بحرین، بهشت سرمایه‌داران جهان؛ استراتژی منامه برای رقابت با جاه‌طلبی‌های بن سلمان/ رونمایی از رقیب سرسخت امارات و عربستان

اقتصاد۲۴- بحرین ممکن است کوچک‌ترین کشور خاورمیانه باشد، اما برج‌های پر زرق و برقی که افق منامه را پوشانده –برج‌هایی که تعدادی از آنها شبیه قایق‌های معروفی هستند که زمانی در خلیج فارس حرکت می‌کردند– گواهی بر جاه‌طلبی‌های بزرگ این بازیگر است.

به ادعای ناظران، بحرین کشور اولین کشور خلیج فارس بود که به طور جدی مقوله تنوع بخشیدن به اقتصاد و گزینه دوری از نفت و گاز را برگزید. این کشور ساخت صنعت آلومینیوم را در اواخر دهه ۱۹۶۰ آغاز کرد و به عنوان یک مرکز مالی منطقه‌ای بزرگ در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ توسعه یافت. امروزه بخش غیرنفتی ۸۵ درصد از تولید ناخالص داخلی بحرین (GDP) را تشکیل می‌دهد.

چرا بحرین از پادشاهی‌ها عقب ماند!

این وبگاه در ادامه یادداشت خود آورد: عبدالله بن عادل فخرو، وزیر صنعت و بازرگانی بحرین در باب استراتژی منامه در این باره گفت: «سیاست‌ها و اخلاق اقتصادی بحرین همیشه حامی تجارت و سرمایه‌گذاری بوده است. ما هزاران سال است که در چهارراه تجارت قرار داشته‌ایم».

با این حال، اجتناب از این ظن که بحرین، جزیره‌ای با بیش از یک میلیون نفر جمعیت، توسط همسایگان بسیار بزرگتر خود تحت فشار قرار دارد، امروز دشوار است. به عنوان مثال، نقش این بازیگر به عنوان مرکز حمل و نقل منطقه‌ای در سال‌های اخیر کاهش یافته است.

گلف ایر، هواپیمایی ملی، زمانی بزرگترین شرکت هواپیمایی در منطقه بود. اکنون توسط شرکت‌هایی مانند امارات، اتحاد و قطر ایرویز کوچک شده است. به بیانی بهتر، بحرین در رقابت برای تبدیل شدن به مرکز مالی پیشرو خلیج فارس عقب مانده است. در آخرین ویرایش فهرست مراکز مالی جهانی، این مرکز تنها هشتادمین مرکز مالی رقابتی در سراسر جهان است که فاصله زیادی با دبی دارد که در جایگاه شانزدهم نشسته است.

بیشتر بخوانید:پشت پرده تقلای بحرین برای عضویت در بریکس

تقریباً همه بانک‌های بین‌المللی دفتر مرکزی خود در خاورمیانه را از بحرین عمدتاً به دبی منتقل کرده‌اند. به عنوان نمونه، «بی ان پی پاریباس» یکی از آخرین شرکت‌هایی است که پایگاه منطقه‌ای خود را در کشور حفظ کرده است، اما در حال برنامه‌ریزی برای انتقال دفتر محلی خود در آینده نزدیک و مدیریت عملیات خاورمیانه خود از پاریس است.

بحرین علیرغم رویارویی با همسایگان بزرگتر و پر زرق و برق خود، برای باقی ماندن به عنوان یک بازیگر کلیدی در منطقه برگ برنده‌هایی در اختیار دارد. ریشی کاپور، نایب رئیس و مدیر ارشد سرمایه‌گذاری در شرکت مدیریت دارایی اینوست کورپ، دراین باره گفته است: بحرین می‌تواند از "مزیت کشور کوچک" بهره‌مند شود. این کشور توان ایجاد یک رژیم نظارتی مطلوب که به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد از این کشور به‌عنوان یک «جعبه شن» برای نوآوری و آزمایش استفاده کنند را داراست.

چرا بحرین بهشت سرمایه‌گذاران است؟

ریشی کاپور اصرار دارد که آینده خدمات مالی در بحرین "بسیار خوب" است. این تحلیلگر خاطرنشان می‌کند که اینوسکورپ که به مدت ۴۲ سال در بحرین فعالیت می‌کند، یک نماد است و نشان می‌دهد که چگونه موسسات سرمایه‌گذاری می‌توانند از این کشور به عنوان سکوی پرتاب برای توسعه منطقه‌ای و جهانی استفاده کنند.

خارج از بخش خدمات مالی، بحرین همچنان بر شرایط مالی سخاوتمندانه و بوروکراسی سریع خود به عنوان کلید جذب سرمایه‌گذاری تاکید کرده است. سال گذشته، این بازیگر «مجوز طلایی» برای پروژه‌های سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در مقیاس بزرگ (FDI) راه‌اندازی کرد و به سرمایه‌گذاران مجوز‌های ساده و تخصیص زمین را ارائه داد.

یکی از شرکت‌هایی که متقاعد به انجام یک شرط‌بندی بزرگ در بحرین شد، شرکت اینترلینک است که در سوئیس ثبت شده و نوامبر گذشته بحرین را به عنوان محل استقرار کارخانه جدید تولید تیتانیوم ۲۰۰ میلیون دلاری اعلام کرد. ایگور رایکلسون، رئیس اینترلینک، می‌گوید که سایر کشور‌های خلیج فارس را برای تحقق تسهیلات در نظر گرفته است، اما تا حدودی به دلیل «حمایت عظیم دولت»، بحرین را انتخاب کرده است.

ناظران می‌گویند این شرکت توانست مجوز طلایی خود را ظرف یک سال به دست آورد و اکنون "در مرحله‌ای است که می‌تواند شروع به خواسته‌هایش را در مسیری هموار با سرعت محقق نماید. به باور این گروه، توافقنامه تجارت آزاد بحرین (FTA) با آمریکا که به محصولات این کشور اجازه دسترسی بدون عوارض گمرکی به بازار ایالات متحده را می‌دهد، یکی دیگر از عوامل مهم در تصمیم سرمایه‌گذاری در این کشور است.

ایالات متحده بازار اصلی بحرین برای محصولات تیتانیوم خود است، اما تولید آن در بحرین بسیار ارزان‌تر است، زیرا هزینه برق بسیار کمتر از ایالات متحده است. عمر العبیدلی، مدیر تحقیقات مرکز مطالعات استراتژیک، بین‌المللی و انرژی بحرین، براین باور است که توافق تجارت آزاد با واشنگتن، که در سال ۲۰۰۶ لازم الاجرا شد، "بزرگترین مزیت بحرین" است.

بیشتر بخوانید:دیدار جنجالی ترامپ و شاه اردن

از آنجایی که بعید است ایالات متحده در آینده قابل پیش‌بینی هر گونه قرارداد آزاد تجاری جدیدی را امضا کند، بحرین می‌تواند از کشور‌های منطقه که مایل به صادرات بدون تعرفه به ایالات متحده هستند، سرمایه جذب کند.

ادغام منطقه‌ای

فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بحرین قطعاً نمی‌تواند با مقیاس فرصت‌های پیشنهادی در مسیر شاهراه ملک فهد در عربستان سعودی رقابت کند؛ جایی که برنامه چشم‌انداز ۲۰۳۰ محمد بن سلمان به سرعت در حال بازسازی اقتصاد عربستان است.

اما دولت بحرین به جای مبارزه با جزر و مد، ادغام منطقه‌ای را پذیرفته است. فخرو در این باره گفت: «تمام منطقه در جهت تنوع بیشتر برای بخش صنعتی حرکت می‌کند. ما روی یک استراتژی صنعتی مشترک برای همه کشور‌های شورای همکاری خلیج فارس (GCC)]کار خواهیم کرد تا در مورد بخش‌های صنعتی در رقابت نباشیم و زمینه ساز تنش نشویم. ما می‌خواهیم زنجیره تامین یکدیگر را تکمیل کنیم».

به باور فخرو، ادغام پیشنهادی بین آلومینیوم بحرین (آلبا) - که بزرگترین عملیات ذوب جهان را در خارج از چین انجام می‌دهد - و عملیات آلومینیوم شرکت سعودی معادن، "نمونه کاملی از ادغام با سایر کشور‌های شورای همکاری خلیج فارس" است.

در این معامله، آلبا با معدن بوکسیت، پالایش آلومینا و دارایی‌های ذوب آلومینیوم Maaden ترکیب می‌شود. در یک معامله جداگانه، معادن با خرید ۲۰.۶۲ درصد از سهام آلبا موافقت کرده است. خالد الرمیحی، رئیس آلبا، در سخنرانی در مجمع سرمایه‌گذاری Gateway Gulf در ماه نوامبر گفت: ادغام، که انتظار دارد تا اواسط سال ۲۰۲۵ تکمیل شود، «توده بحرانی» را ایجاد می‌کند تا شرکت ترکیبی را قادر به رقابت بین‌المللی کند.

الرمیحی با اشاره به اینکه یک شرکت ترکیبی به هفتمین تولیدکننده بزرگ آلومینیوم در جهان تبدیل خواهد شد، افزود که این قرارداد به آلبا کمک می‌کند تا به «داستان رشد عربستان سعودی» دسترسی پیدا کند.

در همین حال، العبیدلی استدلال کرد که «بحرین از نزدیک بودن به اقتصاد‌های بزرگ و مرفه سود زیادی می‌برد» و اشاره می‌کند که «جای زیادی» برای رشد اقتصادی منطقه‌ای بدون تجاوز کشور‌های شورای همکاری خلیج فارس وجود دارد.

این تحلیلگر خاطر نشان کرد: جریان‌های ورودی سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در دو سال گذشته نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران به اقتصاد بحرین اعتماد دارند. بحرین در سال ۲۰۲۳ رکورد ۶.۸ میلیارد دلار سرمایه گذاری مستقیم خارجی را پس از ۱.۹۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ به دست آورد که باعث شد سهام سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به تقریباً ۱۰۰ درصد تولید ناخالص داخلی برسد. بحرین علیرغم کوچکی‌اش، به نظر می‌رسد در موقعیت خوبی قرار دارد.