً به این حجم از منابع مالی نیاز است؟ «پیام ما» در این گزارش به‌دنبال بهترین راه‌حل برای رفع ناترازی برق است و کارشناسانی، چون «یدالله سبوحی»، عضو هیئت‌علمی دانشگاه صنعتی شریف، و «بهرام صادقی»، عضو باشگاه صاحب‌نظران انرژی، در پاسخ به این سؤال از راهکار‌های سایر کشور‌ها می‌گویند. از نگاه سبوحی اولویت اول ما در کشور باتوجه‌به محدودیت منابعی که داریم بهینه‌سازی انرژی و بعد تجدیدپذیرهاست؛ اقدامی که اگر صورت پذیرد، معادل ۴۰ درصد از مصرف انرژی را آزاد می‌کند و برگشت سرمایه‌اش در حدود سه سال است. اینکه چرا سیاست بهینه‌سازی انرژی پی گرفته نمی‌شود؟ جوابش از دید این کارشناسان به هیئت‌مدیره‌های لغزان هلدینگ‌های بزرگ خصولتی و قیمت پایین انرژی برمی‌گردد.

ظرفیت اسمی تولید برق ۹۴ هزار مگاوات است؛ اما چیزی که عملاً دست دولت را می‌گیرد، در بهترین حالت ۶۴ هزار مگاوات است. تابستان گذشته مصرف برق به بیش از ۸۰ هزار مگاوات رسید. عدد ناترازی برای سال آینده ۲۵ هزار مگاوات پیش‌بینی شده است. مهرداد بائوج لاهوتی، عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس شورای اسلامی، معتقد است برای رفع ناترازی برق حدود صد میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز است. این عدد به‌نحوی دیگر و با اختلاف توسط سایر سیاستگذاران هم اعلام شده. «امید شاکری»، مدیرکل سیاستگذاری، برنامه‌ریزی راهبردی و مدیریت انرژی وزارت نفت در حاشیه بیست‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی صنعت برق اعلام کرده بود که سالانه بایستی حداقل ۱۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری شود تا بتوانیم در پایان برنامه هفتم توسعه، ناترازی انرژی را حل کنیم.

کاهش هزینه رفع ناترازی به یک‌پنجم با تجدیدپذیر‌ها

اگر رفع این ناترازی با تجدیدپذیر‌ها باشد، این اعداد به‌طور چشمگیری کاهش پیدا می‌کند. «محمدامین زنگنه»، دبیر انجمن انرژی‌های تجدیدپذیر، معتقد است برای تولید ۳۰ هزار مگاوات برق تجدیدپذیر (که بخش عمده آن نیروگاه‌های خورشیدی است)، نیازمند ۱۸ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری هستیم. این عدد تقریباً یک‌پنجم میزانی است که لاهوتی، عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس شورای اسلامی اعلام کرده است. زنگنه البته معتقد است که دولت و حتی بخش خصوصی توان تأمین همین عدد را هم ندارد. او دراین‌رابطه می‌گوید: «باتوجه‌به شرایط کشور دستیابی به ۳۰ هزار مگاوات انرژی تجدیدپذیر هم از بعد شرایط حاکم بر اقتصاد کلان کشور و هم از نظر صنعت برق بعید به نظر می‌رسد چرا که برای احداث نیروگاه برای تولید ۳۰ هزار مگاوات برق تجدیدپذیر (که بخش عمده آن نیروگاه‌های خورشیدی است)، نیازمند ۱۸ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری هستیم.


بیشتر بخوانید:مشکل ناترازی انرژی هدررفت بدون مدیریت منابع!


محمدامین زنگنه، دبیر انجمن انرژی‌های تجدیدپذیر، معتقد است برای تولید ۳۰ هزار مگاوات برق تجدیدپذیر (که بخش عمده آن نیروگاه‌های خورشیدی است)، نیازمند ۱۸ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری هستیم و اگر سرمایه‌گذار بخش خصوصی نیز وارد گود شود، نهایتاً توانایی تأمین ۲۰ تا ۳۰ درصد این میزان را دارد

اگر سرمایه‌گذار بخش خصوصی نیز وارد گود شود، نهایتاً توانایی تأمین ۲۰ تا ۳۰ درصد این میزان را دارد و عمده این پول باید از طریق بخش‌های دیگر تأمین شود. درواقع بانک‌ها، صندوق توسعه ملی، بازار سرمایه و سرمایه‌گذاری خارجی مجموع راه‌های تأمین مالی هستند و به‌نظر می‌رسد تأمین حدود ۱۴ میلیارد دلار از این چهار طریق طی چهار سال اگر نگوییم غیرممکن، دست‌کم باید بگوییم بسیار سخت به‌نظر می‌رسد؛ نکته مهم دیگر اینکه حدود ۵۰ درصد تجهیزات موردنیاز وارداتی هستند. بنابراین، حدود هفت میلیارد نیاز ارزی داریم، این درحالی‌است که با فرض تأمین مالی ریالی، تأمین ارز به‌دلیل تحریم‌ها روزبه‌روز محدودتر می‌شود.»

۵۵۶ هزار میلیارد تومان کسری بودجه

براساس برآورد‌های مرکز پژوهش‌های مجلس، کسری تراز عملیاتی بودجه سال جاری ۳۰۷ هزار میلیارد تومان است. کسری تراز عملیاتی حاصل تفاضل هزینه‌ها (من‌های اعتبارات عمرانی) از درآمد‌های دولت (من‌های درآمد نفت و فروش اموال و اوراق) است؛ این، اما تنها کسری بودجه ۱۴۰۳ نیست. بخش دیگری از برآورد‌های مرکز پژوهش‌های مجلس، کسری اقلام فرابودجه‌ای است که در سال‌های اخیر به معضلی جدی برای بودجه کل کشور بدل شده‌اند، این اعداد و ارقام ازآنجاکه در سرجمع اعداد و ارقام بودجه محاسبه نمی‌شوند، فرابودجه‌ای نامیده می‌شوند. به‌رغم آنکه اعداد و ارقام فرابودجه‌ای در سقف بودجه نیامده‌اند؛ اما بار مالی آنها بر بودجه دولت همچنان سنگینی می‌کند. ۵۵۶ هزار میلیارد تومان، مجموع ارزش ارقامی است که درصورت عدم تحقق یا بیش‌برآوردی منابع عمومی بودجه و موارد فرابودجه‌ای، می‌توانند بر میزان ناترازی بودجه سال جاری مؤثر باشند و بر تعمیق کسری بودجه بیفزایند.

باتوجه‌به وضعیت کسی تجمعی دولت، «پیام ما» در این گزارش به‌دنبال بهترین و کم‌هزینه‌ترین راه‌حل برای رفع ناترازی برق است. اگرچه در وضعیت کنونی ناترازی گاز و وضعیت بودجه دولت تأکید بر تجدیدپذیرهاست، اما کارشناسان و صاحب‌نظران انرژی معتقدند که در وهله اول دولت باید به‌سمت بهینه‌سازی مصرف انرژی حرکت کند، راهکاری که در سایر دولت‌ها نیز تکرار شده است. یدالله سبوحی، استاد دانشکده مهندسی انرژی و رئیس پیشین پژوهشکده علوم و فناوری‌های انرژی، آب و محیط‌زیست و عضو هیئت‌علمی دانشگاه صنعتی شریف، معتقد است اولویت اول ما در کشور باتوجه‌به محدودیت منابعی که داریم بهینه‌سازی انرژی است. سبوحی در گفت‌و‌گو با «پیام ما» یکی از طرح‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی در صنعت یعنی طرح بدام‌اندازی گاز‌های گلخانه‌ای با فناوری ne۳w، در واحد‌های فولادی را مثال می‌زند. طرحی است که به‌گفته او اگر تکنولوژی آن در یک پروژه احیای مستقیم مگامدول با ظرفیت ۱۱۰ تن استفاده شود، میزان آب را به کمترین حالت ممکن رسانده است و کل برق مصرفی‌اش را از طریق بازیابی تأمین می‌کند. با این روش مقدار ۵۵ مترمکعب در ساعت آب جدید از طریق بخار حاصل می‌شود و مصرف آب حذف می‌شود. سبوحی مدعی است که با این روش در یک واحد با ظرفیت ۱۱۰ تنی فولاد، سالیانه ۸۰۰ میلیون مترمکعب گاز صرفه‌جویی می‌شود و بالغ‌بر ۴۰۰ مگاوات ظرفیت تولید الکتریکی ایجاد می‌شود که کل برق مصرفی را تأمین می‌کند.

بیشترین سهم مصرف برق در بخش خانگی (۳۲.۵) و صنعت (۳۵.۳) است. سبوحی معتقد است در مرحله اول کشور باید مثل تمام دنیا به‌سمت بهینه‌سازی مصرف انرژی حرکت کند. او با طرح این پرسش که اولویت با تجدیدپذیر است یا بازدهی انرژی؟ می‌گوید: «بنده یک مثال می‌زنم، در ایران به‌ازای هر واحد خانوار در هر مترمربع ۲۵۰ کیلووات‌ساعت انرژی مصرف می‌کنیم، این میزان در اروپا بین ۶۰ تا ۱۰۰ کیلووات‌ساعت است. برای یک واحد صد متری در ایران سالانه ۲۵ مگاوات برق مصرف می‌شود که اگر بخواهیم آن را از طریق تجدیدپذیر‌ها تأمین کنیم، باید به‌اندازه ۱۲ کیلووات پنل نصب کنیم. درصورتی‌که اگر مصرف از ۲۵۰ کیلووات‌ساعت در هر مترمربع به صد کیلووات‌ساعت برسد، ما فقط پنج کیلووات انرژی تجدیدپذیر می‌خواهیم؛ این دو در امتداد هم هستند. ضمن اینکه در طول دهه ۸۰ و ۹۰ آلمان، ژاپن و سایر کشور‌ها هرگز به‌دنبال انرژی تجدیدپذیر‌ها نرفتند، اولویت اول بهینه‌سازی انرژی صنعت و ساختمان بود و از ۲۰ سال قبل که بهینه‌سازی تقریباً انجام شده بود، به سراغ تجدیدپذیر‌ها رفتند.»

سبوحی، استاد دانشکده مهندسی انرژی: در کشور این ظرفیت وجود دارد که حجم مصرف انرژی تا ۴۰ درصد از طریق بهینه‌سازی کاهش یابد.

به‌گفته سبوحی، در کشور این ظرفیت وجود دارد که حجم مصرف انرژی تا ۴۰ درصد کاهش یابد. او دراین‌رابطه می‌گوید: «متأسفانه در کشور اعداد دقیقی اعلام نمی‌شود. طبق ترازنامه وزارت نیرو ما دو میلیارد بشکه معادل نفت و طبق ترازنامه هیدروکربوری ۲.۵ میلیارد بشکه معادل نفت مصرف انرژی داریم که درهرصورت حداقل کسری انرژی ما ۳۰۰ میلیون بشکه معادل نفت است (منظور از معادل نفت انرژی اولیه است که تمامی انرژی‌ها اعم از فسیلی و تجدیدپذیر را در برمی‌گیرد) ۴۰ درصد این انرژی قابل صرفه‌جویی و بازیافت است که این عدد با یک میلیون بشکه معادل نفت در سال برابری می‌کند.»


بیشتر بخوانید:باید از مشارکت مردم برای توسعه انرژی خورشیدی استفاده کنیم


بهینه‌سازی انرژی، اما در ایران دنبال نمی‌شود. سبوحی با بیان اینکه در سال‌های گذشته با صنایعی، چون گل‌گهر، فولاد مبارکه، چادرملو و شادگان مذاکره کرده است و از آنها خواسته تا حداقل به‌صورت پایلوت یک میلیون دلار برای بهینه‌سازی دربخشی از چرخه صنعت هزینه کنند، می‌گوید: «در عرض سه سال گذشته هیچ‌کدام از این واحد‌ها حاضر به سرمایه‌گذاری برای بهینه‌سازی نشدند، اکثر این شرکت‌ها سهامدارانشان دولتی هستند و راغب به سرمایه‌گذاری نیستند؛ چراکه سود سالانه برای پرداخت به دولت برای آنها ملاک است و هیئت‌مدیره‌ای که مشخص نیست تا دو سال دیگر بر این کرسی نشسته باشد و جابه‌جا نشود، حاضر به سرمایه‌گذاری در این حوزه نیست.» او معتقد است که با سیاستمداران فعلی غیرممکن است که مسئله ناترازی در کشور حل شود: «تنها راه، حل ناترازی تغییر ساختار در حوزه انرژی است.»

حرکت دنیا به‌سمت ساختمان‌های با برچسب انرژی

بال دیگری که در کنار صنعت باید بهینه‌سازی مصرف در آن دنبال شود، بخش ساختمان است. «بهرام صادقی»، مدیرعامل گروه اقتصاد و مهندسی آب‌بر از فعالین حوزه ساختمان و ساختمان‌های صفر انرژی و عضو باشگاه صاحب‌نظران انرژی ایرانیان، معتقد است برای کاهش ناترازی، کشور باید به‌سمت ساختمان‌های صفر انرژی یا حداقل کاهش مصرف انرژی حرکت کند، سیاستی که در بسیاری از کشور‌های جهان همچون اروپا، چین، آمریکا و ... دنبال شده است. به‌گفته صادقی، در اتحادیه اروپا تکلیف شده است تمام ساختمان‌های جدید از سال ۲۰۲۰ ساختمان‌های صفر انرژی باشند. دولت آمریکا نیز تکلیف کرده است تا سال ۲۰۴۰، باید ۵۰ درصد از ساختمان‌های تجاری جدید و تا سال ۲۰۵۰ تمامی ساختمان‌های تجاری جدید باید صفر انرژی باشند. صادقی با بیان اینکه متأسفانه ما در ایران ساختمان صفر انرژی نداریم به «پیام ما» می‌گوید: «اقداماتی که در سیاست‌های کلان دنبال می‌شود، مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان است که الزاماتی را برای صنعت ساختمان مشخص کرده است و سازمان نظام‌مهندسی برای مشاورین ذی‌صلاح الزاماتی را گذاشته که به‌سمت بهره‌وری انرژی در این حوزه حرکت کنند.» به‌گفته او، برچسب انرژی ساختمان و بهره‌وری از موضوعات مهمی است که کشور‌های دیگر به‌سمت آن حرکت کردند.

کارشناسان حوزه انرژی معتقدند راهکار رفع مشکل ناترازی انرژی مدیریت و بهینه‌سازی مصرف سوخت است. مصرف انرژی در ایران بیش از دو برابر استاندارد جهانی است و آنچه مسلم است نه در حوزه ساخت‌وساز و نه در صنعت به موضوعات بهینه‌سازی توجه نشده است. این گزارش که بر محور صحبت‌های کارشناسان است نشان می‌دهد تا ۴۰ درصد از مصرف انرژی ایران قابل بهینه‌سازی است.

منبع: روزنامه پیام ما
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

قیمت گوشت گوسفند، گوساله و مرغ + جدول

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت All-in-One اپل امروز + جدول

قیمت انواع لپ تاپ ام اس آی MSI امروز + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز شنبه ۲۸ تیر ۱۴۰۴ + جدول

عکس/ تجمع زنان بروجردی در ورودی شهر جهت تماشای ناصرالدین شاه ۱۳۴ سال پیش با پوشش خاص

عکس/ واکنش تند پرویز پرستویی به اظهارات حمید رسایی درباره پیرپسر

عکس/ تغییر باورنکردنی فرح دیبا سریال معمای شاه در ۴۸ سالگی

عکس/ لحظات جذاب و بی‌نظیر در پشت‌صحنه کارناوال

عکس/ پیک موتوری به دلیل اختلال GPS غرق شد!

عکس یادگاری سردار سلیمانی ۴۴ سال پیش با رزمنده‌های لشکرش در خط مقدم

عکس/ چهره جوان دریادار سیاری در کنار دو رزمنده روی عرشه کشتی ۴۳ سال پیش با لباس نظامی

عکس/ ژست متفاوت و خاص مهرداد صدیقیان با دود سیگار در تاریکی

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

وضعیت هواشناسی امروز

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

آینده نامطمئن کسب‌وکارهای آنلاین در سایه فیلترینگ و قطع اینترنت/ در زمینه زیرساخت‌های اینترنتی، سال‌ها از کشور‌های منطقه عقب هستیم

ارزان‌ترین و گران‌ترین تلویزیون بازار چند تومان است؟+ جدول قیمت

صفحه اول روزنامه‌های ورزشی امروز

صفحه اول روزنامه‌های اقتصادی امروز

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

عکس/ سردار قاآنی و دختر حاج قاسم در یک کنگره شعر

قیمت خودرو‌های سایپا + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو + جدول

قیمت سکه پارسیان + جدول

قیمت سکه و طلا + جدول

قیمت بیت کوین و رمزارز‌ها + جدول

قیمت دلار، یورو و سایر ارز‌ها + جدول

عکس/ ظاهر متفاوت محمدرضا پهلوی و فوزیه ۸۶ سال پیش در حال قدم زدن

تأثیر اسید هیالورونیک و اسیدهای میوه در مراقبت از پوست

عکس/ ظاهر متفاوت سردار رادان در لباس غواصی ۴۴ سال پیش به همراه همرزمان اش

خواص درمانی خاکشیر برای تن‌درستی

عکس/ چهره خندان و دیده نشده سید حسن نصرالله و نوه خردسالش

آب، مناسب‌ترین نوشیدنی در روزهای گرم سال است

عکس/ گریم متفاوت داوود رشیدی و علی نصیریان ۶۰ سال پیش در حال اجرای یک تئاتر

جنگ چگونه ترمز رشد اقتصادی را می‌کشد؟

در رژیم بدون قند چه میوه‌هایی بخوریم؟

عکس/ چهره دیده نشده میثم تمّار سریال مختارنامه در دوران دانشجویی با استایل خاص

از بازار غذای حیوانات خانگی چه خبر؟/ وقتی سبد غذای سگ و گربه لوکس‌تر از خوراک انسان می‌شود +قیمت

عکس/ همسر و دختر سردار سلیمانی در حال گفت‌و‌گو با رهبری

پیش بینی قیمت طلا و سکه یکشنبه ۲۸ تیر ۱۴۰۴/ شوک ریزشی به قیمت طلا

پیش بینی قیمت دلار یکشنبه ۲۹ تیر ۱۴۰۴/ ریزش قیمت دلار در راه است؟

علی‌اف تاریخ پایان پروژه کریدور زنگزور را اعلام کرد

علم الهدی: فرهنگ را نمی‌توان با زور اصلاح کرد

آینده بازار کار ایران با خروج مهاجران افغانستانی

فیلم/ گفت‌وگوی نتانیاهو با شیخ دروزی در پی ناآرامی‌های السویدا

نامه اعتراضی پلتفرم‌های نمایش خانگی به رئیس‌جمهور

فیلم/ برهانی، حقوقدان: همراهی مردم را نباید با نارضایتی عوض کرد

فیلم/ واکنش علی لاریجانی به سخنان نتانیاهو درباره کوروش

فیلم/ هشدار وزیر نیرو به مشترکان بدمصرف آب

فیلم/ شادی ملی پوشان زنان ایران با شنیدن سوت پایان بازی

فیلم/ فراستی: اسرائیل را داغون کردیم و آن‌ها آتش‌بس خواستند

علت دیده‌شدن دود در خیابان نوفل‌لوشاتو تهران چه بود؟

فیلم/ به آتش‌کشیدن منازل در السویداء به دست عناصر جولانی

ادعای سی‌ان‌ان: نیروهای نیابتی ایران دوباره فعال شده‌اند

بازار عجیب جادو و جنبل در اینستاگرام

فیلم/ سلام نظامی بانوان فوتبالیست ایران پیش از شروع دیدار مقابل اردن

فیلم/ تصویری عجیب از بی‌ارزش‌شدن پول در ونزوئلا

آغاز فروش وانت پراید ۱۵۱ سایپا

عکس/ ادعای ترامپ درباره تاسیسات هسته‌ای ایران

رئیس موساد از اجرای کوچ اجباری فلسطینی‌ها در غزه خبر داد

فیلم/ آخرین مهلت خروج اتباع غیرمجاز از کشور اعلام شد

فیلم/ اعلام نافرمانی و جدایی گروهی از افراد مسلح از جولانی

عکس/ پیراهنی که لحظه شهادت بر تن سردار سلامی بود