تاریخ انتشار: ۰۹:۲۰ - ۱۹ مرداد ۱۳۹۸

غفلت سیاستگذار از بحران اقتصادی

محمود جامساز*
محمود جامساز
اقتصاد24- وضعیت نابسامان اقتصاد ایران نه متعلق به وضعیت کنونی که ریشه در ساختار رانتی دولت و ضعف عملکرد وی در سیاستگذاری اقتصادی کشور طی سال‌های گذشته و روابط ضعیف و نامطلوب دیپلماتیک وی با دیگر کشورهای جهان دارد؛ موضوعی که از دست دادن شرکای اروپایی ایران را به دنبال داشته است.

در حالی که دستیابی به رشد مثبت اقتصادی با وجود عواملی چون سرمایه‌گذاری، تولید و بهره‌وری ممکن می‌شود، با این حال باید مساله مبادلات خارجی را هم به عوامل مهم و اثرگذار بر رشد اقتصادی اضافه کنیم و بدانیم که در معرض خطر قرار دادن آن، جز بسته‌تر شدن درهای اقتصاد جهانی به روی ایران و انزوای اقتصادی ما حاصلى نخواهد داشت.

موضوع مهمی که همواره مورد غفلت دولت‌ها قرار گرفته، مساله وابستگی بودجه به درآمدهای حاصل از فروش نفت است به طوری که درآمدهای سرشار حاصل از فروش نفت که طی سال‌های گذشته به حساب دولت سرازیر شده است، بی‌توجهی دولت به مقوله مالیات را به همراه داشته. ضمن آنکه دولت از حساب ذخیره ارزی و منابع صندوق توسعه ملی نیز در تعارض با اهداف تاسیسى آن در جهت مصارف خود برداشت کرده است.در حالی که کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی در برنامه‌های سوم، چهارم و پنجم توسعه و در سیاست‌های کلی نظام گنجانده شده است اما واقعیات طى سال‌هاى گذشته بیانگر وابستگى بیشتر بودجه به درآمد‌هاى نفتى است‌. در حالی که تجربه تاریخی کشور در دولت اصلاحات و افت شدید قیمت جهانی نفت در آن سال‌ها که به بشکه‌اى ٩ دلار هم تنزل کردد، ضرورت کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و اعتبار بخشیدن هر چه بیشتر به حساب ذخیره ارزى و صندوق توسعه ملى را براى مواجهه با شوک‌هاى ارزى و بحران‌هاى اقتصادى به دولت‌های بعد از خود گوشزد می‌کرد.

در شرایط کنونی نیز تحریم‌های نفتی علیه ایران به شدت افزایش یافته و علاوه بر تحریم‌هاى اولیه، طیف وسیعى از اشخاص حقیقی و حقوقی، از شرکت‌های نفتی و گازی و پتروشیمی گرفته تا صدها شرکت و نهاد و اشخاص حقیقى وابسته به دولت و حاکمیت را دربر می‌گیرد.، این موضوع حجم تجارت خارجی ایران با دیگر کشورها را به حداقل میزان خود رسانده که تحت تاثیر عملکرد ساختارى و مدیریتی اقتصاد سیاسى دولتی رانتی کشور، به رشد منفی اقتصادی منجر شده و افزایش بیکاری، کاهش تولید ناخالص داخلی، کاهش درآمد ملی و افزایش تورم را به دنبال داشته است.
این موضوع دولت را ناچار می‌سازد به جهت کاهش درآمدهای بودجه‌ای، به استقراض از بانک مرکزی روی آورد که ماحصل آن افزایش پایه پولی، افزایش نقدینگی و افزایش تورم خواهد بود.

تاسف‌بار آنکه با وجود عبور حجم نقدینگی از مرز شگفت‌آور دو هزار هزار میلیارد تومان، دولت نشان داده که قدرت هدایت نقدینگی به سمت تولید داخلی را ندارد و حجم بسیار بالایی از نقدینگی به انحصار گروه‌ها و صاحبان قدرت درآمده است و ناتوانی دولت در اخذ مالیات از این گروه‌ها و صاحبان قدرت توانسته رقم فرار مالیاتی صاحبان قدرت اقتصادى سیاسى را به بیش از۲۵ هزار میلیارد تومان برساند و بر حجم مفاسد عظیم اقتصادى بیفزاید.

از سوی دیگر و در حالی که دولت در شرایط کنونی قادر به کاهش قیمت دلار تا مرز ۱۲ هزار تومان با نوسان حدود ۷۰۰ تومان شده است، با این حال تنگنای ارزی دولت و عدم کفایت ذخایر ارزی برای مقابله با شوک‌های ارزی، امکان استمرار سیاست شناور مدیریت شده بانک مرکزی برای کنترل نرخ ارز را با تردید جدى روبه‌رو می‌سازد . اما در شرایطی که کشور در یک بحران عمیق اقتصادی گرفتار آمده، با این حال مسوولان امر‌، وعده‌های خوش‌باورانه‌ای می‌دهند که ابزار تحقق آن را در اختیار ندارند. غفلت سیاستگذار از بحران اقتصادی کنونی به فقیرتر شدن بیشتر افراد، افزایش فاصله افراد فقیر و غنی و حاشیه‌نشینی بسیاری از گروه‌های جامعه منجر شده که تبعات اجتماعى و فرهنگى نا‌مطلوب آن‌را نمی‌توان نادیده گرفت .

شرایط کنونی، ایران را در وضعیتی قرار داده که نه رغبتی به مذاکره با کشورهای غربی دارد و نه طالب جنگ است. در این شرایط باید پرسید این سیکل معیوب تا کجا ادامه خواهد داشت؟ به این ترتیب روند دیپلماسی کشور و روند تجارت خارجی و دسترسی پایین دولت به منابع حاصل از فروش نفت از بحران جدید اقتصادی خبر می‌دهد، چه آنکه سیاست دولت در کاهش موقتی قیمت دلار نیز با کاهش قیمت کالاهای داخلی همراه نبوده و از عدم توانایى و ناکارآمدى سیاست‌های دولت تا به امروز حکایت دارد.

*اقتصاددان

منبع: جهان صنعت
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت خودرو‌های سایپا امروز شنبه ۲۹ دی ۱۴۰۳ + جدول

قاضی رازینی در گذر زمان از سال ۱۳۵۷ تا امروز

عکس/ چهره متفاوت آتنه فقیه نصیری، سحر ولدبیگی و حمیرا ریاضی در سال ۷۹

عکس/ قاب ماندگار عارف، ناصر حجازی، ستار و پروین با استایل خاص

عکس/ واکنش رشیدپور به تویت عجیب سعید جلیلی

عکس/ واکنش ربیعی به حادثه تروریستی امروز

عکس/ نمایی از ساختمان محل ترور ۲ قاضی دیوان عالی کشور

عکس/ استوری احساسی بهنوش بختیاری در اینستاگرام غوغا کرد

عکس/ پوشش برف در ایران از نگاه ناسا

اینفوگرافی/ ۱۰ استارتاپ بزرگ ایران با ارزش ۱۰۰ هزار میلیارد تومان

عکس/ تمرین تیم استقلال در کمپ ناصر حجازی

عکس/ استقبال قاضیِ مقیسه از حمید نوری

عکس/ چهره خاص و دیدنی گوگوشِ در کنار پدرش ۶۴ سال پیش

عکس/ ترافیک شدید در بزرگراه‌های تهران

عکس/ نمایی بی نظیر از شهر منجیل گیلان ۱۳۳ سال پیش

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

صفحه اول روزنامه‌های ورزشی امروز

صفحه اول روزنامه‌های اقتصادی امروز

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

رژیم کم‌ سدیم چیست؟

فواید زود شام خوردن

عوارض نوشیدن قهوه با شکم خالی

چگونه خوب عمر کنیم؟

آیا جهانی شدن ادامه خواهد داشت یا متوقف می شود؟

پیش بینی قیمت طلا و سکه پس از تحلیف ترامپ/ بازار منفجر می شود یا اثراتش پیشخور شده است؟

تعیین تکلیف تعطیلی مدارس و ادارات تهران

پیام تسلیت رهبر انقلاب اسلامی درپی درگذشت حجت‌الاسلام سقای بی‌ریا

فیلم/ جزییات جدید از سوء قصد امروز به قضات بلندپایه از زبان پورمحمدی

دعوای صدراعظم آلمان با وزیر خارجه بر سر اوکراین

موسیمانه تا پای فسخ قرارداد با استقلال رفت

مدارس ابتدایی لواسان یکشنبه غیرحضوری شد

عکس/ مجریان صداوسیما لباس روسی بر تن کردند

روسیه از ایران خواسته به FATF بپیوندد

فیلم/ سخنگوی قوه قضاییه: در رابطه با ترور امروز افرادی شناسایی و دستگیر شدند

حضور دو بازیکن در استقلال منتفی شد

عکسی ماندگار در تاریخ /مارادونا در مقابل آلمان

زیاد النخاله: ایران حمایت همه جانبه‌ای از ما به عمل آورد

قیمت خانه و زمین در مکران افزایش یافت؟

نتانیاهو برای آتش‌بس با حماس دبه کرد؟

طعنه جمهوری اسلامی به کاظم صدیقی

فیلم/ رونمایی از نخستین شهر شناوری نیروی دریایی سپاه

دیپورت شاهزاده هری بریتانیا از امریکا؟

پیام تسلیت رهبر انقلاب در پی شهادت دو قاضی برجسته

مل گیبسون، جان وویت و سیلوستر استالونه سفیران ترامپ در هالیوود

فیلم/ مدارس ابتدایی دماوند در شیفت صبح فردا غیرحضوری شد

استراماچونی علیه طارمی

هشدار وزارت بهداشت: لبنیاتِ غیرپاستوریزه نخورید

چه کسی ابراهیم نبوی را کشت

رونمایی از شهر شناوری نیروی دریایی سپاه با حضور سرلشکر سلامی

رضا درویش در آستانه‌ خروج از پرسپولیس

کنکوری‌های سال آینده منتظر تغییرات نباشند

خبر خوش درمورد پاداش پایان خدمت فرهنگیان

فیلم/ عملیات شهادت طلبانه در تل‌آویو؛ یک کشته و ۲ زخمی

مدارس مقطع ابتدایی چهار شهرستان سیستان و بلوچستان تعطیل شد

پرواز آزادی به سوی استقلال + عکس

مسمومیت گسترده پرندگان در اهواز

پزشکیان: آماده تضمین امنیت در منطقه هستیم و نیازی به غرب نداریم + فیلم

فیلم/ بارش برف در زاهدان

آزادی ۲۹۶ اسیر فلسطینی محکوم به حبس ابد

کارتال به پرسپولیس نزدیک شد؟

چه بلایی بر سر لباس‌های جشن‌های ۲۵۰۰ساله آمد؟

۶ انتصاب جدید مسعود پزشکیان؛ حدادعادل پُست گرفت

ایلان ماسک در کاخ سفید دفتر کار خواهد داشت

عکس/ تصاویری از غزاله اکرمی بازیگر تلویزیون

پیش بینی قیمت دلار فردا ۳۰ دی ۱۴۰۳/ بازار دلار در بلاتکلیفی